سرکیس زاکاریانس
| سرکیس زاکاریانس | |
|---|---|
| زادروز |
تبریز 1301ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دبیرستان سن‌لویی تهران |
| شغل و تخصص اصلی | نقاش |
| آثار | رقص قشقایی |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه‌سازی |
| جوایز و افتخارات | |
سرکیس زاکاریانس (تبریز 1301ش- )
(معروف به واسپور) نقاش، حکاک و طراح ارمنی‌تبار ایرانی. پدر و مادرش اهل واسپوراکان (حوالی شهر وان ترکیه) بودند. شاید به همین دلیل او هم نام مستعار واسپور را انتخاب کرده. تحصیلات ابتدایی را در تبریز گذراند و در همان اوان با خانواده‌اش به تهران مهاجرت کردند. او از دبیرستان سن‌لویی تهران فارغ‌التحصیل شد. نقاشی را از کودکی آموخته، اما برای اولین‌بار آثارش در انجمن فرهنگی ارامنه (تهران- 1327) به نمایش درآمد. در سال 1336، در انجمن‌های فرهنگی ایران و شوروی، و ایران و امریکا تابلوهایش را، که ملهم از زندگی روزمره‌ی مردم بود، به نمایش گذاشت. در این نمایشگاه‌ها، جایزه‌ی بهترین طرح را نصیب خود کرد. لات‌ها و خیابان‌گردها سوژه‌هایی بودند که او گاه به گاه به شیوه‌ی حکاکی و گاه طراحی یا رنگ روغن به ترسیم حیات اجتماعی آن‌ها پرداخت. در سال 1349 نمایشگاهی از کارهایش را با عنوان زورخانه، در انجمن ایران و امریکا ارائه داد، که بخشی از آن بر مبنای عکس‌های قدیمی و بخشی دیگر بر اساس مشاهدات او از زورخانه‌ها نقاشی شده بود. در این نمایشگاه، آثارش قرابت سبکی او را با نقاشی قهوه‌خانه نشان می‌داد. در نمایشگاه بال سوئیس، او با دو تابلو از سری زنان شرکت کرد. زنانی که از قلب نقاشی‌های دوره‌های زند و قاجار انگار بیرون آمده بودند. در بهمن 1355 مجددا نمایشگاهی از آثار خود را در انجمن ایران و امریکا برگزار کرد. در این نمایشگاه نقاشی‌هایی با موضوعاتی چون زورخانه، مذهب و عشق ارائه شده بود.
نقاشی‌های واسپور، که بیشتر بر طراحی سریع و باقدرت استوار است تا بر ترکیب‌های رنگی بدیع، بین یک واقع‌نمایی مستند و یک برداشت افسانه‌ای در نوسان است. در واقع باید گفت که فرهنگ عامه، مظاهر و ریشه‌ی آن عناصر اصلی نقاشی‌های واسپور است. از نکات ظریف دیگری که در کارهای واسپور به چشم می‌خورد استفاده‌ی او از خط فارسی (نستعلیق) است که با دست‌خط ذیل نقاشی‌های زورخانه‌ای‌اش شعرهایی پهلوانی نوشته.
واسپور جز حضور در ده‌ها نمایشگاه انفرادی و جمعی، در بی‌ینال‌های دوم و سوم تهران هم حضور داشته و در بی‌ینال چهارم (فروردین 1343) یک اثر حکاکی از او ارائه شده بود که در آن زنجیرزنان را با صفی دراز در مراسم عزاداری نشان می‌داد. پرداخت این اثر اکسپرسیونیستی بود. در کنار این اثر حکاکی، طرحی از او نیز با عنوان رقص قشقایی ارائه شده بود.
به نظر می‌رسد که واسپور هم‌زمان یا بعد از انقلاب اسلامی ایران، به امریکا مهاجرت کرده و اطلاعی از زندگی چنددهه‌ی اخیر او در دست نیست. نقاشی‌های زورخانه‌ای او در کتابی به نام تاریخ و فرهنگ زورخانه (تالیف غلامرضا انصاف‌پور- وزارت فرهنگ و هنر: مرکز مردم‌شناسی ایران، 1353) منتشر شده است.
منابع: