آسم
آسْم (asthma)
نوعی بیماری مزمن. وجه مشخصۀ آن سختی تنفس به علت انقباض نایژه‌ها[۱] در شُش‌هاست. حساسیت[۲]، عفونت، و تنش[۳] ممکن است باعث شروع حملۀ آسم شود. شیوع آسم بر اثر آلودگی هوا و خطرات شغلی افزایش می‌یابد. راه درمان آن استفاده از داروهای گشادکنندۀ نایژه‌ها[۴] است. این دسته از داروها با شل‌کردن عضلات جدار نایژه‌ها تنفس را تسهیل میکنند. برای درمان نمونه‌های شدید، از استروئیدهای استنشاقی[۵] استفاده میکنند که التهاب نایژه‌ها را کاهش می‌دهند. آسم با منشأ خارجی[۶] بر اثر تماس با مواد تحریک‌کننده‌ای مثل گردۀ گیاهان و گرد و خاک[۷] شروع می‌شود و در کودکان و نوجوانان شایع‌تر است. در فوریۀ ۱۹۹۷م، محققان برزیلی گزارش دادند که دو گونه هیره (مایت) در گرد و خاک روی پوست سر کودکان زندگی میکنند. این یافته مشخص کرد پاک‌سازی رختخواب مانع از بروز حملات آسم نمی‌شود. با استفاده از شامپوهای ضد شوره و کاستن از مقدار منابع غذایی این موجودات، تعداد آن‌ها کم می‌شود. آسم با منشأ داخلی[۸] در میانسالی شروع می‌شود و نسبت به آسم خارجی شیوع کمتری دارد. تقریباً پنج تا ده درصد کودکان آسم دارند. یک‌سوم این عده پس از بلوغ علایم بیماری را دیگر نشان نمی‌دهند، در حالی‌که پنج تا دَه درصد مردم پس از بلوغ این علایم را نشان می‌دهند. شواهد فزاینده‌ای دال بر دخالت سیستم ایمنی در بروز آسم در دست است. مطالعه در این زمینه ممکن است به کشف روش‌های درمانی جدید بیانجامد. آسم قلبی[۹] نشانه‌ای از اُفت عملکرد قلب است و باید از آسم ریوی تفکیک شود، اگرچه این بیماری علایمی مشابه آسم نایژه‌ای دارد. مبتلایان به آسم می‌توانند با دستگاه اندازه‌گیری سرعت خروج هوای بازدمی[۱۰] وضعیت خود را مرتباً بررسی کنند. محققان دانشگاه سیدنیِ[۱۱] استرالیا، در پی تحقیقاتی که در نیو ساوت ویلز[۱۲] صورت گرفت، طی مقاله‌ای نشان دادند که چرا حملات آسم در هنگام طوفانِ همراه با رعد و برق افزایش می‌یابد (۲۰۰۱م). در این شرایط جوّی، جریان‌های کم‌ارتفاع هوای سرد باعث تجمع گردۀ گیاهان در نزدیکی سطح زمین می‌شوند.