ایتالیایی، ادبیات: تفاوت میان نسخه‌ها

<p>ادبیاتی که به زبان ایتالیایی (گویش فلورانس) در سرزمین‌ ایتالیا در قرن ۱۳م پدید آمد و نخست از شعر پرووانسی<ref>Provençal</ref> در جنوب فرانسه تقلید می‌کرد. </p><p>'''قرون وسطا'''. آثار سنت فرانسیس آسیزی<ref>St Francis of Assisi </ref> و یاکوپونه دا تودی<ref>Jacopone da Todi </ref> نشانۀ ایمان مذهبی آن دوره است. گوئیدو گوئینیچلّی<ref>Guido Guinicelli </ref> (ح ۱۲۳۰ـ ۱۲۷۵م) و گوئیدو کاوالکانتی<ref>Guido Cavalcanti </ref> مفهوم معنوی عشق را تعمیم دادند و دانته آلیگِیری<ref>Dante Alighieri</ref>، که ''کمدی الهی''<ref>''Divina commedia/Divine Comedy''</ref> (۱۳۰۷ـ۱۳۲۱م) او را عموماً بزرگ‌ترین اثر ادبی ایتالیا می‌دانند، از ایشان تأثیر پذیرفت. پترارک<ref>Petrarch </ref>، انسان‌گرا (اومانیست) و شاعر بود و برای غزل‌هایش شهرت یافت، در حالی که شهرت بوکاتچو<ref>Boccaccio </ref> اصولاً به‌سبب داستان‌هایش است.</p><p>'''رنسانس'''. ''کمدی الهی'' سرآغاز رنسانس بود. بویاردو<ref>Boiardo </ref> در ''اورلاندوی عاشق''<ref>''Orlando innamorato/Roland in Love'' </ref> (۱۴۸۷م)، به حماسه‌های کارولنژی<ref>Carolingian </ref> پرداخت که بعد لودوویکو آریوستو<ref>Lodovico Ariosto</ref> در ''اورلاندوی خشمگین''<ref>''Orlando furioso/The Frenzy of Roland'' </ref> آن را پس از تغییراتی تکمیل کرد. نیکولو ماکیاولی<ref>Niccolò Machiavelli </ref> و فرانچسکو گوئیتچاردینی<ref>Francesco Guicciardini </ref> (۱۴۸۳م ـ۱۵۴۰) مورّخان مشهور آن دوره‌اند. تورکواتو تاسّو<ref>Torquato Tasso</ref> اثر حماسی خود، ''رهایی اورشلیم''<ref>''Gerusalemme liberata/Jerusalem Delivered''</ref> (۱۵۷۴)، را با نگاه ضدجنبش کاتولیک نوشت.</p><p>'''قرن ۱۷'''. مبالغه‌های شاعرانی همچون جووّانی باتیستا مارینی<ref>Battista Marini </ref> (۱۵۶۹ـ۱۶۲۵) و گابر‌یلو کیابِررا<ref>Gabriello Chiabrera </ref> (۱۵۵۲ـ ۱۶۳۸) از ویژگی‌های این دوره است. در ۱۶۹۰ «آکادمی آرکادیا<ref>Academy of Arcadia </ref>» شکل گرفت، برخی از اعضای آن عبارت بودند از اینوچنتزو فروگونی<ref>Innocenzo Frugoni </ref> (۱۶۹۲ـ۱۷۶۸) و متاستازیو<ref>Metastasio</ref>. سالواتوره رزا<ref>Salvatore Rosa</ref> طنزنویس و ازجمله نویسندگان این دوره بود. در قرن ۱۸ جوزپّه پارینی<ref>Giuseppe Parini </ref> (۱۷۲۹ـ ۱۷۹۹)، بدرفتارهای‌های روزگار خود را به تمسخر گرفت، در حالی که ویتوریو آلفی‌یری<ref>Vittorio Alfieri </ref> در نمایش‌نامه‌هایش به خودکامگی حمله کرد. کارلو گولدونی<ref>Carlo Goldoni</ref> کمدی‌هایی نوشت.</p><p>'''قرن ۱۹'''. اوگو فوسکولو<ref>Ugo Foscolo</ref> عمدتاً به‌سبب شعرهای میهن‌پرستانه‌اش مشهور است. جاکومو لئوپاردی<ref>Giacomo Leopardi</ref> بزرگ‌ترین شاعر تغزّلی بعد از دانته و نیز استاد نثر ایتالیایی است. آلِسّاندور ماندزونی<ref>Alessandro Manzoni </ref> را رمان‌نویس رمانتیک می‌شناسند که در رمان‌نویسان دیگر ازجمله آنتونیو فوگاتسارو<ref>Antonio Fogazzaro </ref> تأثیر گذاشت. دو تن از شخصیت‌هایی که پس از جوزوئه کاردوتچی<ref>Giosuè Carducci </ref>، چهرۀ متأخر و سرشناس ادبی، آمدند عبارت‌ بودند از گابریله دانونتسیو<ref>Gabriele D'Annunzio </ref> که لفّاظ بود و دربارۀ لذت‌جویی و خشونت می‌نوشت؛ همچنین بِنِدِتّو کروچه<ref>Benedetto Croce </ref>، مورخ و فیلسوف، که در میان آنان تنها کسی بود که در آستانۀ قرن بر ادبیات ایتالیایی تسلّط داشت.</p><p>'''قرن ۲۰'''. برخی از نویسندگان عبارت‌اند از جووّانی وِرگا<ref>Giovanni Verga </ref> و گراتسیا دِلدّا<ref>Grazia Deledda</ref> (برندۀ جایزه نوبل ۱۹۲۶)، رمان‌نویسان رئالیست، لوئیجی پیراندلّو<ref>Luigi Pirandello</ref>، نمایش‌نویس، و اینیاتسیو سیلونه<ref>Ignazio Silone</ref> و ایتالو اِسوِوو<ref>Italo Svevo </ref>، هر دو رمان‌نویس. شاعران این دوره عبارت‌اند از دینو کامپانا<ref>Dino Campana </ref> و جوزپّه اونگارتّی<ref>Giuseppe Ungaretti </ref>؛ ائوجنیو مونتاله<ref>Eugenio Montale </ref> و سالواتوره کوازیمودو<ref>Salvatore Quasimodo</ref> برندگان جایزۀ نوبل و ازجمله نویسندگان مکتب جدید به‌شمار می‌روند. برخی از رمان‌نویس‌های دورۀ پس از فاشیسم عبارت‌اند از آلبرتو موراویا<ref>Alberto Moravia</ref>، کارلو لوی<ref>Carlo Levi </ref>، چِزاره پاوزه<ref>Cesare Pavese </ref>، واسکو پراتولینی<ref>Vasco Pratolini </ref>، السا مورانته<ref>Elsa Morante </ref>، ناتالیا گینزبورگ<ref>Natalia Ginsburg </ref>، جوزپّه تومازی<ref>G‑iuseppe Tomasi </ref> شاهزادۀ لامپدوزا<ref>Lampedusa</ref>، و نویسندگانی چون ایتالو کالوینو<ref>Italo Calvino </ref>، لئوناردو شاشّا<ref>Leonardo Sciascia </ref> و پریمو لوی<ref>Primo Levi</ref>.</p>Metastasio