کالیاری، شهر
کالْیاری، شهر (Cagliari)
(نام سابق کارالِس[۱]) مرکز و بندر ساردنی[۲]، در ایتالیا، در کرانۀ جنوبی جزیره‌ای در خلیج کالیاری، با ۱۸۰,۳۰۰ نفر جمعیت (۱۹۹۲). پالایشگاه نفت و کارخانۀ تولید مواد پتروشیمی دارد. در پایه و شیب‌های یک تپه قرار دارد و مرداب‌های نمک دو سوی آن را اشغال کرده‌اند. لنگرگاه[۳]، که مهم‌ترین بخش ساردنی است، مرکز اقتصادی شهر به‌شمار می‌رود. نقش دیگر کالیاری به‌عنوان مرکز اداری، تجارت و توزیع کالا در جزیره است. یک کلیسای جامع در کالیاری قرار دارد که در ۱۳۱۲م تکمیل و بعدها بازسازی شد؛ همچنین، یک دانشگاه (تأسیس، ۱۶۲۶)، باغ گیاه‌شناسی و موزۀ باستان‌شناسی دارد. کالیاری، که احتمالاً شهری فنیقی است، در زمان کارتاژ و روم ترقی کرد. در ۴۸۵م واندال‌ها[۴] و در ۵۳۳م بیزانسی‌ها[۵] آن را تصرف کردند؛ بعدها ساراسن‌ها[۶] در قرن ۱۲م، پیزا[۷]، آراگون (۱۳۲۶ـ۱۷۱۴) و اتریش آن را گرفتند و سرانجام به‌دست خاندان ساووآ[۸] افتاد.