آهن: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

آهن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۸:۲۸

۳۳۵ بایت اضافه‌شده ، ۲۸ روز پیش

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Mohammadi1

سرویراستار، ویراستار

۳۶٬۷۴۱

ویرایش

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 [[File:10271400.jpg|thumb|سنگ آهن]]آهَن (iron)<br />
-عنصری فلزی، به رنگ خاکستری‌ نقره‌ای، چکش‌خوار، شکل‌پذیر و سخت، با نماد Fe، برگرفته از نام لاتینی آن، با عدد اتمی ۲۶، و جرم اتمی نسبی ۵۵.۸۴۷. از لحاظ فراوانی چهارمین [[عنصر (شیمی)|عنصر]] [[پوسته (زمین شناسی)|پوسته]] زمین و دومین [[فلز]] فراوان پس از [[آلومینیوم]] است. در رسوبات انباشته، بهصورت سنگ‌های معدنی [[هماتیت]]<ref>hematite</ref> (Fe<sub>۲</sub>O<sub>۳</sub>)، سنگ معدن اسپاتیک<ref>spathic ore</ref> (FeCO<sub>۳</sub>) و [[منیتیت|مگنتیک]]<ref>magnetite</ref> (Fe<sub>۳</sub>O<sub>۴</sub>) یافت می‌شود. گاهی به شکل فلز آزاد<ref>free metal</ref>، و به ندرت به صورت تکه‌های آهن یا نیکل‌ـ‌آهن در [[شهاب سنگ|شهاب‌سنگ‌]]<nowiki/>ها نیز یافت می‌شود. آهن فلزی فراوان و مفید، به شدت [[مغناطیس]]، و پایۀ [[آلیاژ]] فولاد است. [[فولاد]] آلیاژی است که علاوه بر آهن، [[کربن]] و فلزات دیگر نیز دارد. (← [[چدن|چدن]]) آهن در تجهیزات الکتریکی، [[مغناطیس|مغناطیس‌]]<nowiki/>های دایم و [[الکترومغناطیس|الکترومغناطیس‌]]<nowiki/>ها، هستۀ ترانسفورمرها، و در آمپلی‌فایرهای مغناطیسی به‌کار می‌رود. نکتۀ مهم دربارۀ‌ آهن، اکسید شدن آن در هوای مرطوب (زنگ‌زدن<ref>rusting</ref>) است. در بدن انسان، آهن بخش اصلی [[هموگلوبین]]<ref>haemoglobin</ref> را تشکیل می‌دهد. در [[گلبول|گلبول‌]]<nowiki/>های قرمز خون، [[هموگلوبین]] اکسیژن را به همۀ نقاط بدن منتقل می‌کند. کمبود این عنصر در رژیم غذایی انسان منجر به نوعی [[کم خونی|کم‌خونی]] می‌شود. از [[آهن، عصر|عصر آهن]] تاکنون، از این عنصر برای ساخت ابزار استفاده می‌کنند.
+عنصری [[فلز]]<nowiki/>ی، به رنگ خاکستری‌ نقره‌ای، چکش‌خوار، شکل‌پذیر و سخت، با نماد Fe، برگرفته از نام لاتینی آن، با [[عدد اتمی]]<ref>atomic number</ref> ۲۶، و [[جرم اتمی]]<ref>atomic mass</ref> نسبی ۵۵.۸۴۷. از لحاظ فراوانی چهارمین [[عنصر (شیمی)|عنصر]]<ref>element</ref> [[پوسته (زمین شناسی)|پوسته]]<ref>crust</ref> زمین و دومین فلز<ref>metal</ref> فراوان پس از [[آلومینیوم]]<ref>aluminium</ref> است. در رسوبات انباشته، به صورت سنگ‌های معدنی [[هماتیت]]<ref>hematite</ref> (Fe<sub>۲</sub>O<sub>۳</sub>)، سنگ معدن اسپاتیک<ref>spathic ore</ref> (FeCO<sub>۳</sub>) و [[منیتیت|مگنتیک]]<ref>magnetite</ref> (Fe<sub>۳</sub>O<sub>۴</sub>) یافت می‌شود. گاهی به شکل فلز آزاد<ref>free metal</ref>، و به ندرت به صورت تکه‌های آهن یا نیکل‌ـ‌آهن در [[شهاب سنگ|شهاب‌سنگ‌]]<ref>meteorite</ref>ها نیز یافت می‌شود. آهن فلزی فراوان و مفید، به شدت [[مغناطیس]]<ref>magnetism</ref>، و پایۀ [[آلیاژ]]<ref>alloy</ref> فولاد است. [[فولاد]]<ref>steel</ref> آلیاژی است که علاوه بر آهن، [[کربن]]<ref>carbon</ref> و فلزات دیگر نیز دارد (← [[چدن|چدن]]<ref>cast iron</ref>). آهن در تجهیزات الکتریکی، مغناطیس‌های دایم و [[الکترومغناطیس|الکترومغناطیس‌]]<ref>electromagnetism</ref>ها، هستۀ [[ترانسفورماتور|ترانسفورمر]]<ref>transformer</ref>ها، و در آمپلی‌فایرهای مغناطیسی به‌کار می‌رود. نکتۀ مهم دربارۀ‌ آهن، اکسید شدن آن در هوای مرطوب (زنگ‌زدن<ref>rusting</ref>) است. در بدن انسان، آهن بخش اصلی [[هموگلوبین]]<ref>haemoglobin</ref> را تشکیل می‌دهد. در [[گلبول|گلبول‌]]<nowiki/>های قرمز [[خون]]<ref>blood</ref>، هموگلوبین [[اکسیژن]]<ref>oxygen</ref> را به همۀ نقاط بدن منتقل می‌کند. کمبود این عنصر در رژیم غذایی انسان منجر به نوعی [[کم خونی|کم‌خونی]]<ref>anaemia</ref> می‌شود. از [[عصر آهن]]<ref>Iron Age</ref> تاکنون، از این عنصر برای ساخت ابزار استفاده می‌کنند.
 واژۀ آیرون برگرفته از واژه‌ای آلمانی به معنای «قوی» است.