گویا، فرانسیسکو (۱۷۴۶ـ ۱۸۲۸)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(تغییرمسیر از Francisco Goya)

گویا، فرانسیسکو (۱۷۴۶ـ ۱۸۲۸)(Goya, Francisco)

تابلوي دوم ماه مه 1808، اثر فرانسيسکو گويا
فرانسیسکو گویا
Francisco Goya
زادروز ۱۷۴۶م
درگذشت ۱۸۲۸م
ملیت اسپانیایی
شغل و تخصص اصلی نقاش
شغل و تخصص های دیگر باسمه کار
آثار ساتورن فرزندش را می بلعد (ح ۱۸۲۲؛ پرادو، مادرید)
گروه مقاله نگارگری و مجسمه سازی جهان

نقاش و حکاک باسمه‌کار[۱] اسپانیایی. از شخصیت‌های اصلی هنر اروپایی شناخته شده است. تمامی جنبه‌های زندگی اسپانیایی را تصویر کرد؛ ازجمله تک‌چهره، مشتمل بر تک‌چهره‌های خانوادۀ سلطنتی، صحنه‌های دینی، صحنه‌های جنگی، و زندگی عادی روزمره. در اواخر عمر، آثاری غریب و کابوس‌وار، با عنوان «نقاشی‌های سیاه»، پدید آورد، همچون ساتورن فرزندش را می‌بلعد[۲] (ح ۱۸۲۲؛ پرادو[۳]، مادرید). در مجموعه چاپنقش‌های تیزابی[۴]اش، ازجمله فجایع جنگ[۵] (۱۸۱۰ـ ۱۸۱۴)، مصایب تهاجم فرانسه به اسپانیا را به‌تصویر کشید. گویا در آراگون به‌دنیا آمد. پس از هنرآموزی در ایتالیا، به اسپانیا بازگشت. در ۱۷۸۹ نقاش دربار شارل چهارم[۶]، پادشاه اسپانیا، شد. ویژگی شهوانی دو نقاشی‌اش با نام‌های مایای برهنه[۷] و مایای جامه آراسته[۸] (ح ۱۸۰۰ـ ۱۸۰۵؛ پرادو، مادرید)، چنان رسوایی بزرگی برپا کرد که او را به دادگاه تفتیش عقاید کشاند. تابلوی تیرباران‌های شورشيان سوم ماه مه ۱۸۰۸ [۹] (۱۸۱۴؛ پرادو، مادرید) را که اثری بی‌پروا در محکوم‌کردن وحشیگریِ جنگ است، به فردیناند هفتم اهدا کرد. بعدها با تأثیر بسیار از رامبرانت[۱۰] (به گفتۀ خودش «رامبرانت، ولاسکز[۱۱] و طبیعت» سه راهنمای او بوده‌اند)، به استفاده از تکرنگ‌های کدر روآورد. در تابلوی دختر شیرفروش بوردو[۱۲]، که از آخرین کارهای اوست، استفادۀ بسیار آزادانه‌اش از رنگ مشهود است. گویا در ۱۷۹۲ به‌سبب بیماری سختی، شنوایی‌اش را ازدست داد، و موقعیتش طی دوران تهاجم ناپلئون به اسپانیا و پس از آن متزلزل گردید. هنگامی‌که فردیناند هفتم از کشور رانده شد، نقاشی در دستگاه ژوزف بناپارت[۱۳]، غاصب تاج ‌و تخت، را پی‌ گرفت. با بازگشت فردیناند به سلطنت، عفو شد، لیکن محیط دربار را نامساعد یافت و در ۱۸۲۴، اجازه خواست تا به فرانسه نقل‌مکان کند؛ چند سال پایان عمرش را در شهر بوردو[۱۴]، فرانسه، به‌سر برد. ازجمله پیچیدگی‌ها و تناقض‌های زندگی و هنر گویا، خرسندی از زندگی در دربار بود؛ چرا که در عین فراغِ بال هنرمندانه، فردی انقلابی بود و به نهادهای حکومتی نگرشی سخت انتقادآمیز داشت، میهن‌پرست بود و از جنگ عمیقاً نفرت داشت. تک‌چهره‌هایی که از شارل چهارم و ملکه‌اش کشید، به نحو بی‌رحمانه‌ای ناخوشایندند، حال آن‌که در تابلویی دیگر شئونات خانوادۀ سلطنتی را در نقاشی گروهیِ باشکوه خانوادۀ شارل چهارم[۱۵] (پرادو، مادرید) تصویرکرده است. جنگ، منبع الهام شاهکار اندوه‌بار تیرباران‌های سوم ماه مه ۱۸۰۸ بود که بعدها ادوار مانه را به‌اجرای تابلوی اعدام امپراتور ماکسیمیلیان[۱۶] برانگیخت.

 


  1. engraver
  2. Saturn Devouring One of His Sons
  3. Prado
  4. etchings
  5. The Disasters of War
  6. Charles IV
  7. Naked Maja
  8. Clothed Maja
  9. The Shootings of May 3rd 1808
  10. Rembrandt
  11. Velázquez
  12. Milkmaid of Bordeaux
  13. Joseph Bonaparte
  14. Bordeaux
  15. Family of Charles IV
  16. The Execution of the Emperor Maximilian