چهارمقاله
چهارمقاله
(یا: مجمع‌النوادر) نوشتۀ نظامی عروضی سمرقندی، کتابی به فارسی دربارۀ شرایط احراز چهار شغل دبیری، شاعری، منجّمی و طبابت. این کتاب در ۵۵۰ـ۵۵۲ق نوشته شده و نام اصلی آن مجمع‌النوادر است، اما به‌سبب تنظیم مطالب در چهار مقاله، به چهارمقاله آوازه یافته است. کتاب به ابوالحسن حسام‌الدین علی غوری، از شاهزادگان آل شنسب، پیشکش شده است. در این کتاب، پس از مقدمه، ویژگی‌های چهار طبقه از مردم، یعنی دبیران و شاعران و منجمان و طبیبان، که پادشاهان به آنان نیازمندند، یاد شده و ضمن هریک، کمابیش دَه حکایت تاریخی آورده شده است. چهارمقاله، به‌سبب ذکر نام گروهی از نویسندگان، و سخنوران، و پزشکان و منجمان، که در دیگر منابع از آنان یاد نشده است، اهمیت بسیار دارد. همچنین، به‌سبب شیوۀ نگارش و انشا، ایجاز کلام، کاربرد لغات و اصطلاحات در جای خود از مهم‌ترین متون نثر فارسی است، اما از نظر تاریخی فاقد اهمیت است. این کتاب به تصحیح محمد قزوینی (لیدن، ۱۹۰۹) و با شرح لغات و افزوده‌هایی از محمد معین چاپ (تهران، ۱۳۴۶ش) و به انگلیسی، عربی و اردو نیز ترجمه شده است.