آناتولی
آناتولی (Anatolia)
(یا: آناطولی؛ آنادولو) شبه‌جزیره‌ای در غرب آسیا، منطبق با آسیای صغیر و بخش آسیایی جمهوری ترکیه[۱]. دریای سیاه[۲] در شمال، دریای مدیترانه[۳] در جنوب، دریای اژه[۴] در غرب، و تنگۀ داردانل[۵] و بوسفور[۶] در شمال غربی این شبه‌جزیره واقع است. در عصر مفرغ[۷]، حتّی[۸]ها دولت و فرهنگی در آن‌جا به وجود آوردند (۱۹۰ تا ۱۲۰۰پ‌م). در قرن ۱۲پ‌م مهاجمان فریگی تمدن حتی را از میان برداشتند و خود سلطنتی برپا کردند که در حدود ۷۰۰پ‌م با هجوم کیمریان[۹] منقرض شد. در قرن ۷پ‌م لیدیایی‌ها در سواحل اژه سلطنتی تأسیس کردند که در ۵۴۶پ‌م به دست کوروش هخامنشی برافتاد. در ۳۳۳پ‌م، اسکندر مقدونی[۱۰] بر آن‌جا مسلط شد. پس از او سلوکیان[۱۱] سوریه[۱۲] بر آسیای صغیر حکم راندند. سپس نوبت به امپراتوری روم رسید. آناتولی در قرن ۴م بخشی از روم شرقی شد. مسلمانان نیز چندبار به آناتولی حمله و قسمت‌هایی از آن را اشغال کردند. در قرن ۱۱م، سلجوقیان بر آن‌جا مسلط شدند و در قرن‌های ۱۴ و ۱۵م عثمانیان سیطرۀ خویش را گستردند. سرزمین آناتولی اکنون در قلمرو جمهوری ترکیه است.