آگرافای عیسی
(تغییرمسیر از Agrapha of Jesus)
آگْرافایِ عیسی (Agrapha of Jesus)
(آگرافا در یونانی بهمعنی «نانوشتهها») اصطلاحی برای گفتههایی منسوب به عیسی مسیح که در انجیلها نیست. این اصطلاح را کورنر[۱]، محقق آلمانیِ قرن ۱۸م بهکار برد. در سالهای ۱۸۹۷ و ۱۹۰۳م پاپیروسهای ارزشمندی حاوی این سخنان در اوکسورهونخوس[۲] (بَهنَسای کنونی) که امروزه در مصر واقع است، بهدست آمد. در روایات قدیم، کتابی مشتمل بر گفتههای نانوشتۀ عیسی، به متّای رسول[۳]، یکی از دوازده حواری[۴] او، نسبت داده میشد. عنوان آگرافا بیانکنندۀ این نظر است که این گفتهها حکایت از یک سنّت شفاهی بالیده، و مستقل از سنّت مندرج در انجیلهای کتبی دارد. بیشتر این گفتهها در تلمود[۵]، در انجیل آپوکریفی توما[۶]، در آثار آبای کلیسا[۷]، و در منابع اسلامی آمدهاند.