Automoderated users، رباتها، دیوانسالاران، checkuser، مدیران رابط کاربری، moderation، Moderators، پنهانگران، مدیران، userexport، سرویراستار
۴۶٬۴۵۵
ویرایش
موسیقی ایران: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Mohammadi3 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi3 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
'''عصر پهلوی''' (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش) | '''عصر پهلوی''' (۱۳۰۴ـ۱۳۵۷ش) | ||
توجه به موسیقی در این عصر به سه دوره تقسیم میشود: عصر [[رضاشاه پهلوی (آلاشت ۱۲۵۷ـ ژوهانسبورگ ۱۳۲۳ش)|رضاشاه]] (۱۳۰۴ـ۱۳۲۰ش)، دوره اوّل [[محمدرضا شاه پهلوی (۱۲۹۸ـ۱۳۵۹ش)|محمدرضاشاه]] (۱۳۲۰ـ۱۳۳۴ش) و دورۀ دوم محمدرضاشاه (۱۳۳۴ـ۱۳۵۷ش) که دوران نتیجهگیری از حرکتهای تجددخواهانه عصر مشروطیت و بعد از آن، در زمینۀ موسیقی است. در این ۵۳ سال، هم رویکرد به غرب در اوج خود بود و هم توجه به میراث سنتّی شدت گرفت. تاریخ موسیقی ایران در این عصر را باید بنابر تاریخچۀ تشکیل نهادهای دولتی و نهادهای نیمهدولتی ـ نیمهخصوصی بررسی کرد. چرا که تنها در این دوره است که موسیقی بهشکل یک پدیدۀ اجتماعی و دارای سازمانهای مشخص، پدید میآید. اولین طلیعۀ جدی موسیقی عصر نوین را باید در اقدامات [[وزیری، علینقی (تهران ۱۲۶۶ـ همان جا ۱۳۵۸ش)|علینقی وزیری]] (۱۲۶۶ـ۱۳۵۸ش) جستوجو کرد. وی که نوازندۀ چیرهدست تار بود، با پنج سال تحصیل آزاد در فرانسه و آلمان، تصمیم گرفت بنیانی نوین برای موسیقی ایران بهوجود بیاورد. وی «مدرسۀ عالی موسیقی» را تأسیس کرد و در آن به تربیت شاگردان برای کار در ارکستر، اجرای آثاری متفاوت با روش پیشین آن در عصر قاجار، تألیف کتب آموزشی و اجرای کنسرت پرداخت. شاگردان او در دهههای بعد، مسئولین هنری و اداری موسیقی ایران در سالهای ۱۳۲۰ـ۱۳۵۰ شدند. وزیری در سالهای ۱۳۰۷ـ۱۳۱۲ تعدادی محدود از آثار ارکسترال و تکنوازیهای خود را روی صفحه ضبط کرد و بعد از تلاشهای بسیار در راه اعتلای مدرسههای موسیقی به هنرستانهای موسیقی در ۱۳۱۳ش به دستور رضاشاه از تمام امور موسیقی برکنار شد. با شروع دورۀ دوم [[غلامحسین مین باشیان|غلامحسین مینباشیان]] (۱۲۸۹ـ۱۳۵۹ش) تصدی ادارۀ موسیقی کشور را در دست گرفت و با استخدام دوازده تن از اساتید چک، جریان دولتی موسیقی کشور را تماماً در اختیار آموزش موسیقی کلاسیک اروپایی گذاشت و نخستین نشریۀ مخصوص موسیقی به زبان فارسی (با نام ''موسیقی'' به سردبیری [[صادق هدایت]]) و نخستین ایستگاه رادیویی کشور که برنامۀ موسیقی ایرانی و اروپایی پخش میکرد در ۱۳۱۸ش، تأسیس شد. دومین دورۀ ضبط صفحات گرامافون (۱۳۰۳ـ۱۳۲۸ش) نیز در این سالها بود و سالنهای کنسرت، سینماها و مجلات هنری بر رونق موسیقی افزود. با سقوط رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰، امور موسیقی کشور گاه در دست موسیقیدانان متجدد ملیگرا ([[وزیری، علینقی (تهران ۱۲۶۶ـ همان جا ۱۳۵۸ش)|وزیری]]، [[خالقی، روح الله (کرمان ۱۲۸۵ـ سالزبورگ ۱۳۴۳ش)|خالقی]]، [[معروفی، جواد (تهران ۱۲۹۱ـ همان جا ۱۳۷۲ش)|معروفی]] و ...) و گاه در دست موسیقیدانان تحصیلکرده در کنسرواتوارهای غربی و معتقد به کپیکردن روش آنها بود ([[پرویز محمود]]، [[گریگوریان، روبیک (تفلیس ۱۲۹۴ـ بوستون ۱۳۶۹ش)|روبیک گریگوریان]] و ...) در ۱۳۲۲، روحالله خالقی (۱۲۸۵ـ۱۳۴۴ش) شاگرد برجستۀ مکتب وزیری، انجمن و ارکستر موسیقی ملی را برای پیشبرد اهداف تجددخواهانه در زمینۀ موسیقی ملی تأسیس کرد و در ۱۳۲۸، [[هنرستان موسیقی ملی]] را بنیاد گذاشت. نخستین [[ارکستر سمفونیک تهران|ارکستر سمفونیک]]، صداخانه، پخش تحقیقات فولکلور، و مجلات تخصصی موسیقی همچون ''موزیک ایران'' (۱۳۳۱ـ۱۳۵۲) در همین دوران فعالیت کردند. دو هنرستان (عالی موسیقی/ موسیقی ملی) بهترتیب، موسیقی کلاسیک اروپایی و موسیقی ملی ایرانی را با حضور بهترین استادان وقت تدریس میکردند و برای فارغالتحصیلان هرکدام از آنها مکان و امکان مناسب برای اجرای آثار موسیقی وجود داشت. ارکستر سمفونیک تهران به رهبری [[حشمت سنجری]] از ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۱ فعالیت تماموقت داشت و بعد از او، [[مشکات، فرهاد (۱۳۱۶ش)|فرهاد مشکات]] به رهبری این ارکستر برگزیده شد. در [[رادیو تهران]] (شبکه سراسری)، [[پیرنیا، داود|داوود پیرنیا]] (۱۲۸۰ـ۱۳۵۰) برآمده از خانوادۀ اشراف قدیمی ایرانی و آشنا با شعر و موسیقی، سلسله برنامههای «گلها» را بنیانگذاری کرد در مدت ۲۳ سال فعالیت (که ۱۰ سال آن با حضور پیرنیا و باقی زیر نظر محمد میرنقیبی و [[ابتهاج، امیرهوشنگ|امیرهوشنگ ابتهاج]] بود)، نزدیک ۶۰۰ برنامۀ موسیقی ایرانی در چارچوبی کلاسیک، تهیه شد که در آنها، بهترین استادان نوازنده، خواننده، آهنگساز و شاعر، آثار خود را اجرا، ضبط و پخش کردند. تلویزیون ایران که در ۱۳۳۷ش بهصورت خصوصی بود، در اوایل دهۀ ۱۳۴۰ توسط دولت خریداری و با تشکیلات رادیو ادغام شد و نام سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران را به خود گرفت و با تشکیل واحدی گسترده برای فعالیتهای موسیقایی، اقداماتی مهم را برای پیشبرد و ارتقای هنر موسیقی در شاخههای مختلف غربی، ایرانی (شهری و محلی) و معرفی موسیقی ملل آغاز کرد. «مرکز حفظ و اشاعۀ موسیقی» با سرپرستی هنری [[برومند، نورعلی (تهران ۱۲۸۴ـ۱۳۵۵ش)|نورعلی برومند]] (۱۲۸۴ـ۱۳۵۵) استاد تار و سهتار و ردیفشناس و با سرپرستی اداری [[صفوت، داریوش (تهران ۱۳۰۷ ـ۱۳۹۲ش)|داریوش صفوت]] (۱۳۰۷ـ ) وظیفه بازیابی و نگهداری و آموزش میراث موسیقی عصر قاجار به نوازندگان را بهعهده گرفت و اکثر نوازندگان مطرح موسیقی سنتی در سالهای ۱۳۵۷ـ۱۳۸۶ از این مرکز فارغالتحصیل شده و یا در آن آموزش دیدند. گروه گردآوری و پژوهش موسیقی مناطق ایران به سرپرستی [[مجد، فوزیه|فوزیه مجد]]، اولین آهنگساز زن ایرانی، به تحقیق در فرهنگهای فراموششدۀ اطراف ایران پرداخت و نمونههایی نفیس از هنر خنیاگران گمنام ایرانی را ضبط کرد. اولین دپارتمان دانشگاهی موسیقی در [[دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران]] در۱۳۴۴ تأسیس شد و با مدیریت اداری [[برکشلی، مهدی (تهران ۱۲۹۱ـ ۱۳۶۶ش)|مهدی برکشلی]] (۱۲۹۱ـ۱۳۶۶) موسیقیشناس و فیزیکدان و بعدها [[فرهت، هرمز | توجه به موسیقی در این عصر به سه دوره تقسیم میشود: عصر [[رضاشاه پهلوی (آلاشت ۱۲۵۷ـ ژوهانسبورگ ۱۳۲۳ش)|رضاشاه]] (۱۳۰۴ـ۱۳۲۰ش)، دوره اوّل [[محمدرضا شاه پهلوی (۱۲۹۸ـ۱۳۵۹ش)|محمدرضاشاه]] (۱۳۲۰ـ۱۳۳۴ش) و دورۀ دوم محمدرضاشاه (۱۳۳۴ـ۱۳۵۷ش) که دوران نتیجهگیری از حرکتهای تجددخواهانه عصر مشروطیت و بعد از آن، در زمینۀ موسیقی است. در این ۵۳ سال، هم رویکرد به غرب در اوج خود بود و هم توجه به میراث سنتّی شدت گرفت. تاریخ موسیقی ایران در این عصر را باید بنابر تاریخچۀ تشکیل نهادهای دولتی و نهادهای نیمهدولتی ـ نیمهخصوصی بررسی کرد. چرا که تنها در این دوره است که موسیقی بهشکل یک پدیدۀ اجتماعی و دارای سازمانهای مشخص، پدید میآید. اولین طلیعۀ جدی موسیقی عصر نوین را باید در اقدامات [[وزیری، علینقی (تهران ۱۲۶۶ـ همان جا ۱۳۵۸ش)|علینقی وزیری]] (۱۲۶۶ـ۱۳۵۸ش) جستوجو کرد. وی که نوازندۀ چیرهدست تار بود، با پنج سال تحصیل آزاد در فرانسه و آلمان، تصمیم گرفت بنیانی نوین برای موسیقی ایران بهوجود بیاورد. وی «مدرسۀ عالی موسیقی» را تأسیس کرد و در آن به تربیت شاگردان برای کار در ارکستر، اجرای آثاری متفاوت با روش پیشین آن در عصر قاجار، تألیف کتب آموزشی و اجرای کنسرت پرداخت. شاگردان او در دهههای بعد، مسئولین هنری و اداری موسیقی ایران در سالهای ۱۳۲۰ـ۱۳۵۰ شدند. وزیری در سالهای ۱۳۰۷ـ۱۳۱۲ تعدادی محدود از آثار ارکسترال و تکنوازیهای خود را روی صفحه ضبط کرد و بعد از تلاشهای بسیار در راه اعتلای مدرسههای موسیقی به هنرستانهای موسیقی در ۱۳۱۳ش به دستور رضاشاه از تمام امور موسیقی برکنار شد. با شروع دورۀ دوم [[غلامحسین مین باشیان|غلامحسین مینباشیان]] (۱۲۸۹ـ۱۳۵۹ش) تصدی ادارۀ موسیقی کشور را در دست گرفت و با استخدام دوازده تن از اساتید چک، جریان دولتی موسیقی کشور را تماماً در اختیار آموزش موسیقی کلاسیک اروپایی گذاشت و نخستین نشریۀ مخصوص موسیقی به زبان فارسی (با نام ''موسیقی'' به سردبیری [[صادق هدایت]]) و نخستین ایستگاه رادیویی کشور که برنامۀ موسیقی ایرانی و اروپایی پخش میکرد در ۱۳۱۸ش، تأسیس شد. دومین دورۀ ضبط صفحات گرامافون (۱۳۰۳ـ۱۳۲۸ش) نیز در این سالها بود و سالنهای کنسرت، سینماها و مجلات هنری بر رونق موسیقی افزود. با سقوط رضاشاه در شهریور ۱۳۲۰، امور موسیقی کشور گاه در دست موسیقیدانان متجدد ملیگرا ([[وزیری، علینقی (تهران ۱۲۶۶ـ همان جا ۱۳۵۸ش)|وزیری]]، [[خالقی، روح الله (کرمان ۱۲۸۵ـ سالزبورگ ۱۳۴۳ش)|خالقی]]، [[معروفی، جواد (تهران ۱۲۹۱ـ همان جا ۱۳۷۲ش)|معروفی]] و ...) و گاه در دست موسیقیدانان تحصیلکرده در کنسرواتوارهای غربی و معتقد به کپیکردن روش آنها بود ([[پرویز محمود]]، [[گریگوریان، روبیک (تفلیس ۱۲۹۴ـ بوستون ۱۳۶۹ش)|روبیک گریگوریان]] و ...) در ۱۳۲۲، روحالله خالقی (۱۲۸۵ـ۱۳۴۴ش) شاگرد برجستۀ مکتب وزیری، انجمن و ارکستر موسیقی ملی را برای پیشبرد اهداف تجددخواهانه در زمینۀ موسیقی ملی تأسیس کرد و در ۱۳۲۸، [[هنرستان موسیقی ملی]] را بنیاد گذاشت. نخستین [[ارکستر سمفونیک تهران|ارکستر سمفونیک]]، صداخانه، پخش تحقیقات فولکلور، و مجلات تخصصی موسیقی همچون ''موزیک ایران'' (۱۳۳۱ـ۱۳۵۲) در همین دوران فعالیت کردند. دو هنرستان (عالی موسیقی/ موسیقی ملی) بهترتیب، موسیقی کلاسیک اروپایی و موسیقی ملی ایرانی را با حضور بهترین استادان وقت تدریس میکردند و برای فارغالتحصیلان هرکدام از آنها مکان و امکان مناسب برای اجرای آثار موسیقی وجود داشت. ارکستر سمفونیک تهران به رهبری [[حشمت سنجری]] از ۱۳۳۵ تا ۱۳۵۱ فعالیت تماموقت داشت و بعد از او، [[مشکات، فرهاد (۱۳۱۶ش)|فرهاد مشکات]] به رهبری این ارکستر برگزیده شد. در [[رادیو تهران]] (شبکه سراسری)، [[پیرنیا، داود|داوود پیرنیا]] (۱۲۸۰ـ۱۳۵۰) برآمده از خانوادۀ اشراف قدیمی ایرانی و آشنا با شعر و موسیقی، سلسله برنامههای «گلها» را بنیانگذاری کرد در مدت ۲۳ سال فعالیت (که ۱۰ سال آن با حضور پیرنیا و باقی زیر نظر محمد میرنقیبی و [[ابتهاج، امیرهوشنگ|امیرهوشنگ ابتهاج]] بود)، نزدیک ۶۰۰ برنامۀ موسیقی ایرانی در چارچوبی کلاسیک، تهیه شد که در آنها، بهترین استادان نوازنده، خواننده، آهنگساز و شاعر، آثار خود را اجرا، ضبط و پخش کردند. تلویزیون ایران که در ۱۳۳۷ش بهصورت خصوصی بود، در اوایل دهۀ ۱۳۴۰ توسط دولت خریداری و با تشکیلات رادیو ادغام شد و نام سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران را به خود گرفت و با تشکیل واحدی گسترده برای فعالیتهای موسیقایی، اقداماتی مهم را برای پیشبرد و ارتقای هنر موسیقی در شاخههای مختلف غربی، ایرانی (شهری و محلی) و معرفی موسیقی ملل آغاز کرد. «مرکز حفظ و اشاعۀ موسیقی» با سرپرستی هنری [[برومند، نورعلی (تهران ۱۲۸۴ـ۱۳۵۵ش)|نورعلی برومند]] (۱۲۸۴ـ۱۳۵۵) استاد تار و سهتار و ردیفشناس و با سرپرستی اداری [[صفوت، داریوش (تهران ۱۳۰۷ ـ۱۳۹۲ش)|داریوش صفوت]] (۱۳۰۷ـ ) وظیفه بازیابی و نگهداری و آموزش میراث موسیقی عصر قاجار به نوازندگان را بهعهده گرفت و اکثر نوازندگان مطرح موسیقی سنتی در سالهای ۱۳۵۷ـ۱۳۸۶ از این مرکز فارغالتحصیل شده و یا در آن آموزش دیدند. گروه گردآوری و پژوهش موسیقی مناطق ایران به سرپرستی [[مجد، فوزیه|فوزیه مجد]]، اولین آهنگساز زن ایرانی، به تحقیق در فرهنگهای فراموششدۀ اطراف ایران پرداخت و نمونههایی نفیس از هنر خنیاگران گمنام ایرانی را ضبط کرد. اولین دپارتمان دانشگاهی موسیقی در [[دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران]] در۱۳۴۴ تأسیس شد و با مدیریت اداری [[برکشلی، مهدی (تهران ۱۲۹۱ـ ۱۳۶۶ش)|مهدی برکشلی]] (۱۲۹۱ـ۱۳۶۶) موسیقیشناس و فیزیکدان و بعدها [[فرهت، هرمز|هرمز فرهت]]، اولین فارغالتحصیلان دانشگاهی این رشته در ایران را بیرون داد. [[پاپ، موسیقی|موسیقی پاپ]] (و پخش مردمی موسیقی ایرانی) نیز از سالهای ۱۳۴۷ـ۱۳۴۸ دورۀ تازهای متفاوت با مسیری که در چهاردهۀ قبل داشت را آغاز کرد. همچنین نخستین متون مرجع (اعم از نوشتاری و شنیداری) برای موسیقی ایرانی تهیه شد: ۲ جلد کتاب ''سرگذشت موسیقی ایران'' نوشته روحالله خالقی، کتاب ''بزرگ ردیف موسیقی'' ''ایران'' نوشتۀ [[معروفی، موسی|موسی معروفی]] و با همکاری [[مفخم پایان، لطف الله|لطفالله مفخم پایان]] و کتاب ''ردیفهای ویولن و سنتور و سهتار'' ابوالحسن صبا. ضبط ردیف موسیقی ایران به روایت استادان نورعلی برومند، [[بهاری، علی اصغر (تهران ۱۲۸۶ـ ۱۳۷۶ش)|علیاصغر بهاری]]، [[دوامی، عبدالله (تفرش ۱۲۷۰ـ تهران ۱۳۵۹ش)|عبدالله دوامی]]، [[فروتن، یوسف (تهران ۱۲۷۷ـ ۱۳۵۵ش)|یوسف فروتن]]، [[هرمزی، سعید (تهران ۱۲۷۶ـ همان جا ۱۳۵۵ش)|سعید هرمزی]]، [[روح افزا، سلیمان (تهران ح ۱۲۸۰ـ ۱۳۵۹ش)|سلیمان روحافزا]] و در سطحی دیگر، ردیف دورۀ متوسطه (آواز) استاد دوامی به روایت شاگرد ایشان، [[کریمی، محمود (تهران ۱۳۰۶ـ همان جا ۱۳۶۳ش)|محمود کریمی]]، اولین گروههای مخصوص اجرای سنت موسیقی قاجار نیز توسط [[لطفی، محمدرضا (گرگان ۱۳۲۵ـ۱۳۹۳ش)|محمدرضا لطفی]]، [[مشکاتیان، پرویز|پرویز مشکاتیان]] و [[علیزاده، حسین|حسین علیزاده]] با عناوین «چاووش» و «[[گروه عارف|عارف]]» و «[[شیدا، گروه|شیدا]]» از این دوره تأسیس شدند. با تمام فعالیتهای همهجانبهای که در اشاعۀ موسیقی از هر نوع، در بدنۀ دولت و از طرف بخش خصوصی دیده میشد، باز هم صدای نارضایتی موسیقیدانان دارای وجهۀ هنری و منش کلاسیک، در جامعه بلند بود. بیشتر اعتراض اینان مربوط به گسترش روزافزون موسیقی پاپ بود که بهزعم آنها بیریشه و بیهویت میآمد و دشمن جدی اشاعۀ موسیقیهای هنری و «جدی» بهشمار میرفت، این نارضایتی موسیقیدانان تا ۱۳۵۸ ادامه داشت؛ تا اینکه انقلاب اسلامی بهمن ۱۳۵۷، یکسره مناسبات را عوض کرد. | ||