پادتن
پادْتَن (antibody)
(یا: آنتی‌بادی) پروتئینی که لنفوسیت‌های[۱] خون در پاسخ به حضور مواد خارجی یا مهاجم (پادگن‌ها[۲])، ازجمله پروتئین‌های سطح میکروارگانیسم‌ها[۳]، تولید می‌کنند. تولید پادتن فقط یکی از راه‌های ایجاد ایمنی[۴] در مهره‌داران است. هر پادتن فقط برضد یک نوع پادگن فعال است که با آن ترکیب می‌شود و کمپلکس[۵] ایجاد می‌کند. این عمل ممکن است منجر به بی‌خطرشدن پادگن‌ها شود یا با تحریک واکنش‌های شیمیایی باعث شود میکروارگانیسم‌ها خود را ازبین ببرند. در سایر موارد، تشکیل کمپلکس باعث پدیدآمدن توده‌هایی از پادگن‌ها می‌شود که بعضی از گویچه‌های سفید خون، مثل ماکروفاژها (درشت‌خوارها)[۶] و بیگانه‌خوارها (فاگوسیت‌ها)[۷]، این توده‌ها را ردگیری می‌کنند و می‌بلعند. هر عفونت باکتریایی یا ویروسی موجب تولید پادتن ویژه‌ای می‌شود که در مبارزه با بیماری مؤثر است. بسیاری از بیماری‌ها فقط یک‌بار در زندگی رخ می‌دهند، زیرا پادتن‌های پدیدآمده پس از پایان عفونت در خون باقی می‌مانند و مانع از ابتلای مجدد به آن بیماری می‌شوند. مایه‌کوبی[۸] (واکسیناسیون) باعث تولید پادگن برضد عفونتی خاص و در نتیجه، افزایش مقاومت فرد در برابر آن عفونت می‌شود. در حال حاضر، با استفاده از روش تک‌دودمانی[۹] مقادیر فراوانی پادتن‌های اختصاصی تولید می‌کنند (← پادتنِ تک‌دودمانی[۱۰]). در ۱۸۹۰، امیل فون برینگ[۱۱]، پزشک آلمانی، و شیباسابورو کیتاساتو[۱۲]، باکتری‌شناس ژاپنی، پادتن‌ها را کشف کردند. در ۱۹۸۹، یک گروه در دانشگاه کیمبریج با مهندسی ژنتیک باکتری‌هایی ساختند که قادرند جزء کوچکی از نوعی پادتن (پادتن‌های یک‌بخشی[۱۳]) تولید کنند. این پادتن‌ها به عوامل مهاجم، ازجمله سموم، باکتری‌ها، و ویروس‌ها، می‌چسبند و به‌علت کوچک‌بودن، راحت‌تر در بافت‌ها نفوذ می‌کنند و در سم‌زدایی از اعضای بدن مؤثرترند. در این روش، تولید این نوع پادتن‌ها سریع‌تر و نیاز به موش آزمایشگاهی کمتری است. پادتن‌های یک‌بخشی، برخلاف پادتن‌های معمولی، ویروس‌ها را هم غیرفعال می‌کنند. علاوه بر این، از آن‌ها برای مشخص‌کردن سایر مولکول‌ها، ازجمله هورمون‌ها در آزمایش‌های تشخیص حاملگی، استفاده می‌کنند.