مقدم، محمد (تهران ۱۲۸۷ـ۱۳۷۳ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مقدّم، محمد (تهران ۱۲۸۷ـ۱۳۷۳ش)

مقدّم، محمد

زبان‌شناس، مترجم و شاعر ایرانی، و پایه‌گذار زبان‌شناسی نوین در ایران. پس از به پایان رساندن دورۀ دبیرستان، برای ادامۀ تحصیل به امریکا رفت و از دانشگاه پرینستون در رشتۀ زبان‌شناسی دانشنامۀ دکتری گرفت (۱۳۱۷ش). از ۱۳۱۸ در دانشگاه تهران به تدریس اوستا و زبان فارسی باستان پرداخت. سپس با همکاری ذبیح بهروز و صادق کیا، نشریۀ ایران‌کوده را در بررسی نوین زبان‌ها و گویش‌های ایرانی منتشر کرد. در ۱۳۴۳ گروه زبان‌شناسی همگانی و زبان‌های باستانی را در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه تهران بنیاد گذاشت و تا ۱۳۴۷ مدیریت آن را به‌عهده گرفت. همچنین در ۱۳۴۳ به سِمت معاونت طرح و برنامه‌ریزی دانشگاه منصوب شد و تا زمان بازنشستگی‌اش در این سِمت باقی بود (۱۳۴۷). از ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۰ معاونت وزارت علوم و آموزش عالی را برعهده داشت. در ۱۳۴۸ به مقام استادی ممتاز دانشگاه رسید، و در ۱۳۴۹ به عضویت پیوستۀ فرهنگستان زبان ایران برگزیده شد. وی همچنین به شیوۀ سپید، شعر گفته است. از آثار اوست: جستار دربارۀ مهر و ناهید (۱۳۵۷)؛ گویش‌های وفس، آشتیان و تفرش؛ آیندۀ زبان فارسی؛ یادنامۀ جمشید م. اونوالا (بمبئی، ۱۹۶۴)؛ ترجمۀ تاریخ شاهنشاهی هخامنشی اومستد؛ ترجمۀ دریانوردی عرب در دریای هند در روزگار باستان و در نخستین سده‌های میانه (۱۳۳۸).