آلبرت باندورا

آلبرت باندورا Albert Bandura
زادروز	موندریو، کانادا 1925م
درگذشت	2021م
ملیت	امریکایی
تحصیلات و محل تحصیل	لیسانس روان‌شناسی (1949م) - فوق لیسانس (1951م) و دکترای (1952م) روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آیووا
شغل و تخصص اصلی	روان‌شناس
فعالیت‌های مهم	مروج "نظریۀ یادگیری اجتماعی"- عهده‌دار کمک به علوم حوزۀ آموزش و پرورش و چندین شاخه از روان‌شناسی، از جمله نظریۀ شناختی اجتماعی و روان‌شناسی شخصیت
آثار	تقلید و یادگیری اجتماعی؛ خودکارآمدی: تمرین کنترل بر خود؛ خشونت: تحلیلی از منظر یادگیری اجتماعی؛ بی‌قیدی نسبت به اخلاق
گروه مقاله	روانشناسی و روانپزشکی
جوایز و افتخارات	دریافت جایزۀانجمن روان‌شناسی امریکا برای مشارکت‌های برجستۀ علمی در 1980م

عروسک بادکردۀ بوبو

آلبرت باندورا

آلبرت باندورا (1925-2021م) (Albert Bandura)

روان‌شناس امریکاییِ زادۀ کانادا و استاد روان‌شناسی در دانشگاه استنفورد. برای نظریۀ یادگیری اجتماعی‌اش معروف است که سرمشق‌گیری هم نامیده می‌شود. این نظریه، بعدها به "نظریۀ شناختی اجتماعی" تغییر نام داد، چرا که بر این موضوع تأکید می‌کند که عمده اطلاعاتی که ما کسب می‌کنیم، از راه کنشِ متقابل‌مان با افراد دیگر حاصل می‌شود. آثار او سهم عمده‌ای در حوزۀ آموزش و پرورش و چندین شاخه از روان‌شناسی، ازجمله نظریۀ شناختی اجتماعی و روان‌شناسی شخصیت، داشته است. او همچنین در گذار از رفتارگرایی به روان‌شناسی شناختی نیز تأثیرگذار بوده است. طی بررسی صورت گرفته در سال 2002م، او از لحاظ بیشترین استنادها در مقالات روان‌شناسی، به عنوان چهارمین روان‌شناس تمام اعصار شناخته شده است (در این بررسی، بی اف اسکینر، زیگموند_فروید و ژان پیاژه رتبه‌های اول تا سوم را در اختیار دارند. از آن‌جا که سه نفر دیگر در قید حیات نیستند، باندورا را از بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین روان‌شناسان زندۀ جهان می‌دانند.)

باندورا در شهر کوچک موندریو، از ایالت آلبرتا واقع در کانادا به دنیا آمد. او آخرین فرزند و تنها پسر یک خانوادۀ شش نفری بود. به علت کمبود معلم و مدرسه، از ابتدایی تا دبیرستان را در یک مدرسه درس خواند و محدودیت‌های آموزشی چنین منطقۀ دوردستی، سبب شد که تبدیل به فردی مستقل و خودانگیخته در یادگیری شود. چنین خصوصیاتی باعث شد که بعدها نیز در کارش به موفقیت‌های بسیار دست یابد. والدینش نقش مهم و مؤثری در ترغیب او برای واهمه نداشتن از ترک محل زندگی‌اش و رفتن به شهری بزرگ داشتند.

او پس از پایان دوران مدرسه، در تابستان، در عملیات ساخت بزرگراه آلاسکا به عنوان کارگر مشغول به کار شد. مشاهدات و تجربه‌های شخصی وی سبب ‌شد به روان‌شناسی بالینی علاقه‌مند شود. پس از اخذ دیپلم به دانشگاه بریتیش کلمبیا رفت. در 1949م و بعد از سه سال تحصیل در کالج، لیسانس روان‌شناسی گرفت. به علت علاقه‌اش به روان‌شناسیِ بالینی، به دانشگاه آیووا رفت که در آن زمان از جمله مراکز مهم برای مطالعۀ نظریه‌های یادگیری بود. در 1951م فوق لیسانس و در 1952م مدرک دکترای روان‌شناسی بالینی را از آن دانشگاه گرفت. در آن‌جا او شاگرد کنت دبلیو اسپنس بود و از نزدیک با او ارتباط داشت. پس از پایان تحصیلاتش، به دانشگاه استنفورد در پالو آلتو رفت و از 1952م به عنوان استاد به تدریس و تحقیق پرداخت. از مشهورترین پژوهش‌هایش می‌توان به آزمایش عروسک بادکردۀ بوبو اشاره کرد که بر اهمیت یادگیریِ مشاهده‌ای تأکید دارد. او از طریق این آزمایش، توانست نشان دهد که چطور مشاهدۀ رفتار پرخاشگری می‌تواند بر یادگیریِ خشونت کودکان تأثیر بگذارد و یکی از علل پرخاشگری آنان باشد. بر اساس تحقیقات او، کودکان بسیاری از رفتارها، ازجمله مشارکت، پرخاشگری، همکاری، تعامل اجتماعی و خودداری را از دیگران می‌آموزند.

آلبرت باندورا در 1974م به عنوان رئیس "انجمن روان‌شناسی امریکا" انتخاب شد و در 1980م جایزۀ این انجمن را برای مشارکت‌های برجستۀ علمی دریافت کرد. ازجمله آثار اوست: تقلید و یادگیری اجتماعی؛ خودکارآمدی: تمرین کنترل بر خود؛ بنیادهای اجتماعی فکر و عمل؛ نظریه یادگیری اجتماعی؛ خودکارآمدی در جوامع در حال تغییر؛ خشونت: تحلیلی از منظر یادگیری اجتماعی؛ و بی‌قیدی نسبت به اخلاق (که کتابی علمی و ۶۰۰ صفحه‌ای است که او در نود سالگی نوشته و منتشر کرده است و به این موضوع می‌پردازد که افراد چگونه خود را برای بی‌اخلاقی قانع می‌کنند.)

 

منابع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Albert_Bandura

https://www.verywellmind.com/albert-bandura-biography-1925-2795537

https://www.britannica.com/biography/Albert-Bandura

---