نبرد گوگمل
نبرد گوگَمَل (Battles of Gaugamela)
سومین نبرد بزرگ اسکندر مقدونی با سپاه هخامنشی. گوگمل نام صحرایی بود در میانۀ آربِلا، شهر امروزی اَربیل[۱]، و نِینَوا[۲]، پایتخت قدیم آشور[۳]، در کردستان عراق. در سال 331پم سپاه اسکندر مقدونی با سپاه داریوش سوم هخامنشی (336ـ330پم) در گوگمل مواجه شد. اسکندر مقدونی ناحیۀ کوهستانی گوگمل را با زیرکی انتخاب کرده بود تا سوارهنظام پارسی نتواند کاری از پیش ببرد. سپاه هخامنشی در نبرد گوگمل از 50 فیل جنگی، شتر و شمار بسیاری از جنگاوران مزدور یونانی بهره گرفته بود؛ اما اسکندر توانست خود را به جایگاه داریوش سوم برساند؛ داریوش سوم از ترس جانش گریخت و سپاهیان هخامنشی چون فرار شاهنشاه را دیدند از میدان گریختند و اسکندر مقدونی فاتح شد. پس از شکست گوگمل، شاهنشاهی هخامنشی بهسرعت فروریخت؛ اسکندر نخست بابِل[۴] را گشود و سپس شوش و پارسه سقوط کردند.