دستگاه گردش خون: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
'''تنظیم درجه حرارت'''. یاختهها حین تنفس سلولی، و برخی قسمتهای دیگر بدن، نظیر کبد و عضلات، نیز حین فعالیت حرارت تولید میکنند. خون این حرارت را برای گرمکردن به دیگر قسمتهای بدن منتقل میکند. زمانی که درجه حرارت بدن افزایش مییابد، بر اثر انبساط سرخرگهای کوچک، جریان خون در رگهای خونی پوست افزایش مییابد و حرارت اضافی به سطح منتقل و در آنجا آزاد میشود. زمانی که حرارت بدن کاهش مییابد، جریان خون در پوست کم میشود. بنابراین، دستگاه گردش خون، ترموستاتی طبیعی است و سبب میشود حرارت بدن در وضع مطلوب و ثابت باقی بماند. | '''تنظیم درجه حرارت'''. یاختهها حین تنفس سلولی، و برخی قسمتهای دیگر بدن، نظیر کبد و عضلات، نیز حین فعالیت حرارت تولید میکنند. خون این حرارت را برای گرمکردن به دیگر قسمتهای بدن منتقل میکند. زمانی که درجه حرارت بدن افزایش مییابد، بر اثر انبساط سرخرگهای کوچک، جریان خون در رگهای خونی پوست افزایش مییابد و حرارت اضافی به سطح منتقل و در آنجا آزاد میشود. زمانی که حرارت بدن کاهش مییابد، جریان خون در پوست کم میشود. بنابراین، دستگاه گردش خون، ترموستاتی طبیعی است و سبب میشود حرارت بدن در وضع مطلوب و ثابت باقی بماند. | ||
'''بیماری و اختلالات'''. یکی از شایعترین بیماریهای دستگاه گردش خون [[تصلب شرایین]]<ref>arteriosclerosis</ref> است. تصلب شرایین عبارت از تخریب تدریجی سرخرگها بر اثر تجمع رسوبات چربی است. اگر تجمع رسوبات بر سرخرگهایی که وظیفۀ خونرسانی به قلب دارند اثر بگذارد، بیماری قلبی ایجاد میشود. در این حالت، رسوبات دیوارههای سرخرگها را ضخیم میکنند و قابلیت ارتجاعی آنها را کاهش میدهند و در نتیجه، جریان خون کم میشود. اگر بعدها در این رگها لختۀ خونی ایجاد شود (ترومبوسیس<ref>thrombosis</ref>)، لخته مانع جریان خون شده و نهایتاً منجر به حملۀ قبلی میشود. اگر لخته بر مغز اثر بگذارد، سکتۀ مغزی عارض میشود که بر اثر آن خون کافی به مغز نمیرسد. تصلب شرایین ممکن است منجربه افزایش فشارخون شود، زیرا قلب مجبور است بیشتر کار کند تا خون را در سرخرگها جلو براند. این امر همچنین ممکن است منجر به حملۀ قلبی یا مغزی و نارسایی کلیهها شود. اختلالات دیگری نیز ممکن است بر اثر آسیب یا نقصهایی در قلب یا رگهای خونی پدید آیند. مثلاً نوعی باکتری میتواند به دریچههای قلب، که جریان خون را کنترل میکنند، آسیب رسانده و آنها را خراب کند. تکامل ناقص قلب یا رگهای خونی آن قبل از تولد ممکن است اختلالات قلبی مادرزادی ایجاد کند. بسیاری از موارد آسیب یا اختلال، ممکن است با جراحی رفع شوند و درد ناشی از آنها با دارو تسکین یابد. منقبضکنندههای عروقی موادیاند که سبب باریکترشدن رگهای خونی میشوند. بنابراین، جریان خون را کاهش میدهند. این مواد ممکن است برای بالا بردن فشارخون، شوک یا خونریزی شدید، یا برای کمک به متعادل نگهداشتن فشارخون در هنگام جراحی بهکار روند. گشادکنندههای عروق داروهاییاند که سبب گشادشدن رگهای خونی میشوند و بنابراین، جریان خون را افزایش میدهند. این داروها برای پایین آوردن فشارخون بهکار میروند. ناهنجاریهای خونی، نظیر کمخونی<ref>anaemia</ref>، زمانی ایجاد میشود که مقدار هموگلوبین (رنگدانۀ ناقل اکسیژن در خون) کافی نبوده و خون قادر به حمل کافی اکسیژن نیست. این مسئله منجر به خستگی مفرط، نفسنفس زدن، و کاهش ایمنی در مقابل عفونتها میشود. کمخونی بر اثر کمبود آهن و در نتیجۀ نبود آهن لازم برای تولید هموگلوبین پدید میآید. بیماریهایی نظیر کمخونی داسیشکل و تالاسمی بر اثر اشکال غیر طبیعی هموگلوبین ایجاد میشوند. تولید ناقص گلبولهای قرمز خون در مغز استخوان ممکن است به کمخونی مهلک یا سرطان خون منجر شود، در حالیکه بیماریهای منجر به کاهش تولید گلبولهای سفید خون ممکن است به سیستم ایمنی بدن آسیب برسانند. نیز ← [[گردش خون]] | '''بیماری و اختلالات'''. یکی از شایعترین بیماریهای دستگاه گردش خون [[تصلب شرایین]]<ref>arteriosclerosis</ref> است. تصلب شرایین عبارت از تخریب تدریجی سرخرگها بر اثر تجمع رسوبات چربی است. اگر تجمع رسوبات بر سرخرگهایی که وظیفۀ خونرسانی به قلب دارند اثر بگذارد، بیماری قلبی ایجاد میشود. در این حالت، رسوبات دیوارههای سرخرگها را ضخیم میکنند و قابلیت ارتجاعی آنها را کاهش میدهند و در نتیجه، جریان خون کم میشود. اگر بعدها در این رگها لختۀ خونی ایجاد شود (ترومبوسیس<ref>thrombosis</ref>)، لخته مانع جریان خون شده و نهایتاً منجر به حملۀ قبلی میشود. اگر لخته بر مغز اثر بگذارد، سکتۀ مغزی عارض میشود که بر اثر آن خون کافی به مغز نمیرسد. تصلب شرایین ممکن است منجربه افزایش فشارخون شود، زیرا قلب مجبور است بیشتر کار کند تا خون را در سرخرگها جلو براند. این امر همچنین ممکن است منجر به حملۀ قلبی یا مغزی و نارسایی کلیهها شود. اختلالات دیگری نیز ممکن است بر اثر آسیب یا نقصهایی در قلب یا رگهای خونی پدید آیند. مثلاً نوعی [[باکتری ها|باکتری]] میتواند به دریچههای قلب، که جریان خون را کنترل میکنند، آسیب رسانده و آنها را خراب کند. تکامل ناقص قلب یا رگهای خونی آن قبل از تولد ممکن است اختلالات قلبی مادرزادی ایجاد کند. بسیاری از موارد آسیب یا اختلال، ممکن است با جراحی رفع شوند و درد ناشی از آنها با دارو تسکین یابد. منقبضکنندههای عروقی موادیاند که سبب باریکترشدن رگهای خونی میشوند. بنابراین، جریان خون را کاهش میدهند. این مواد ممکن است برای بالا بردن فشارخون، شوک یا خونریزی شدید، یا برای کمک به متعادل نگهداشتن فشارخون در هنگام جراحی بهکار روند. گشادکنندههای عروق داروهاییاند که سبب گشادشدن رگهای خونی میشوند و بنابراین، جریان خون را افزایش میدهند. این داروها برای پایین آوردن فشارخون بهکار میروند. ناهنجاریهای خونی، نظیر کمخونی<ref>anaemia</ref>، زمانی ایجاد میشود که مقدار هموگلوبین (رنگدانۀ ناقل اکسیژن در خون) کافی نبوده و خون قادر به حمل کافی اکسیژن نیست. این مسئله منجر به خستگی مفرط، نفسنفس زدن، و کاهش [[ایمنی]]<ref>immunity</ref> در مقابل عفونتها میشود. کمخونی بر اثر کمبود آهن و در نتیجۀ نبود آهن لازم برای تولید هموگلوبین پدید میآید. بیماریهایی نظیر کمخونی داسیشکل و [[تالاسمی]]<ref>thalassaemia</ref> بر اثر اشکال غیر طبیعی هموگلوبین ایجاد میشوند. تولید ناقص گلبولهای قرمز خون در مغز استخوان ممکن است به کمخونی مهلک یا [[سرطان]] خون منجر شود، در حالیکه بیماریهای منجر به کاهش تولید گلبولهای سفید خون ممکن است به سیستم ایمنی بدن آسیب برسانند. نیز ← [[گردش خون]] | ||