کروآسی

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
کروآسی
نام فارسی کِروآسی
نام لاتین Croatia
نظام سیاسی جمهوری چندحزبی با دو مجلس قانون‌گذاری
جمعیت 4,290,612 نفر
موقعیت اروپای جنوبی
پایتخت زاگرِب
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع)  75.5
رشد سالانه (درصد) صفر
شهرهای اصلی زاگرب، اسپلیت، ریِکا، اوسییِک، زادار و کارلوواتس
زبان صرب و کروآتی
دین مسیحیت
مساحت (کیلومتر مربع) 56610

کِروآسی (Croatia)

نمايي از شهر ريکا
نمايي از شهر ريکا
نمايي از شهر ريکا

موقعیت. جمهوری کروآسی در اروپای جنوبی و در ساحل شمال شرقی دریای آدریاتیک قرار دارد. این کشور از شمال به اسلوونی و مجارستان، از شرق به صربستان و بوسنی و هرزگووین، و از جنوب و غرب به دریای آدریاتیک محدود است. مساحت این کشور ۵۶,۶۱۰ کیلومتر مربع و شهر زاگرِب[۱] پایتخت آن است.

سیمای طبیعی. کشور کروآسی از نظر جغرافیایی و تاریخی به دو ناحیه تقسیم می‌شود: الف ـ نوار ساحلی دالماسی[۲] به درازای ۵۵۰ کیلومتر که در ساحل دریای آدریاتیک جا دارد و جزایر متعددی مانند تسرس[۳]، کِرک[۴]، براچ[۵]، هوار[۶]، کورچولا[۷]، پاگ[۸]، دوگی اوتوک[۹]، و بسیاری جزایر دیگر، که به کروآسی تعلق دارند، در آب‌های ساحلی[۱۰] آن واقع‌اند. شهر تاریخی دوبروونیک[۱۱]، که در ۱۴۵کیلومتری جنوب غربی سارایوو[۱۲] واقع است، به‌وسیلۀ باریکه‌ای از ساحل که به کشور بوسنی و هرزگووین متعلق است از سرزمین اصلی کروآسی جدا می‌شود و نوار ساحلی جنوبی آن با مونته‌نگرو[۱۳] هم‌مرز است. شبه‌جزیرۀ معروف ایستریا[۱۴] واقع در جنوب اسلوونی، شمالی‌ترین بخش نوار ساحلی را تشکیل می‌دهد و رشته‌کوه‌های وِلِبیت[۱۵] با بلندی ۱,۷۵۸ متر و کوه‌های وِلیکا کاپِلا[۱۶] و نیز دنبالۀ آلپ‌های دیناریک این ناحیه را از درون‌بوم[۱۷] کشور و همچنین از کشور بوسنی و هرزگووین جدا می‌کند. دنبالۀ ارتفاعات کراس[۱۸]، در شمال شبه‌جزیرۀ ایستریا که بخشی از آلپ‌های دیناریک[۱۹] محسوب می‌شوند، از سنگ‌‌های آهکی تشکیل شده و عامل فرسایش[۲۰] غارها و چالاب‌ها[۲۱]ی فراوانی در آن‌ها پدید آورده است و بلندترین نقطۀ کشور کروآسی، با ارتفاع ۱,۹۱۳ متر، در آلپ‌های دیناریک قرار دارد. ب ـ بخش درون‌بومی کشور کروآسی، که از ناحیۀ تاریخی اِسلاوونیا[۲۲] و جلگۀ حاصل‌خیز پانونیا[۲۳] تشکیل شده، به‌وسیلۀ رودخانه‌های دانوب، مورا[۲۴]، دراوا[۲۵]، ساوا[۲۶]، و کوپا[۲۷] مشروب می‌شود. رودخانه‌های مورا و دراوا در شمال، این کشور را از مجارستان جدا می‌کنند و رودخانۀ دانوب بخشی از مرز صربستان را تشکیل می‌دهد و رودخانۀ ساوا، که از شهر زاگرب می‌گذرد، این کشور را از بوسنی و هرزگووین جدا می‌سازد. غیر از شهر زاگرب (پایتخت)، اسپلیت[۲۸]، ریِکا[۲۹]، اوسییِک[۳۰]، زادار[۳۱]، و کارلوواتس[۳۲] از دیگر شهرهای مهم کروآسی هستند. اقلیم کروآسی در نواحی ساحلی مدیترانه‌ای، و در نواحی درون‌بومی قاره‌ای است. تابستان نواحی درون‌بومی گرم و زمستان‌های آن سرد است. نواحی ساحلی دارای زمستان‌های ملایم و بارانی است و تابستان‌های آن گرم و آفتابی است میانگین دمای شهر زاگرب در دی‌ماه صفر درجۀ سانتی‌گراد و در تیرماه ۲۴ درجۀ سانتی‌گراد است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۱,۰۰۰ میلی‌متر می‌رسد. پوشش گیاهی این کشور در نواحی ساحلی از تاکستان‌ها و باغ‌های زیتون و مرکبات تشکیل شده و نواحی درون‌بومی آن را جنگل‌های بلوط پوشانیده است و خرس، گرگ، روباه، سیاه‌گوش، آهو، گراز، گربه، و گوسفند وحشی حیات وحش آن را تشکیل می‌دهند.

اقتصاد. جنگ‌های داخلی ۱۹۹۰ آسیب بسیاری به صنعت گردشگری این کشور وارد کرده و درآمد ۱,۲۰۰میلیون دلاری پیش از جنگ این صنعت را از‌بین برده است. علاوه‌بر آن سیل جنگ‌زدگان و مهاجران بوسنیایی مسئلۀ بزرگ‌ دیگری از نظر تأمین غذا و مسکن و بهداشت و غیره را پیش روی دولت نوپای کروآسی قرار داده است. از سوی دیگر، شرکت در بازارهای آزاد و ملی‌سازی صنعت نیز اقتصاد این کشور را دست‌خوش آشفتگی فراوان کرده که هنوز جبران نشده است. کروآسی از نظر منابع زیرزمینی غنی است و آیندۀ خوبی را نوید می‌دهد و تولید زغال، بوکسیت، شراب و فرآورده‌های کشاورزی نیز کمک مؤثری در اقتصاد نوین این کشور محسوب می‌شود. تولید نفت این کشور سالانه ۱۲میلیون بشکه نفت خام است و بازده گاز طبیعی آن سالانه به ۱,۵۷۰میلیون متر مکعب بالغ می‌شود. مساحت اراضی زیر کشت کروآسی حدود ۲میلیون هکتار است و ذرت، چغندر قند، گندم، سیب‌زمینی، انگور، گوشت، لبنیات، و تخم‌مرغ محصولات کشاورزی و فرآورده‌های دامی آن محسوب می‌شوند.

حکومت و سیاست. کروآسی دارای حکومت جمهوری چندحزبی با دو مجلس قانون‌گذاری است. و رئیس‌جمهور را مردم برای یک دورۀ پنج‌سالۀ تمدیدپذیر انتخاب می‌کنند. مجلس نمایندگان آن، معروف به سابور[۳۳]، ۱۲۷ عضو دارد و مجلس شورایِ استانی آن، که فقط جنبۀ مشورتی دارد، از ۶۸ نماینده تشکیل شده که برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند.

مردم و تاریخ. جمعیت کروآسی حدود ۴,۲۹۰,۶۱۲ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۷۵.۵ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور صفر است و حدود ۷۸ درصد از آنان را کروآت‌ها تشکیل می‌دهند. ۷۶ درصد از مردم کروآسی از کلیسای کاتولیک رُم پیروی می‌کنند و ۵۸ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند و زبان رسمی آنان صرب و کروآتی است. میانگین امید به زندگی در کروآسی ۷۳ سال است و ۹۸ درصد از بزرگسالان آن با سوادند. سرزمین کروآسی در قرن ۶م، یکی از استان‌های روم باستان بود و ایلی‌ری‌کوم[۳۴] نام داشت و کروآت‌های سفید در آن به‌سر می‌بردند، با رو به ضعف نهادن امپراتوری روم، دولت پادشاهی نسبتاً مقتدری در این سرزمین تأسیس شد. دولت مزبور در ۱۰۹۱م منقرض شد و کروآسی به تصرف مجارستان درآمد. با روبه سستی نهادن دولت مجارستان، کروآسی در ۱۵۲۶ بین امپراتوری‌ عثمانی و امپراتوری اتریش تقسیم شد. عثمانی‌ها در ۱۶۹۹ کروآسی را تخلیه کردند و اتریش سراسر آن را به خاک خود ضمیمه کرد. در ۱۹۱۸، پس از جنگ جهانی اول و سقوط امپراتوری اتریش، کروآت‌ها، صرب‌ها، و اسلوونی‌ها با هم متحد شدند و کشور یوگسلاوی را تأسیس کردند و در پایان جنگ جهانی دوم کمونیست‌ها بر آن تسلط یافتند. دولت کمونیستی یوگسلاوی در ۱۹۸۹ متلاشی شد و هم‌زمان تمایلات ملی‌گرایانه و استقلال‌طلبانۀ کروآت‌ها شدت یافت. در انتخابات آزاد ۱۹۹۰ رهبر اتحاد دموکراتیک کروآسی به پیروزی رسید و به‌موجب قانون اساسی‌ای که در همان سال تدوین شد، جدایی کروآسی از یوگسلاوی به‌تصویب رسید. سرزمین مزبور در ۲۵ ژوئن ۱۹۹۱ رسماً اعلام استقلال کرد و به‌دنبال آن جنگ خونینی میان طرفداران و مخالفان استقلال کروآسی درگرفت. با وساطت جامعۀ اروپا و حمایت امریکا و سازمان ملل متحد در ژانویۀ ۱۹۹۲ کروآت‌ها و صرب‌ها‌ با هم صلح کردند و جامعۀ اروپا، امریکا، و همۀ کشورهای جهان استقلال کروآسی را به‌رسمیت شناختند.

 

برای مطالعه بیشتر مراجعه شود به: بالکان، اسلام_در_بالکان، بوگومیل‌ها

 


  1. Zagreb
  2. Dalmatia
  3. Cres
  4. Krk
  5. Brac
  6. Huar
  7. Korcula
  8. Pag
  9. Dugi Otok
  10. offshore waters
  11. Dubrovnik
  12. Sarajevo
  13. Montenegro
  14. Istria
  15. Velebit
  16. Velika Kapela
  17. inland
  18. Kras
  19. Dinaric Alps
  20. Erosion
  21. Potholes
  22. Slavonia
  23. Panonia
  24. Mura
  25. Drava
  26. Sava
  27. Kupa
  28. Split
  29. Rijeka
  30. Osijek
  31. Zadar
  32. Karlovac
  33. Sabor
  34. Illyricum