نماز
نماز
عبادتی در شریعت اسلامی مشتمل بر اذکار و افعالی که با شرایط ویژه به‌جا آورده میشود. در احادیث و روایات اسلامی، فاصلۀ بین ایمان و کفر ترک نماز است و اگر نماز کسی نزد خداوند پذیرفته نشود هیچ عمل او پذیرفته نخواهد شد. از رسول خدا (ص) نقل است که بی‌نماز را شفاعت نخواهد کرد. نماز بر دو گونه است: واجب و مستحب. نمازهای واجب عبارت‌اند از: نمازهای یومیّه (شبانه‌روزی)، آیات، نماز قضای پدر که بر پسر بزرگ‌تر واجب است، و نمازی که با نذر، عهد و قسم واجب میشود. برخی فقها نماز جمعه را هم واجب دانسته‌اند. اما نمازهای مستحبی اندازه ندارد. در خبر است که نماز مستحبی موجب تقرب بنده به خدا است، هر کس هر چقدر که بخواهد می‌تواند بخواند. به نمازهای مستحبی نافله گویند. بر هر مسلمان واجب است در شبانه‌روز هفده رکعت نماز بخواند که به آن نمازهای یومیّه گویند: دو رکعت در صبح، در ظهر و عصر هر کدام چهار رکعت، سه رکعت در مغرب، و چهار رکعت در عشا (بعد از نماز مغرب). با احتساب ۳۴ رکعت نافله جمع نمازهای واجب و مستحب در شبانه‌روز به ۵۱ رکعت می‌رسد. البته در روز جمعه، چهار رکعت به نوافل افزوده میشود. همچنین، مسافران نمازهای چهار رکعتی یومیّه را دو رکعتی می‌خوانند که به آن نماز قَصر یا شکسته می‌گویند (← مسافر_(فقه)). کیفیت نمازهای یومیّه چنین است: در حالت ایستاده (قیام) نیّت می‌کنند و تکبیرةالاحرام می‌گویند. سپس یکی از سوره‌های قرآن را که سجده ندارد، به‌دنبال سوره حمد می‌خوانند (قرائت). آن‌گاه خم می‌شوند طوری که دست‌ها به زانو برسد (رکوع) و عبارتی خاص می‌گویند (ذکر). بعد می‌نشینند و پیشانی بر زمین می‌گذارند (سجده). در سجده نیز گفتن ذکری خاص واجب است. سجده دو بار تکرار میشود، و پس از آن یک رکعت از نماز به آخر می‌رسد. در پایان رکعت دوم و رکعت چهارم، در حال نشسته ذکری خاص می‌گویند (تشهد). در رکعت چهارم، پس از تشهد، سلام می‌دهند و نماز پایان می‌یابد. واجبات نماز یازده چیز است: نیّت، تکبیرةالاحرام، قیام، رکوع، سجود، قرائت، ذکر، تشهد، سلام، ترتیب و مُوالات (پی‌درپی‌بودن اجزای نماز). پنج جزء از واجبات نماز رکن است و بدون آن‌ها نماز باطل میشود: نیت، تکبیرةالاحرام، قیام، رکوع، و دو سجده. نمازهای یومیّه هر کدام باید در وقت مخصوص یا مشترک خودشان خوانده شوند. در حین نماز نباید به کار دیگری پرداخت. مرد باید به‌هنگام نماز، عورت‌ها و زن باید همۀ بدنش را، به‌جز صورت و دست‌ها و روی پاها، بپوشاند. بدن و لباس نمازگزار باید پاک باشد. نماز مرد در لباس ابریشمی خالص و زرباف، و نیز برای مرد و زن در لباس و مکان غصبی باطل است. نماز باید رو‌به قبله (کعبه) باشد. پیش از نماز باید وضو گرفت و چنانچه غُسلی (← غسل) برعهدۀ نمازگزار است، به‌جا آورد. نماز کودک و مجنون صحیح نیست. سفارش شده است که نماز در مسجد خوانده شود، به‌ویژه مسجدالحرام، مسجدالنبی، مسجد کوفه، بیت‌المقدس و مسجد جامع هر شهر. خواندن نماز در بعضی جاها کراهت دارد، مانند نماز در حمام، روبه‌روی عکس، مجسمه، قبر و چراغ. به خواندن نمازهای یومیه در اول وقت بسیار توصیه شده است.