ژاپنی، ادبیات: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
'''دورۀ گسستگی جنگی'''. سایگیو<ref>Saigyo</ref> (۱۱۱۸ـ۱۱۹۰م) و فوجی‌وارا تیکا<ref>Fujiwara Teika</ref> (۱۱۶۲ـ۱۲۴۱م) دو تن از بزرگ‌ترین شاعران ژاپن به‌شمار می‌روند. در قرن ۱۴م نمایش نو<ref>No</ref> از دل رقص‌های مذهبی آیینی، با آمیزه‌ای از تک‌گویی و دیالوگ پاگرفت. زئامی<ref>Zeami</ref> در اوایل قرن ۱۵م نمایش‌نامه‌های کلاسیک بسیار و نیز کتاب راهنما و نظریه‌هایی دربارۀ نمایش نو نوشت. ''یادداشت‌هایی در تنبلی''<ref>Tsurezuregusa/Essays in Idleness</ref> (۱۳۳۰ـ۱۳۳۱م)، اثر کنکو<ref>Kenko</ref> (ح ۱۲۸۳ـ۱۳۵۲م)، نوشتۀ منثور کوتاهی است که امروز نیز آن را می‌خوانند. حماسۀ ''هایکه مونوگاتاری (داستان هایکه'')<ref>Heike Monogatari</ref> در قرن ۱۴م نوشته شد. سوگی<ref>Sogi </ref> (۱۴۲۱م ـ۱۵۰۲) نمایندۀ اصلی رنگا<ref>renga </ref>، شعر زنجیره‌ای بر پایۀ الگوی تانکا و پیرو قواعد پیچیده، بود و اغلب دو یا سه شاعر باهم آن را می‌ساختند. این شعر که ابتدا وسیلۀ سرگرمی بود، از قرن ۱۲م تبدیل به قالبی هنری شد. هایکو<ref>haiku </ref> ریشه در رنگا دارد. | '''دورۀ گسستگی جنگی'''. سایگیو<ref>Saigyo</ref> (۱۱۱۸ـ۱۱۹۰م) و فوجی‌وارا تیکا<ref>Fujiwara Teika</ref> (۱۱۶۲ـ۱۲۴۱م) دو تن از بزرگ‌ترین شاعران ژاپن به‌شمار می‌روند. در قرن ۱۴م نمایش نو<ref>No</ref> از دل رقص‌های مذهبی آیینی، با آمیزه‌ای از تک‌گویی و دیالوگ پاگرفت. زئامی<ref>Zeami</ref> در اوایل قرن ۱۵م نمایش‌نامه‌های کلاسیک بسیار و نیز کتاب راهنما و نظریه‌هایی دربارۀ نمایش نو نوشت. ''یادداشت‌هایی در تنبلی''<ref>Tsurezuregusa/Essays in Idleness</ref> (۱۳۳۰ـ۱۳۳۱م)، اثر کنکو<ref>Kenko</ref> (ح ۱۲۸۳ـ۱۳۵۲م)، نوشتۀ منثور کوتاهی است که امروز نیز آن را می‌خوانند. حماسۀ ''هایکه مونوگاتاری (داستان هایکه'')<ref>Heike Monogatari</ref> در قرن ۱۴م نوشته شد. سوگی<ref>Sogi </ref> (۱۴۲۱م ـ۱۵۰۲) نمایندۀ اصلی رنگا<ref>renga </ref>، شعر زنجیره‌ای بر پایۀ الگوی تانکا و پیرو قواعد پیچیده، بود و اغلب دو یا سه شاعر باهم آن را می‌ساختند. این شعر که ابتدا وسیلۀ سرگرمی بود، از قرن ۱۲م تبدیل به قالبی هنری شد. هایکو<ref>haiku </ref> ریشه در رنگا دارد. | ||
'''دورۀ توکوگاوا'''. در قرن ۱۷ محققانی ظهور کردند که روی زبان چینی مطالعه می‌کردند، ازجمله آرائی هاکوسکی<ref>Arai Hakuseki </ref> (۱۶۵۷ـ۱۷۲۵) که در دورۀ شوگونی<ref>shogun </ref> مشاور بود و یک خود زندگی‌نامه نوشت. قالب‌های ادبی که در دورۀ توکوگاوا<ref>Tokugawa</ref> شکل گرفتند عبارت‌اند از کابوکی<ref>kabuki </ref>، نمایش محبوب اِدو<ref>Edo </ref> در ژاپن، که نمایندۀ مهم آن شیکاماتسو | '''دورۀ توکوگاوا'''. در قرن ۱۷ محققانی ظهور کردند که روی زبان چینی مطالعه می‌کردند، ازجمله آرائی هاکوسکی<ref>Arai Hakuseki </ref> (۱۶۵۷ـ۱۷۲۵) که در دورۀ شوگونی<ref>shogun </ref> مشاور بود و یک خود زندگی‌نامه نوشت. قالب‌های ادبی که در دورۀ توکوگاوا<ref>Tokugawa</ref> شکل گرفتند عبارت‌اند از کابوکی<ref>kabuki </ref>، نمایش محبوب اِدو<ref>Edo </ref> در ژاپن، که نمایندۀ مهم آن شیکاماتسو مونزائه‌مون<ref>Chikamatsu Monzaemon</ref> (۱۶۵۳ـ۱۷۲۴) بود (بیشتر برای تئاتر عروسکی با نام بونراکو<ref>bunraku </ref> می‌نوشت)؛ هایکو (قطعه شعر سه‌سطری با ۵، ۷، و ۵ هجا) که مشهورترین استاد آن باشو<ref>Basho</ref> بود؛ و رمان مدرن که ایهارا سایکاکو<ref>Ihara Saikaku </ref> (۱۶۴۲ـ۱۶۹۳) آن را معرفی کرد و موضوع اصلی آن مسائل جنسی و پول، و فضایش طبقۀ متوسط شهری بود. اوئه‌دا آکیناری<ref>Ueda Akinari </ref> (۱۷۳۴ـ۱۸۰۹) داستان‌هایش را همچون ''قصه‌های مهتاب و باران''<ref>Ugetsu Monogatari/Tales of Moonlight and Rain </ref> (۱۷۶۸) با اقتباس از کلاسیک‌های چینی می‌نوشت. موتوری نوریناگا<ref>Motoori Norinaga </ref> (۱۷۳۰ـ۱۸۰۱)، شاعر و محقق، ازجمله کسانی بود که علیه نفوذ چینی‌ها واکنش نشان داد. | ||
'''دورۀ مدرن'''. اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰، زبان گفتاری مُدرن جانشین سبک مهجور توکوگاوا به‌منزلۀ وسیله‌ای ادبی شد؛ نفوذ ادبیات غرب و روسیه از طریق ترجمه‌های انگلیسی نویسندگانی مانند تسوبوچی | '''دورۀ مدرن'''. اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰، زبان گفتاری مُدرن جانشین سبک مهجور توکوگاوا به‌منزلۀ وسیله‌ای ادبی شد؛ نفوذ ادبیات غرب و روسیه از طریق ترجمه‌های انگلیسی نویسندگانی مانند تسوبوچی شویو<ref>Tsubouchi Shoyo </ref> (۱۸۵۹ـ۱۹۳۵)، نویسندۀ رئالیست، را پدید آورد که مؤلف پژوهش مهمی دربارۀ رمان (۱۸۸۵ـ۱۸۸۶) بود؛ پس از او رمان‌نویس‌های ناتورالیست و «ایدئالیستی» با گرایش‌های رمانتیک وارد عرصه شدند و برای بیان احوال خود گونه‌ای ادبی موسوم به «رمان‌های آی<ref>I-novels </ref>» را رواج دادند که همچنان محبوبیت دارد؛ اوسامو دازایی<ref>Osamu Dazai </ref> ازجمله نویسندگان آن بود. ناتسومه سوسه‌کی<ref>Natsume Soseki</ref>، ناگائی کافو<ref>Nagai Kafu </ref> (۱۸۷۹ـ۱۹۵۹)، و تانیزاکی علیه مکتب خود زندگی‌نامه‌نویسی واکنش نشان دادند. شیمازاکی توسون<ref>Shimazaki Toson </ref> (۱۸۷۲ـ۱۹۴۳) شیوه‌های شاعرانۀ غربی ازجمله سمبولیسم را معرفی کرد، اما قالب‌های سنتی هایکو و تانکا هنوز هم کاربرد بسیار دارند. نمایش سبک غربی با الهام از آثار اسکاندیناویایی‌ها مانند هنریک ایبسن<ref>Henrik Ibsen</ref> و اوگوست استریندبرگ<ref>August Strindberg </ref>، با شروع قرن توسعه یافته است و در دهۀ ۱۹۶۰ نمایش‌نامه‌نویسان پیشگامی چون شوجی تِرایاما<ref>Shuji Terayama</ref> (۱۹۳۵ـ۱۹۸۳) رشد کرد، اما تئاتر ژاپن عموماً بر اجرای نمایش استوار است تا نمایش‌نامه. پس از جنگ جهانی دوم، تجربۀ آشفتگی فرهنگی و مسائل مربوط به هویّت توجه نسل تازه‌ای از نویسندگان اغلب چپ‌گرا مانند کوبو آبه<ref>Kobo Abe</ref> را جلب کرد که از شیوه‌های روایی و نمایشیِ مدرنیسم غربی استفاده می‌کردند. دو نویسندۀ ژاپنی برندۀ جایزۀ نوبل ادبیات شده‌اند: یاسوناری کاواباتا۴۴ (۱۹۶۸) و کنزابورو اوئه۴۵ (۱۹۴۴). نویسندگان محبوب دهۀ ۱۹۹۰ عبارت‌اند از ''هاروکی موراکامی''۴۶ (۱۹۴۹ـ )، مؤلف سرگذشت‌های سوررئالیستی مانند ''ماجرای تعقیب گوسفند''۴۷ (۱۹۸۹) و بانانا یوشیموتو۴۸ (۱۹۶۴ـ ) که ''آشپزخانه''۴۹ (۱۹۹۱) از رمان‌های کوتاه و پراحساس اوست. | ||