پسینی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

پسینی (a posteriori)

اصطلاحی در معرفت‌شناسی. این اصطلاح از قرن 17م وارد فرهنگ‌ فلسفی شد. پسینی یا پسین به‌معنای علم و دانشی است که متکی به‌ شواهد حسی بوده و تجربه و حس ضمانت صحت و سقم آن را فراهم می‌کند. به‌عبارتی حقیقتی است که مستقل از شواهد حسی نمی‌توان آن را شناخت و توجیه کرد و اصلاَ به طور مستقل از آن قابل درک نیست.

دانش پسینی در مقبل دانش پیشینی قرار دارد. دانش پیشینی به شواهد حسی نیاز ندارد، ولی دانش پسینی تجربی و متکی به تجربه است. درک عموم مردم از تمایز بین دانش پسینی و پیشینی به عنوان حقایق تجربی و غیر تجربی از کتاب نقد عقل محض کانت که دو ویرایش مختلف آن در سال‌های 1781 و 1787 چاپ و منتشر شده ناشی می‌شود.