رومی، دین
رومی، دین (Roman religion)
نظام دینی روم باستان. این نظام دینی دربرگیرندۀ عناصری از جاندارپنداری[۱] (پرستش و احترام به سنگها و درختها) و توتمیسم[۲] بود (← رومولوس) و ریشههای محلی عمیقی در «لارس و پناتس[۳]»، آیین یانوس[۴] و وِستا[۵]، داشت. نظام دینی روم قدیم همچنین پانتئون[۶] (معبد) اصلی خدایان را دربر میگرفت که از پانتئون یونان منشعب شده بود و خدایان اصلی آن عبارت بودند از ژوپیتر[۷] و یونو[۸]، مارس[۹] و ونوس[۱۰]، مینروا[۱۱]، دیانا[۱۲]، سِرِس[۱۳] و چندین خدای کماهمیتتر. الوهیتبخشیدن به امپراتوران گذشته با هدف سیاسی صورت میگرفت و از سوی دیگر، منعکسکنندۀ مفاهیم پیوند خانوادگی و خویشاوندی بود که برطبق آن، حامیان و نگهبانان خاندان ملت، همچون نیاکان، حتی پس از مرگ وظیفۀ خود را انجام میدادند. با استقرار امپراتوری، طبقات فرهیخته به فلسفههای رواقی[۱۴] و شکاکیت[۱۵] روآوردند، اما رواج «ادیان رازناک[۱۶]»، نظیر آیینهای ایزیس[۱۷] و مهرپرستی[۱۸]، بهویژه در میان نظامیان، رقیبی سرسخت برای صدر مسیحیت بهشمار میرفت. پانتئونهای یونانی و رومی ساختار بسیار مشابهی دارند و در بسیاری از موارد خدایان آنها همتای یکدیگر یا واجد صفات مشترکاند. ژوپیتر (زئوس[۱۹] یونانیان)، خدای آسمان، که نسل پیشین خدایان را ساقط کرده است، بر آنها حکم میراند و سلاحش رعد و آذرخش است. خدایان پانتئون روابط نزدیک با یکدیگر دارند؛ ژوپیتر همسر یونو (هِرا[۲۰]ی یونانیان) است، اما فرزندانی نیز از دیگر اعضای خانواده و ارواح و زمینیها دارد. مارس (آرِس[۲۱] یونانیان) خدای جنگ است و ونوس (آفرودیت[۲۲] یونانیان) خدای عشق و آپولون[۲۳] خدای آواز و هنر در هر دو دین بهشمار میروند.