هندو، آیین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
هندو، آیین (Hinduism)<br /> [[File:41123200-1.jpg|thumb|مناسک هندوها در رودخانه گنگ]][[File:41123200-2.jpg|thumb|جایگزین=]][[File:41123200.jpg|thumb|جایگزین=]](به تعبیر هندوان سَناتانه دارمه، بهمعنی «آيين ابدی»)، دینی که کمابیش ۴هزار سال پیش در شمال هند پدید آمد و در ظاهر و در بعضی اشکالش دارای خدایان بسیار است؛ ولی به یک روح متعالی نامتشخص موسوم به برهمن<ref>Brahman</ref> برفراز مظاهر کثیر عالَم اعتقاد دارد. از اینان خدایانی سهگانه (تریمورتی<ref>Trimurti </ref>) در رأس قرار میگیرند: برهما<ref>Brahma </ref>، ویشنو<ref>Vishnu </ref>، شیوا<ref>Shiva </ref> (آفریننده، نگهدارنده، نابودکننده). تناسخ<ref>reincarnation </ref> و کارما<ref>Karma </ref> اصول عقاید آیین هندو را تشکیل میدهند و ''وداها<ref>Vadas </ref>'' کهنترین متون مقدس این دیناند. این آیین بیش از ۹۰۰میلیون پیرو در جهان دارد. زنان با مردان برابر نیستند، ولی باید با محبت و احترام با آنان رفتار شود. درپی نفوذ اسلام در شمال هند از اواخر قرن ۱۲م (۶ق) حجاب زنان و محدودیت سفر آنها معمول شد. باورهای هندو نزدیک به ۴۵۰۰ سال پیش در تمدن درۀ سند پدیدار شدند و گنجینهای از اسطورهها و افسانهها را از این تمدن به دراویدیان منتقل کردند. درپی هجوم آریاییها به شمال هند در حدود ۳هزار سال قبل، این اسطورهها در دین و شعایر آریاییها جذب شدند و اکنون بخشی از سنتهای آیین هندو را تشکیل میدهند. نفوذ بابلیها و مصریان باستان نیز در این آیین مشهود است. مجموعۀ سرودههای موسوم به ''وداها'' که آریاییها از خود برجای گذاشتند، متون فلسفی مشهور به ''اوپانیشادها<ref>Upanishads </ref>'' با محوریت مفهوم برهمن و حماسههای شامل روایات آریایی و پیشآریایی ''رامایانا<ref>Ramayana </ref>'' و ''مهابهاراتا<ref>Mahabharata </ref>'' را بهدنبال داشت (که مورد دوم ''بهاگاواد گیتا<ref>Bhagavad-Gita </ref>'' را نیز دربر میگیرد). همۀ این متون پیش از مسیحیت موجود بودند. متون تاریخی مقدس پوراناها<ref>Puranas </ref> که قدمتشان به قرن ۴م میرسد، گوناگونی جریانهای فرهنگی را در هند نشان میدهند. اعتقادات و مناسک هندو ممکن است حتی از روستایی به روستای دیگر تفاوت کند. برخی خدایان مانند کریشنا<ref>Krishna </ref>، هَنومان<ref>Hanuman </ref>، لَکشمی<ref>Lakshmi </ref> و مَهادِوی<ref>Mahadevi </ref> مقبولیت بسیار دارند. خدایان دیگر بیشتر محلی و اختصاصیاند و بیشتر در مواقع بیماری یا نیاز به آنها روی آورده میشود. برخی خدایان در جسمها یا آواتارها<ref>avatars </ref>یی مانند راما<ref>Rama </ref> یا کریشنا، که هر دو آواتارهایی از ویشنو هستند، نمایانده میشوند. این عبادت چندگانه بر نیروی آفرینش برهمن، وجود متعالی، استوار است. هندوان بر این باورند که همۀ جاندران جزئی از برهمناند؛ جرقههایی از آتمن<ref>atman </ref> یا حیات الهیاند که از کالبدی به کالبد دیگر تغییر شکل میدهند و گاه در قالب گیاه یا حشرهای تنزل مییابند و گاه در جسم یک انسان جای میگیرند. همه اینها به کارما یا اعمال گذشتۀ فرد بستگی دارد که سبب رنجها یا خوشیهای او در سیر پرفراز و نشیبش در سَمسارا<ref>samsara </ref> (چرخۀ بیپایان مرگ و زندگی) است. انسان این فرصت را دارد که با عبادت و معرفت، زنجیرۀ کارمایی را بشکند و به مُکشا<ref>moksha </ref> یا رستگاری نهایی نائل آید. آنگاه آتمن آزاد است که به نزد برهمن بازگردد. نیروی آفرینش عالم در وجود برهما یافته میشود. هنگامی که او جهان را آفرید، ویشنو نگاهش میدارد و شیوا نابودش میکند و سپس از نو برهما خلقش میکند. ویشنو و شیوا به ترتیب نیروهای روشنایی و تاریکی و نگهداری و نابودیاند و برهما نیروی توازنی است که وجود حیات و تعامل حیاتی را ممکن میسازد. جهان هم واقعی و هم موهوم (مایا)<ref>Maya </ref> بهشمار میرود؛ زیرا واقعیت آن بیدوام است. جهان خود در قالب الهۀ مایا ظاهر میشود. دین هندو آداب و مناسکی پیچیده دارد که در چارچوب جاتی یا نظام کاستی با نظارت کاهنان و معلمان برهمن برگزار میشود. در هند کاستها بهطور سنتی از چهار طبقۀ جامعۀ قدیم هندو مشتق میشوند: برهمنان<ref>brahmans </ref> (کاهنان)، کشاتریاها<ref>Kshatriyas </ref> (اشراف و سرداران)، وایشیاها<ref>vaisyas </ref> (کاسبان و کشاورزان) و شودراها<ref>sudras </ref> (خدمتکاران). طبقۀ پنجمی نیز، مشهور به نجسها که نژادشان ناپاک بهشمار میرود، در حاشیۀ جامعۀ هندو<ref>The Indian Constituent Assembly</ref> ماند (و هنوز تا حدود زیادی باقی است). مجلس مؤسسان هند در ۱۹۴۷ تبعیض علیه «کاستهای نامبرده<ref>Scheduled Castes</ref>» یا «طبقات محروم<ref>Depressed Classes</ref>» را غیرقانونی اعلام کرد؛ اما تعصب شدید هنوز وجود دارد. «انجمن جهانی آگاهی کریشنا<ref>(The International Society for Krishna Consciousness (ISKON</ref>» یا سازمان غربی جنبش هاره کریشنا<ref>Hare Krishna Movement</ref> را سوامی پرابهوپادا<ref>Swami Prabhupada</ref> (۱۸۹۶-۱۹۷۷) به غرب معرفی کرد. از اعضای آن خواسته میشود که در زهد زندگی کنند. اساس آن بر عبادت کریشنا است که مطالعۀ ''بهاگاواد گیتا'' و آیینهایی در معبد و در منزل و مناجات نام هاره (منجی) کریشنا را دربر میگیرد. اعضا ملزم به پرهیز از مصرف گوشت، تخممرغ، مشروبات الکلی، چای، قهوه، موادمخدر، و قمارند. روابط جنسی تنها برای ادامۀ نسل در چارچوب ازدواج مجاز است. | هندو، آیین (Hinduism)<br /> [[File:41123200-1.jpg|thumb|مناسک هندوها در رودخانه گنگ]][[File:41123200-2.jpg|thumb|جایگزین=]][[File:41123200.jpg|thumb|جایگزین=]](به تعبیر هندوان سَناتانه دارمه، بهمعنی «آيين ابدی»)، دینی که کمابیش ۴هزار سال پیش در شمال هند پدید آمد و در ظاهر و در بعضی اشکالش دارای خدایان بسیار است؛ ولی به یک روح متعالی نامتشخص موسوم به برهمن<ref>Brahman</ref> برفراز مظاهر کثیر عالَم اعتقاد دارد. از اینان خدایانی سهگانه (تریمورتی<ref>Trimurti </ref>) در رأس قرار میگیرند: برهما<ref>Brahma </ref>، ویشنو<ref>Vishnu </ref>، شیوا<ref>Shiva </ref> (آفریننده، نگهدارنده، نابودکننده). تناسخ<ref>reincarnation </ref> و کارما<ref>Karma </ref> اصول عقاید آیین هندو را تشکیل میدهند و ''وداها<ref>Vadas </ref>'' کهنترین متون مقدس این دیناند. این آیین بیش از ۹۰۰میلیون پیرو در جهان دارد. زنان با مردان برابر نیستند، ولی باید با محبت و احترام با آنان رفتار شود. درپی نفوذ اسلام در شمال هند از اواخر قرن ۱۲م (۶ق) حجاب زنان و محدودیت سفر آنها معمول شد. باورهای هندو نزدیک به ۴۵۰۰ سال پیش در تمدن درۀ سند پدیدار شدند و گنجینهای از اسطورهها و افسانهها را از این تمدن به دراویدیان منتقل کردند. درپی هجوم آریاییها به شمال هند در حدود ۳هزار سال قبل، این اسطورهها در دین و شعایر آریاییها جذب شدند و اکنون بخشی از سنتهای آیین هندو را تشکیل میدهند. نفوذ بابلیها و مصریان باستان نیز در این آیین مشهود است. مجموعۀ سرودههای موسوم به ''وداها'' که آریاییها از خود برجای گذاشتند، متون فلسفی مشهور به ''اوپانیشادها<ref>Upanishads </ref>'' با محوریت مفهوم برهمن و حماسههای شامل روایات آریایی و پیشآریایی ''رامایانا<ref>Ramayana </ref>'' و ''مهابهاراتا<ref>Mahabharata </ref>'' را بهدنبال داشت (که مورد دوم ''بهاگاواد گیتا<ref>Bhagavad-Gita </ref>'' را نیز دربر میگیرد). همۀ این متون پیش از مسیحیت موجود بودند. متون تاریخی مقدس پوراناها<ref>Puranas </ref> که قدمتشان به قرن ۴م میرسد، گوناگونی جریانهای فرهنگی را در هند نشان میدهند. اعتقادات و مناسک هندو ممکن است حتی از روستایی به روستای دیگر تفاوت کند. برخی خدایان مانند کریشنا<ref>Krishna </ref>، هَنومان<ref>Hanuman </ref>، لَکشمی<ref>Lakshmi </ref> و مَهادِوی<ref>Mahadevi </ref> مقبولیت بسیار دارند. خدایان دیگر بیشتر محلی و اختصاصیاند و بیشتر در مواقع بیماری یا نیاز به آنها روی آورده میشود. برخی خدایان در جسمها یا آواتارها<ref>avatars </ref>یی مانند راما<ref>Rama </ref> یا کریشنا، که هر دو آواتارهایی از ویشنو هستند، نمایانده میشوند. این عبادت چندگانه بر نیروی آفرینش برهمن، وجود متعالی، استوار است. هندوان بر این باورند که همۀ جاندران جزئی از برهمناند؛ جرقههایی از آتمن<ref>atman </ref> یا حیات الهیاند که از کالبدی به کالبد دیگر تغییر شکل میدهند و گاه در قالب گیاه یا حشرهای تنزل مییابند و گاه در جسم یک انسان جای میگیرند. همه اینها به کارما یا اعمال گذشتۀ فرد بستگی دارد که سبب رنجها یا خوشیهای او در سیر پرفراز و نشیبش در سَمسارا<ref>samsara </ref> (چرخۀ بیپایان مرگ و زندگی) است. انسان این فرصت را دارد که با عبادت و معرفت، زنجیرۀ کارمایی را بشکند و به مُکشا<ref>moksha </ref> یا رستگاری نهایی نائل آید. آنگاه آتمن آزاد است که به نزد برهمن بازگردد. نیروی آفرینش عالم در وجود برهما یافته میشود. هنگامی که او جهان را آفرید، ویشنو نگاهش میدارد و شیوا نابودش میکند و سپس از نو برهما خلقش میکند. ویشنو و شیوا به ترتیب نیروهای روشنایی و تاریکی و نگهداری و نابودیاند و برهما نیروی توازنی است که وجود حیات و تعامل حیاتی را ممکن میسازد. جهان هم واقعی و هم موهوم (مایا)<ref>Maya </ref> بهشمار میرود؛ زیرا واقعیت آن بیدوام است. جهان خود در قالب الهۀ مایا ظاهر میشود. دین هندو آداب و مناسکی پیچیده دارد که در چارچوب جاتی یا نظام کاستی با نظارت کاهنان و معلمان برهمن برگزار میشود. در هند کاستها بهطور سنتی از چهار طبقۀ جامعۀ قدیم هندو مشتق میشوند: برهمنان<ref>brahmans </ref> (کاهنان)، کشاتریاها<ref>Kshatriyas </ref> (اشراف و سرداران)، وایشیاها<ref>vaisyas </ref> (کاسبان و کشاورزان) و شودراها<ref>sudras </ref> (خدمتکاران). طبقۀ پنجمی نیز، مشهور به نجسها که نژادشان ناپاک بهشمار میرود، در حاشیۀ جامعۀ هندو<ref>The Indian Constituent Assembly</ref> ماند (و هنوز تا حدود زیادی باقی است). مجلس مؤسسان هند در ۱۹۴۷ تبعیض علیه «کاستهای نامبرده<ref>Scheduled Castes</ref>» یا «طبقات محروم<ref>Depressed Classes</ref>» را غیرقانونی اعلام کرد؛ اما تعصب شدید هنوز وجود دارد. «انجمن جهانی آگاهی کریشنا<ref>(The International Society for Krishna Consciousness (ISKON</ref>» یا سازمان غربی جنبش هاره کریشنا<ref>Hare Krishna Movement</ref> را سوامی پرابهوپادا<ref>Swami Prabhupada</ref> (۱۸۹۶-۱۹۷۷) به غرب معرفی کرد. از اعضای آن خواسته میشود که در زهد زندگی کنند. اساس آن بر عبادت کریشنا است که مطالعۀ ''بهاگاواد گیتا'' و آیینهایی در معبد و در منزل و مناجات نام هاره (منجی) کریشنا را دربر میگیرد. اعضا ملزم به پرهیز از مصرف گوشت، تخممرغ، مشروبات الکلی، چای، قهوه، موادمخدر، و قمارند. روابط جنسی تنها برای ادامۀ نسل در چارچوب ازدواج مجاز است. ← [[هندو]] | ||
| | ||