آلومینیوم: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:10208400-1.jpg|بندانگشتی]] | |||
آلومینیوم (aluminium)<br /> [[File:10208400.jpg|thumb|آلومينيوم]]عنصری فلزی، سبکوزن، بهرنگ سفید نقرهای، مفتولشدنی<ref>ductile</ref> و [[چکش خواری|چکشخوار]]<ref>malleable</ref>، با نماد Al، [[عدد اتمی]] ۱۳، عدد جرمی نسبی | آلومینیوم (aluminium)<br /> [[File:10208400.jpg|thumb|آلومينيوم]]عنصری فلزی، سبکوزن، بهرنگ سفید نقرهای، مفتولشدنی<ref>ductile</ref> و [[چکش خواری|چکشخوار]]<ref>malleable</ref>، با نماد Al، [[عدد اتمی]] ۱۳، عدد جرمی نسبی ۲۶٫۹۸۱۵، و نقطۀ ذوب ۶۵۸ درجۀ سانتیگراد. از نظر فراوانی در [[پوسته (زمین شناسی)|پوستۀ زمین]]، سومین [[عنصر (شیمی)|عنصر]] و فراوانترین [[فلز]] است. حدود ۸٫۱ درصد [[جرم]] زمین را تشکیل میدهد. فلزی غیرمغناطیسی، و [[رسانا]]<nowiki/>ی بسیار خوب برق است. به سهولت [[اکسید]] میشود و لایۀ اکسید رویِ سطح آن، فلز را در مقابل کدرشدن بسیار مقاوم میسازد. | ||
'''آلومینیوم خالص'''. آلومینیوم عنصری فعال با ترکیباتی پایدار است. از اینرو، انرژی فراوانی برای جداکردن آلومینیوم از [[کانه|کانه]]<nowiki/>هایش لازم است و این فلز خالص تا اواسط قرن ۱۹ به سهولت به دست نمیآمد. از نظر صنعتی، فلز خالص را از برقکافت ([[الکترولیز (شیمی)|الکترولیز]])<ref>electrolysis</ref> [[آلومینا]] (اکسید آلومینیوم)، و آلومینا را نیز از کانۀ [[بوکسیت]] استخراج میکنند. آلومینیوم خالص فلز ضعیفی است، اما هرگاه با عناصری مانند [[مس (شیمی)|مس]]، سیلیسیم یا [[منیزیوم]] آمیخته شود، آلیاژهایی با استحکام بالا تشکیل میدهد. | '''آلومینیوم خالص'''. آلومینیوم عنصری فعال با ترکیباتی پایدار است. از اینرو، انرژی فراوانی برای جداکردن آلومینیوم از [[کانه|کانه]]<nowiki/>هایش لازم است و این فلز خالص تا اواسط قرن ۱۹ به سهولت به دست نمیآمد. از نظر صنعتی، فلز خالص را از برقکافت ([[الکترولیز (شیمی)|الکترولیز]])<ref>electrolysis</ref> [[آلومینا]] (اکسید آلومینیوم)، و آلومینا را نیز از کانۀ [[بوکسیت]] استخراج میکنند. آلومینیوم خالص فلز ضعیفی است، اما هرگاه با عناصری مانند [[مس (شیمی)|مس]]، سیلیسیم یا [[منیزیوم]] آمیخته شود، آلیاژهایی با استحکام بالا تشکیل میدهد. | ||
'''کاربرد'''. [[چگالی نسبی]] آلومینیوم | '''کاربرد'''. [[چگالی نسبی]] آلومینیوم ۲٫۷۰ است و به سبب سبکیاش در صنایع هواپیماسازی و کشتیسازی کاربرد فراوان دارد. همچنین، برای ساخت ظروف آشپزخانه، قوطی نوشابههای غیرالکلی و [[آبجو]]، و ورَقهها (فویلها) به کار میرود. در کابلهای هوایی با طوقۀ فولادی، و برای ساخت کیسههای حمل زبالههای [[اورانیوم]] پسماندۀ رآکتورهای اتمی نیز کاربرد فراوان دارد. آلومینیوم سازندۀ اصلی برخی از [[مواد مغناطیسی]] است و چون رسانای خوبی برای [[الکتریسیته]] است، به شکل ورقه در [[خازن|خازن]]<nowiki/>های برقی به کار میرود. در ۱۹۷۶م، نوعی آلومینیوم پلاستیکی ابداع شد که به هرشکلی قالبزده میشد و تا چند برابر طول اولیهاش کش میآمد، این نوع آلومینیوم در صنایع الکترونیک، اتومبیل، و ساختمانی کاربرد دارد. | ||
'''تاریخچه'''. آلومینیوم را [[دیوی، سر هامفری (۱۷۷۸ـ۱۸۲۹)|هامفری دیوی]]<ref>Humphry Davy</ref> در | '''تاریخچه'''. آلومینیوم را [[دیوی، سر هامفری (۱۷۷۸ـ۱۸۲۹)|هامفری دیوی]]<ref>Humphry Davy</ref> در ۱۸۰۷م کشف، و اولینبار [[اورستد، هانس کریستیان (۱۷۷۷ـ۱۸۵۱)|هانس اورستد]]<ref>Hans Oersted</ref> در ۱۸۲۷م آن را تولید کرد. اورستد [[پتاسیم]] را با [[کلرید آلومینیوم]] بدون آب در بوتۀ سربستهای ذوب کرد و فلز را به شکل گردی خاکستریرنگ به دست آورد. بعدها [[وهلر، فریدریش (۱۸۰۰ـ۱۸۸۲)|فریدریش وُهلِر]] این روش را اصلاح کرد و موفق شد فلز را خالصتر و به شکل ساچمههای گداختهای به دست آورد و چگالی نسبی آن را معین کند. در ۱۸۵۴م، [[سنت ـ کلر دوویل، هنری اتین (۱۸۱۸ـ۱۸۸۱)|هنری سنت کلر دوویل]]<ref>Henri Saint-Claire Deville</ref> همین فرآیند را تکرار، اما به جای پتاسیم از [[سدیم]] استفاده کرد. در نمایشگاه ۱۸۵۵م [[پاریس، شهر|پاریس]]، نقرۀ حاصل از [[رس|خاک رس]]<ref>silver made from clay</ref> توجه همگان را به مسئله تولید اقتصادی آن معطوف کرد. با اینحال، راه سادهای برای تولید آن یافت نشد و فلز درخشندۀ تازه گرانبهاتر از طلا شد. میگویند ناپلئون یکدست سرویس غذاخوری از آلومینیوم داشت که برای مهمانان عالیقدر از آن استفاده میکردند. | ||
'''تولید صنعتی'''. روشی که اکنون برای تولید صنعتی آلومینیوم به کار میرود [[برق کافت|برقکافت]] آلومیناست. پاتیلی آهنی را که با پوششی از کربن (گرافیت) پوشاندهاند، با [[کریولیت]]<ref>cryolite</ref> پر، و بر اثر [[جریان برق]] تا حدود ۸۰۰ درجۀ سانتیگراد گرم میکنند. در برقکافت، دستهای از میلههای کربنی، [[آند (الکترونیک)|آنُد]] را تشکیل میدهند و خود ظرف نیز [[کاتد (فیزیک)|کاتُد]] است. اکسیژنی که آزاد میشود با کربنِ آند ترکیب میشود و تولید [[دی اکسید کربن|دیاکسید کربن]] میکند. در این حالت آلومینیومِ مذاب در ته ظرف مینشیند. با افزودن آلومینای بیشتر این روند ادامه مییابد و رفتهرفته فلز ذوبشده را خارج میکنند. | '''تولید صنعتی'''. روشی که اکنون برای تولید صنعتی آلومینیوم به کار میرود [[برق کافت|برقکافت]] آلومیناست. پاتیلی آهنی را که با پوششی از [[کربن]] ([[گرافیت]]) پوشاندهاند، با [[کریولیت]]<ref>cryolite</ref> پر، و بر اثر [[جریان برق]] تا حدود ۸۰۰ درجۀ سانتیگراد گرم میکنند. در برقکافت، دستهای از میلههای کربنی، [[آند (الکترونیک)|آنُد]] را تشکیل میدهند و خود ظرف نیز [[کاتد (فیزیک)|کاتُد]] است. اکسیژنی که آزاد میشود با کربنِ آند ترکیب میشود و تولید [[دی اکسید کربن|دیاکسید کربن]] میکند. در این حالت آلومینیومِ مذاب در ته ظرف مینشیند. با افزودن آلومینای بیشتر این روند ادامه مییابد و رفتهرفته فلز ذوبشده را خارج میکنند. | ||
'''مصارف دیگر'''. آلومینیوم در فرآیند ترمایت<ref>thermite process</ref>، برای استخراج فلزاتی با نقطۀ ذوب بالا از اکسیدهایشان، کاربرد دارد. از [[اکسید آلومینیوم]] برای تولید آجرهای نسوز<ref>refractory brick</ref> و فیلترهای جذبی [[کروماتوگرافی]] استفاده میکنند. [[هیدروکسید آلومینیوم]] را در رنگرزی به منزلۀ رنگ دندانهای<ref>mordant</ref>، و [[کلرید آلومینیوم]] را به منزلۀ کاتالیزگر<ref>catalyst</ref> واکنشهای آلی به کار میبرند. در سراسر دنیا از سولفات آلومینیوم به وفور برای تصفیۀ آب استفاده میشود. نام این فلز همان باقی ماند که هامفری دیوی پیشنهاد کرده بود.<br /> | '''مصارف دیگر'''. آلومینیوم در فرآیند ترمایت<ref>thermite process</ref>، برای استخراج فلزاتی با نقطۀ ذوب بالا از اکسیدهایشان، کاربرد دارد. از [[اکسید آلومینیوم]] برای تولید آجرهای نسوز<ref>refractory brick</ref> و فیلترهای جذبی [[کروماتوگرافی]] استفاده میکنند. [[هیدروکسید آلومینیوم]] را در رنگرزی به منزلۀ رنگ دندانهای<ref>mordant</ref>، و [[کلرید آلومینیوم]] را به منزلۀ کاتالیزگر<ref>catalyst</ref> واکنشهای آلی به کار میبرند. در سراسر دنیا از سولفات آلومینیوم به وفور برای تصفیۀ آب استفاده میشود. نام این فلز همان باقی ماند که هامفری دیوی پیشنهاد کرده بود.<br /> | ||