لیست، فرانتس (۱۸۱۱ـ۱۸۸۶): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
لیست، فرانتس (۱۸۱۱ـ۱۸۸۶)(Liszt, Franz)<br /> {{جعبه زندگینامه | |||
|عنوان =فرانتس لیست | |عنوان =فرانتس لیست | ||
|نام =Franz Liszt | |نام =Franz Liszt | ||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
|باشگاه = | |باشگاه = | ||
}} | }} | ||
[[پرونده: | [[پرونده:Franz Liszt.jpg|بندانگشتی|فرانتس لیست]] | ||
[[پیانو]]<nowiki/>نواز و آهنگ‌ساز مجار. نابغۀ بی‌همتای پیانو، که در ۱۲سالگی از هنرمندان عرصۀ کنسرت بود؛ بسیاری منتقدان موسیقی و موسیقیدانان او را بزرگ‌ترین پیانیست تمام دوران‌ها دانسته‌اند. آثار احساسی، رُمانتیک، و معمولاً کروماتیک او عبارت‌اند از موسیقی پیانو (''اتودهای ترافرازنده''<ref>''Transcendental Studies'' </ref>، ۱۸۵۱)، مس‌ها و اوراتوریوها، ترانه‌ها، موسیقی ارگ، و یک سمفونی. بسیاری از آثارش در زمرۀ موسیقی برنامه‌ای‌اند؛ او از پیش‌گامان ابداع پوئم سمفونیک است. لیست مهم‌ترین چهرۀ موسیقایی نهضت رُمانتیک برشمرده می‌شد؛ او بر دوران خود و بر قرن بعد نیز تأثیر گذاشته است. تا همین اواخر، شهرت لیست پس از مرگش زیاد نبود؛ شیوۀ زندگی او نگاه‌ها را از موسیقی‌اش منحرف می‌کرد. غالباً اجراهای جدید از سمفونی‌ها و پوئم سمفونیک‌ها، و نیز کار پیانو‌نوازانی همچون [[هوارد، لزلی (۱۸۹۳ـ۱۹۴۳)|لزلی هوارد]]<ref>Leslie Howard </ref>، [[آلفرد برندل|آلفرد برِندل]]<ref>Alfred Brendel </ref>، و میخائیل رودی<ref>Mikhail Rudy</ref>، از او چهره‌ای اندیشمند و جدی در عرصۀ آهنگ‌سازی نشان داده است. لیست ابتدا از پدرش و بعد از [[چرنی، کارل (۱۷۹۱ـ۱۸۵۷)|کارل چِرنی]]<ref>Carl Czerny | |||
لیست ابتدا از پدرش و بعد از کارل چِرنی<ref>Carl Czerny | |||
</ref> تعلیم گرفت. در ۱۴سالگی اپرتی به نام ''دون سانچه''<ref>''Don Sanche'' | </ref> تعلیم گرفت. در ۱۴سالگی اپرتی به نام ''دون سانچه''<ref>''Don Sanche'' | ||
</ref> را در پاریس، به‌روی صحنه برد. از ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۹ در سمت سرپرست موسیقی و رهبر ارکستر در وایمار<ref>Weimar </ref>، مهم‌ترین آثار هکتور برلیوز<ref>Hector Berlioz </ref> و ریشارد واگنر<ref>Richard Wagner </ref> را به‌اجرا درآورد. پس از کناره‌گیری از کار، در رم مستقر شد و به مذهب، عشق اولیۀ خود، روآورد و در ۱۸۶۵ یک کشیش غیررسمی شد (و عنوان آبه<ref>abbé </ref> را اختیار کرد). برای اجرای کنسرت‌های خود، تنظیم‌های استادانه‌ای از آثار ارکستری بتهوون، شوبرت<ref>Schubert </ref>، و واگنر برای پیانو ساخت. در ۱۸۲۷ پدرش درگذشت و او را نزد مادربزرگ پدری‌اش به پاریس فرستادند، که بر تحصیل او سرپرستی کرد. لیست در پاریس ماند، و پس از یک دوره عرفان‌گرایی مذهبی تحت تأثیر فلیسیته دو لامنه<ref>Félicité de Lamennais </ref>، در مقام نوازندۀ پیانو شهرت و موفقیت عظیمی به‌دست آورد، ضمن این‌که رفتار مبالغه‌آمیز او بر روی صحنه تقریباً به اندازۀ تکنیک گیج‌کننده‌اش در این موفقیت نقش داشت. در پاریس با رُمانتیک‌هایی همچون برلیوز، شوپن<ref>Chopin </ref>، پاگانینی<ref>Paganini </ref>، و ژرژ ساند<ref>George Sand </ref> ارتباط داشت و در ۱۸۳۳ با کنتس د آگو<ref>Countess d’ Agoult </ref> رابطه نزدیک برقرار کرد. آنان در ۱۸۳۵ برای زندگی به | </ref> را در [[پاریس، شهر|پاریس]]، به‌روی صحنه برد. از ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۹ در سمت سرپرست موسیقی و رهبر ارکستر در [[وایمار]]<ref>Weimar </ref>، مهم‌ترین آثار [[برلیوز، هکتور (۱۸۰۳ـ۱۸۶۹)|هکتور برلیوز]]<ref>Hector Berlioz </ref> و [[واگنر، ریشارد (۱۸۱۳ـ۱۸۸۳)|ریشارد واگنر]]<ref>Richard Wagner </ref> را به‌اجرا درآورد. پس از کناره‌گیری از کار، در رم مستقر شد و به مذهب، عشق اولیۀ خود، روآورد و در ۱۸۶۵ یک کشیش غیررسمی شد (و عنوان آبه<ref>abbé </ref> را اختیار کرد). برای اجرای کنسرت‌های خود، تنظیم‌های استادانه‌ای از آثار ارکستری [[بتهوون، لودویگ وان (۱۷۷۰ـ۱۸۲۷)|بتهوون]]، [[شوبرت ، فرانتس (۱۷۹۷ـ ۱۸۲۸)|شوبرت]]<ref>Schubert </ref>، و واگنر برای پیانو ساخت. در ۱۸۲۷ پدرش درگذشت و او را نزد مادربزرگ پدری‌اش به پاریس فرستادند، که بر تحصیل او سرپرستی کرد. لیست در پاریس ماند، و پس از یک دوره عرفان‌گرایی مذهبی تحت تأثیر فلیسیته دو لامنه<ref>Félicité de Lamennais </ref>، در مقام نوازندۀ پیانو شهرت و موفقیت عظیمی به‌دست آورد، ضمن این‌که رفتار مبالغه‌آمیز او بر روی صحنه تقریباً به اندازۀ تکنیک گیج‌کننده‌اش در این موفقیت نقش داشت. در پاریس با رُمانتیک‌هایی همچون [[برلیوز، هکتور (۱۸۰۳ـ۱۸۶۹)|برلیوز]]، [[شوپن، فردریک فرانسوا (۱۸۱۰ـ۱۸۴۹)|شوپن]]<ref>Chopin </ref>، [[پاگانینی ، نیکولو (۱۷۸۲ـ۱۸۴۰)|پاگانینی]]<ref>Paganini </ref>، و [[ساند، ژرژ (۱۸۰۴ـ۱۸۷۶)|ژرژ ساند]]<ref>George Sand </ref> ارتباط داشت و در ۱۸۳۳ با کنتس د آگو<ref>Countess d’ Agoult </ref> رابطه نزدیک برقرار کرد. آنان در ۱۸۳۵ برای زندگی به [[ژنو]]، رفتند و در آن‌جا دخترشان، بلاندین<ref>Blandine </ref>، به‌دنیا آمد، و پس از او نیز در ۱۸۳۷ دختر دیگرشان، کوزیما<ref>Cosima </ref> (ابتدا همسر هانس فون بولو<ref>Hans von Bülow </ref> و بعد همسر [[واگنر، ریشارد (۱۸۱۳ـ۱۸۸۳)|ریشارد واگنر]])، در [[کومو]]<ref>Como </ref> زاده شد. | ||
ازجمله آثار اوست: ارکستری: سیزده پوئم سمفونیک برای ارکستر، ازجمله ''پرلودها''<ref>''Les Préludes'' </ref> (۱۸۴۸). آوازی و ارگ: ۵۵ ترانه؛ فوگ برمبنای حروف کلمۀ باخ؛ فانتزی (۱۸۸۵) و فوگ برمبنای آد نُس، ''آد سالوتارِم اوندام''<ref>''Ad salutarem undam''</ref>. پیانو: ''دو افسانه''<ref>''Légendes''</ref>، ''رویای عشق''<ref>''Liebsträume''</ref> (سه نکتورن، در‌اصل ترانه)، بیست راپسودی مجار. | ازجمله آثار اوست: ارکستری: سیزده پوئم سمفونیک برای ارکستر، ازجمله ''پرلودها''<ref>''Les Préludes'' </ref> (۱۸۴۸). آوازی و ارگ: ۵۵ ترانه؛ فوگ برمبنای حروف کلمۀ باخ؛ فانتزی (۱۸۸۵) و فوگ برمبنای آد نُس، ''آد سالوتارِم اوندام''<ref>''Ad salutarem undam''</ref>. پیانو: ''دو افسانه''<ref>''Légendes''</ref>، ''رویای عشق''<ref>''Liebsträume''</ref> (سه نکتورن، در‌اصل ترانه)، بیست راپسودی مجار. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۰۹
لیست، فرانتس (۱۸۱۱ـ۱۸۸۶)(Liszt, Franz)
| فرانتس لیست Franz Liszt | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۱۱م |
| درگذشت | ۱۸۸۶م |
| ملیت | مجارستانی |
| شغل و تخصص اصلی | پیانونواز و آهنگ ساز |
| شغل و تخصص های دیگر | کشیش غیررسمی |
| آثار | سیزده پویم سمفونیک برای ارکستر، ازجمله پرلودها (۱۸۴۸) |
| گروه مقاله | موسیقی |
| خویشاوندان سرشناس | کنتس د آگو (همسر) |
پیانونواز و آهنگ‌ساز مجار. نابغۀ بی‌همتای پیانو، که در ۱۲سالگی از هنرمندان عرصۀ کنسرت بود؛ بسیاری منتقدان موسیقی و موسیقیدانان او را بزرگ‌ترین پیانیست تمام دوران‌ها دانسته‌اند. آثار احساسی، رُمانتیک، و معمولاً کروماتیک او عبارت‌اند از موسیقی پیانو (اتودهای ترافرازنده[۱]، ۱۸۵۱)، مس‌ها و اوراتوریوها، ترانه‌ها، موسیقی ارگ، و یک سمفونی. بسیاری از آثارش در زمرۀ موسیقی برنامه‌ای‌اند؛ او از پیش‌گامان ابداع پوئم سمفونیک است. لیست مهم‌ترین چهرۀ موسیقایی نهضت رُمانتیک برشمرده می‌شد؛ او بر دوران خود و بر قرن بعد نیز تأثیر گذاشته است. تا همین اواخر، شهرت لیست پس از مرگش زیاد نبود؛ شیوۀ زندگی او نگاه‌ها را از موسیقی‌اش منحرف می‌کرد. غالباً اجراهای جدید از سمفونی‌ها و پوئم سمفونیک‌ها، و نیز کار پیانو‌نوازانی همچون لزلی هوارد[۲]، آلفرد برِندل[۳]، و میخائیل رودی[۴]، از او چهره‌ای اندیشمند و جدی در عرصۀ آهنگ‌سازی نشان داده است. لیست ابتدا از پدرش و بعد از کارل چِرنی[۵] تعلیم گرفت. در ۱۴سالگی اپرتی به نام دون سانچه[۶] را در پاریس، به‌روی صحنه برد. از ۱۸۴۸ تا ۱۸۵۹ در سمت سرپرست موسیقی و رهبر ارکستر در وایمار[۷]، مهم‌ترین آثار هکتور برلیوز[۸] و ریشارد واگنر[۹] را به‌اجرا درآورد. پس از کناره‌گیری از کار، در رم مستقر شد و به مذهب، عشق اولیۀ خود، روآورد و در ۱۸۶۵ یک کشیش غیررسمی شد (و عنوان آبه[۱۰] را اختیار کرد). برای اجرای کنسرت‌های خود، تنظیم‌های استادانه‌ای از آثار ارکستری بتهوون، شوبرت[۱۱]، و واگنر برای پیانو ساخت. در ۱۸۲۷ پدرش درگذشت و او را نزد مادربزرگ پدری‌اش به پاریس فرستادند، که بر تحصیل او سرپرستی کرد. لیست در پاریس ماند، و پس از یک دوره عرفان‌گرایی مذهبی تحت تأثیر فلیسیته دو لامنه[۱۲]، در مقام نوازندۀ پیانو شهرت و موفقیت عظیمی به‌دست آورد، ضمن این‌که رفتار مبالغه‌آمیز او بر روی صحنه تقریباً به اندازۀ تکنیک گیج‌کننده‌اش در این موفقیت نقش داشت. در پاریس با رُمانتیک‌هایی همچون برلیوز، شوپن[۱۳]، پاگانینی[۱۴]، و ژرژ ساند[۱۵] ارتباط داشت و در ۱۸۳۳ با کنتس د آگو[۱۶] رابطه نزدیک برقرار کرد. آنان در ۱۸۳۵ برای زندگی به ژنو، رفتند و در آن‌جا دخترشان، بلاندین[۱۷]، به‌دنیا آمد، و پس از او نیز در ۱۸۳۷ دختر دیگرشان، کوزیما[۱۸] (ابتدا همسر هانس فون بولو[۱۹] و بعد همسر ریشارد واگنر)، در کومو[۲۰] زاده شد.
ازجمله آثار اوست: ارکستری: سیزده پوئم سمفونیک برای ارکستر، ازجمله پرلودها[۲۱] (۱۸۴۸). آوازی و ارگ: ۵۵ ترانه؛ فوگ برمبنای حروف کلمۀ باخ؛ فانتزی (۱۸۸۵) و فوگ برمبنای آد نُس، آد سالوتارِم اوندام[۲۲]. پیانو: دو افسانه[۲۳]، رویای عشق[۲۴] (سه نکتورن، در‌اصل ترانه)، بیست راپسودی مجار.
- ↑ Transcendental Studies
- ↑ Leslie Howard
- ↑ Alfred Brendel
- ↑ Mikhail Rudy
- ↑ Carl Czerny
- ↑ Don Sanche
- ↑ Weimar
- ↑ Hector Berlioz
- ↑ Richard Wagner
- ↑ abbé
- ↑ Schubert
- ↑ Félicité de Lamennais
- ↑ Chopin
- ↑ Paganini
- ↑ George Sand
- ↑ Countess d’ Agoult
- ↑ Blandine
- ↑ Cosima
- ↑ Hans von Bülow
- ↑ Como
- ↑ Les Préludes
- ↑ Ad salutarem undam
- ↑ Légendes
- ↑ Liebsträume