میرزا مصطفی کاتب: تفاوت میان نسخه‌ها

(میرزا مصطفی معروف به کاتب، با نام اصلی: ملا اسماعیل) از اهالی روستایی در اصفهان بود. ابتدا آن جا به شغل رنگرزی مشغول بود. سواد داشته و خطش هم خوب بوده است. در ۱۳۰۷ق که به فتوا و دستور شیخ محمد تقی معروف به [[آقا نجفی اصفهانی، محمدتقی (اصفهان ۱۲۶۲ـ۱۳۳۲ق)|آقا نجفی اصفهانی]] ۷ نفر را در آن آبادی به اتهام بابی‌گری سربریدند، ملا اسماعیل نیز از جملۀ آن افراد بود که از دست قانون فرار کرد و خودش را به اصفهان رساند. اما پس از چند روز، در اصفهان دستگیر شد و به حکم حاکم وقت، [[ظل السلطان، مسعود میرزا (۱۲۶۶ـ۱۳۳۶ق)|ظل السلطان]]، و به رسم یکی از مجازات‌های آن زمان، یکی از گوش‌هایش را بریدند و همچون شتر مهارش زدند و در کوچه و بازار اصفهان گرداندند. بعد هم، او را از شهر اخراج کردند.

او پس از چند روز، پنهانی به روستای طار از توابع نطنز نزد آخوند ملا محمد باقر مجتهد طاری رفت که به آیین باب گرویده بود. میرزا مصطفی نزد او به کتابت آثار [[باب، سید علی محمد (شیراز ۱۲۳۵ـ تبریز ۱۲۶۶ق)|میرزا علی محمد باب]] مشغول شد. ظل السلطان از محل اختفای او اطلاع یافت و میرزا حسین خان سهام‌السلطنه اردستانی و سوارانش را برای دستگیری آخوند ملا محمد باقر و ملا اسماعیل فرستاد. آن دو پا به فرار گذاشتند. ملا اسماعیل به تهران گریخت و برای این‌که شناسایی نشود، نامش را به مصطفی تغییر داد و به [[ازلیه|فرقۀ ازلیه]] که فرقه‌ای از [[بابیه]] است، گروید.

او در 1318ق برای دیدار [[صبح ازل|میرزا یحیی صبح ازل]]، پیشوای فرقه ازلیه، با دو دخترش به قبرس رفت. طی مدتی که در تهران و نیز قبرس نزد میرزا یحیی صبح ازل بود، به کتابت آثار باب و صبح ازل پرداخت و در میان فرقه بابیه، به میرزا مصطفی کاتب معروف شد. پس از مدتی، یک دخترش با عبدالوحید، پسر صبح ازل، ازدواج کرد. اما پس از فوت دامادش، او با دخترش به تهران بازگشت.