یهودستیزی

یهودسِتیزی (anti-Semitism)

کاريکاتور يهودستيزي، اثر سي لئاندره (1898)، فرانسه

تعصب یا تبعیض علیه یهودیان و آزار آنان به‌منزلۀ گروهی ‌نژادی. از لحاظ تاریخی حدود ۲هزار سال است که از سوی مسیحیان اروپا یهودستیزی اعمال می‌شود. یهودستیزی اصل اعتقادی سران آلمان نازی بود. گفته شده است که در یهودکشی (۱۹۳۳ـ۱۹۴۵) تعداد بسیاری یهودی در اردوگاه‌های کار اجباری و نژادکشیهای ساکنان مناطقی همچون محلۀ یهودی‌های ورشو کشته شدند. هرچند برخی محققان این آمار و ارقام را منطبق با واقع نمی‌دانند و آن را برساخته صهیونیست‌ها برای بهره‌برداری‌های سیاسی می‌دانند. یهودستیزی نوعی نژادپرستی است. همچنان که صهیونیسم نیز نوعی نژادپرستی است. تخریب بیت‌المقدس (اورشلیم) در ۷۰م، بسیاری از یهودیان را مجبور به اقامت در اروپا و سراسر قلمرو امپراتوری روم کرد. در قرن ۴م، مسیحیت به‌منزلۀ مذهب رسمی امپراتوری برگزیده شد و همین مسئله، تبعیض موجود را، که به دوران‌های پیش از مسیحیت بازمی‌گشت و در آثار سِنِکا و تاکیتوس به آن اشاره شده است، علیه یهودیانی افزایش داد که مذهب خود را تغییر نمی‌دادند. یهودستیزی در قرون وسطا به‌سبب جنگ‌های صلیبی و دادگاه تفتیش عقاید افزایش یافت. مارتین لوتر، از نخستین نویسندگان بزرگ آثار ضدیهود، ادعا می‌کرد که یهودیت روح مردم آلمان را آلوده کرده است. در قرون وسطا، قوانین وضع‌شده یهودیان را از تملک زمین یا عضویت در صنف پیشه‌وران منع می‌کرد؛ لذا آنان برای امرار معاش به نزول‌خواری وتجارت روی ‌آوردند و وقتی کارشان رونق ‌گرفت، گرفتار غضب و تنفر ‌شدند. در ۱۲۹۰م بسیاری از یهودیان را از انگلستان بیرون کردند، اما کرامول در ۱۶۵۵ دوباره به آنان اجازۀ ورود داد. از قرن ۱۶م براساس قوانینِ بسیاری از شهرها، یهودیان ناگزیر به زندگی در منطقه‌ای مجزا یا محله‌های یهودی‌نشین شدند. اندیشۀ لیبرالیستی اواخر قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ موقعیت یهودیان را در جامعۀ اروپا بهبود بخشید. چنان که مثلاً در امپراتوری اتریش‌ـ‌مجارستان اجازه یافتند مالک زمین شوند و یا پس از انقلاب فرانسه در ۱۷۹۰ «حقوق بشر» شامل یهودیان فرانسه نیز می‌شد. ظهور ملی‌گرایی قرن ۱۹ و نظریه‌‌های نژادی، خشم و انزجار تازه‌ای را برانگیخت و اصطلاح «یهودستیزی» در ۱۸۶۰ وضع شد. از لحاظ لغوی اصطلاح آنتی‌سمیتیزم به مفهوم تبعیض علیه مردم سامی‌نژاد (← سامی) است، اما در عمل فقط علیه یهودیان اعمال شده است. یهودستیزی در اتریش، فرانسه که قضیۀ دریفوس ۱۸۹۴ـ۱۹۰۶ نمونۀ آن است، و آلمان افزایش یافت و از ۱۸۸۱ کشتارهای دسته‌جمعی در لهستان و روسیه موجب فرار پناهندگان به امریکا که قانون اساسی آن از آزادی دینی دفاع می‌کرد، انگلستان، و دیگر کشورهای اروپایی و نیز فلسطین (← صهیونیسم) شد. در قرن ۲۰، استفادۀ فاشیسم و حزب نازی از نظریه‌های نژادی، منجر به آزار و نسل‌کشی سازمان‌یافته شد. اَشکال ساده‌تر یهودستیزی همچون اخراج یهودیان از مناصب دانشگاهی در دانشگاه‌های امریکا پیش از ۱۹۴۵ نیز رایج بود. پس از جنگ جهانی دوم، پیدایش رژیم اشغالگر قدس در ۱۹۴۸ با حمایت انگلستان و امریکا و اشغال سرزمین‌های فلسطینیان و کشتار بی‌رحمانۀ آنان توسط این رژیم و بی‌اعتنایی آن به کلیه قطعنامه‌های سازمان ملل متحد، به مبارزات ضدصهیونیستی فلسطینی‌ها انجامید. نیز ← یهودآزاری؛ هولوکاست

---