چگنی، شهرستان
چگنی، شهرستان (County) Chegeni
واقع در نواحی مرکزیِ نیمۀ غربی استان لرستان، به مرکزیت اداری شهر سراب دوره[۱]. بخش چگنی در سال 1308ش به مرکزیت سراب دوره تشکیل و دارای تشکیلات بخشداری و اداری شد. این شهرستان در اواخر سال 1386ش بنابر مصوبۀ هیأت دولت در جلسۀ 18 آذر 1386ش با تغییراتی در شهرستان خرم‌آباد و با انتزاع بخش چگنی و با الحاق بخش چگنی‌تبار ویسیان و ایجاد بخش مرکزی و شاهیوند به شهرستان ارتقا یافته است. نام ابتدایی شهرستان، «دوره» بود، که این نام با مصوبۀ هیأت دولت در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ش به چگنی تغییر کرده است. منطقۀ چگنی از چندصدسال پیش محل استقرار یکی از ایلات لر به نام چگنی/چگینی بوده است. به‌نظر می‌رسد که طوایف لر، و کرد و عرب و فارس‌شدۀ چگنی/چگینیِ استان‌های خراسان، قزوین، گیلان، تهران، البرز، ایلام، خوزستان، فارس، مرکزی، همدان، کرمانشاه و سلیمانیۀ عراق، از دورۀ صفویه تا زمان رضاشاه، از این منطقه کوچ کرده یا وادار به کوچ شده‌اند. شهرستان چگنی متشکل است از 3 بخش، 6 دهستان (با بیش از 140 روستا با ساکنان دائمی) و 3 شهر: بخش مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های دوره[۲] و تشکن[۳]، به مرکزیت شهر سراب دوره)، بخش شاهیوند (مشتمل بر دهستان‌های کشکان[۴] شمالی و کشکان جنوبی، به مرکزیت شهر چم‌پلک[۵]) و بخش ویسیان[۶] (مشتمل بر دهستان‌های شوراب و ویسیان، به مرکزیت شهر ویسیان). روستای چم‌پلک در سال 1401ش دارای تشکیلات شهری شده است. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان چگنی 41,756نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران و براساس سرشماری مذکور، کمتر از 10درصد ساکنان شهرستان شهرنشین و نزدیک به 91درصد روستانشین هستند. شهرستان چگنی در نواحی شمال شرقی با شهرستان دلفان، در شرق و جنوب شرقی با شهرستان‌های سلسله و خرم‌آباد، در جنوب با شهرستان معمولان و در غرب و شمال غربی با شهرستان کوهدشت محدود شده است.