زاوه، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
زاوه، شهرستان (County) Zaveh | زاوه، شهرستان (County) Zaveh | ||
[[پرونده:2042172007.jpg|بندانگشتی|نقشۀ شهرستان زاوه]] | |||
واقع در نواحی مرکزیِ نیمۀ شرقی [[خراسان رضوی، استان|استان خراسان رضوی]]، به مرکزیت [[دولت آباد، شهر (خراسان)|شهر دولت‌آباد]]. در نیمۀ دوم سال 1387ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در جلسۀ 28 مهر 1387ش، با انتزاع بخش جلگۀ زاوه و روستاها و مناطقی از [[تربت حیدریه، شهرستان|شهرستان تربت حیدریه]]، تشکیل شده است. تاریخچۀ این شهرستان ذیل تاریخ تربت حیدریه قابل بررسی است. زاوه واژه‌ای است که از زاب/زاو/زو (به معنی شکاف، رخنه و دره و همچنین آبخیز یا جلگه‌ای نهاده) اخذ شده است. این کلمه نام قدیم تربت حیدریه، و همچنین یکی از دهستان‌ها و روستاهای کنونی شهرستان زاوه است. نام زاوه از دورۀ صفویه، به خاطر حضور [[قطب الدین حیدر (تبریز ۶۱۸ق)|قطب‌الدین حیدر]] و مزار او در این منطقه به‌تدریج با از رونق افتادن قصبۀ تاریخی زاوه و رونق گرفتن قصبه/قلعه‌ای که آرامگاه یکی از برادران [[امام رضا]] در آن دفن است (حصار تربت/ قلعۀ تربت)، به تربت حیدری و سرانجام به تربت حیدریه تغییر یافته است. در نخستین تقسیمات کشوری زاوه از دهستان‌های شهرستان تربت حیدریه بوده؛ دهستان زاوه در 1366ش با تشكيل و الحاق دو دهستان سليمان و صفاييه به بخش، با مركزيت دولت‌آباد، ارتقا يافت و دولت‌آباد نيز در 1369ش شهر شد. نهایتاً این بخش در سال 1387ش به شهرستان ارتقاء یافته است. شهرستان زاوه متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با بیش از 70 روستای مسکونی) و 2 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های زاوه و صفائیه، به مرکزیت شهر دولت‌آباد)، بخش سلیمان (مشتمل بر دهستان‌های ساق و سلیمان، به مرکزیت شهر چخماق). بخش و دهستان سليمان از روی اسم يکی از برادران [[امام رضا]]، مشهور به شاه سلطان سلیمان، که در این منطقه مدفون است نام‌گذاری شده. روستای چخماق در سال 1400ش دارای ادارات و تأسیسات شهری شده است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان زاوه 67,695نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، نزدیک به 14درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و حدود 82درصد روستانشین بوده‌اند. شهرستان زاوه در شمال با [[فریمان، شهرستان|شهرستان فریمان]]، در شرق شمالی با [[تربت جام، شهرستان|شهرستان تربت جام]]، در شرق با [[باخرز، شهرستان|شهرستان باخرز]]، در جنوب شرقی با [[خواف، شهرستان|شهرستان خواف]]، در جنوب با [[رشتخوار، شهرستان|شهرستان رشتخوار]]، و در غرب و شمال غربی با [[تربت حیدریه، شهرستان|شهرستان تربت حیدریه]] محدود شده است. | واقع در نواحی مرکزیِ نیمۀ شرقی [[خراسان رضوی، استان|استان خراسان رضوی]]، به مرکزیت [[دولت آباد، شهر (خراسان)|شهر دولت‌آباد]]. در نیمۀ دوم سال 1387ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در جلسۀ 28 مهر 1387ش، با انتزاع بخش جلگۀ زاوه و روستاها و مناطقی از [[تربت حیدریه، شهرستان|شهرستان تربت حیدریه]]، تشکیل شده است. تاریخچۀ این شهرستان ذیل تاریخ تربت حیدریه قابل بررسی است. زاوه واژه‌ای است که از زاب/زاو/زو (به معنی شکاف، رخنه و دره و همچنین آبخیز یا جلگه‌ای نهاده) اخذ شده است. این کلمه نام قدیم تربت حیدریه، و همچنین یکی از دهستان‌ها و روستاهای کنونی شهرستان زاوه است. نام زاوه از دورۀ صفویه، به خاطر حضور [[قطب الدین حیدر (تبریز ۶۱۸ق)|قطب‌الدین حیدر]] و مزار او در این منطقه به‌تدریج با از رونق افتادن قصبۀ تاریخی زاوه و رونق گرفتن قصبه/قلعه‌ای که آرامگاه یکی از برادران [[امام رضا]] در آن دفن است (حصار تربت/ قلعۀ تربت)، به تربت حیدری و سرانجام به تربت حیدریه تغییر یافته است. در نخستین تقسیمات کشوری زاوه از دهستان‌های شهرستان تربت حیدریه بوده؛ دهستان زاوه در 1366ش با تشكيل و الحاق دو دهستان سليمان و صفاييه به بخش، با مركزيت دولت‌آباد، ارتقا يافت و دولت‌آباد نيز در 1369ش شهر شد. نهایتاً این بخش در سال 1387ش به شهرستان ارتقاء یافته است. شهرستان زاوه متشکل است از 2 بخش، 4 دهستان (با بیش از 70 روستای مسکونی) و 2 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های زاوه و صفائیه، به مرکزیت شهر دولت‌آباد)، بخش سلیمان (مشتمل بر دهستان‌های ساق و سلیمان، به مرکزیت شهر چخماق). بخش و دهستان سليمان از روی اسم يکی از برادران [[امام رضا]]، مشهور به شاه سلطان سلیمان، که در این منطقه مدفون است نام‌گذاری شده. روستای چخماق در سال 1400ش دارای ادارات و تأسیسات شهری شده است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان زاوه 67,695نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، نزدیک به 14درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و حدود 82درصد روستانشین بوده‌اند. شهرستان زاوه در شمال با [[فریمان، شهرستان|شهرستان فریمان]]، در شرق شمالی با [[تربت جام، شهرستان|شهرستان تربت جام]]، در شرق با [[باخرز، شهرستان|شهرستان باخرز]]، در جنوب شرقی با [[خواف، شهرستان|شهرستان خواف]]، در جنوب با [[رشتخوار، شهرستان|شهرستان رشتخوار]]، و در غرب و شمال غربی با [[تربت حیدریه، شهرستان|شهرستان تربت حیدریه]] محدود شده است. | ||