اتم، ساختار الکترونی
اَتُم، ساختار الکترونی (electronic structure of atom)
آرایش الکترون‌ها در اطراف هستۀ یک اتم، در ترازهای انرژی مشخص. به هر تراز انرژی اربیتال[۱] یا لایه[۲] نیز می‌گویند، (← اربیتال_اتمی). این مدارها را می‌توان دسته‌ای از کره‌های هم‌مرکز تصور کرد که هر کره می‌تواند تعداد الکترون معینی داشته باشد. گازهای نادر آرایشی دارند که ظرفیت هر مدار با حداکثر این تعداد الکترون پر می‌شود. شماره‌گذاری ترازهای انرژی معمولاً از مداری شروع می‌شود که به هسته نزدیک‌تر است. به بیرونی‌ترین مدار لایه والانسی[۳] می‌گویند، زیرا شامل الکترون‌های والانس[۴] است. پایین‌ترین تراز انرژی یا درونی‌ترین مدار نمی‌تواند بیش از دو الکترون داشته باشد. مدارهای بیرونی وقتی پایدارند که هشت الکترون داشته باشند، اما برخی اوقات الکترون‌های اضافی دیگری هم در آن‌ها جای می‌گیرند، مشروط بر این‌که بیرونی‌ترین مدار پیکربندی پایداری داشته باشد. الکترون‌ها در مدارهای پرنشده برای شرکت در پیوند شیمیایی آماده‌اند و مفهوم والانس (ظرفیت) از این‌جا پیدا شده است. تعداد الکترون‌ها در مدارهای الکترونیِ یون‌ها نسبت به اتم خنثی کمتر یا بیشتر است و به تولیدِ بارهای مثبت یا منفی می‌انجامد. عدد اتمی هر عنصر تعداد الکترون‌ها را در اتم خنثی نشان می‌دهد. امکان دارد از این عدد ساختار الکترونی اتم را دریافت. مثلاً عدد اتمی سدیم یازده است (۱۱ = Z) و آرایش (پیکربندی) الکترونی آن عبارت‌است از دو الکترون در تراز انرژی اول، هشت الکترون در مدار دوم، و یک الکترون در مدار سوم. این آرایش را معمولاً به صورت ۲، ۸، ۱ می‌نویسند. به همین ترتیب، برای گوگرد (۱۶= Z) آرایش الکترونی به صورت ۲، ۸، ۶ است. ساختار الکترونی نشان می‌دهد دو عنصر با پیوند یونی[۵] یا کووالان[۶] با هم ترکیب می‌شوند یا اصلاً پیوندی صورت نمی‌گیرد.