اسراییلیات

اسرائیلیّات
اصطلاحی در علوم قرآنی، که لفظاً منسوب به بنی‌اسرائیل است و عبارت است از همۀ روایات و دیدگاه‌ها و نظرهای یهودی و به‌ندرت نصرانی که به گونه‌ای در تفسیر آیات قرآن اثرگذار بوده یا به‌کار می‌روند؛ از قبیل تکمیل قصص اجمالی قرآن و داستان آفرینش و امثال آن. غالباً تفسیرهای نقلی یا روایی کهن که مبتنی‌بر نقل غیرنقادانۀ بعضی روایات بی‌اعتبارند، سرشار از اسرائیلیات است. منشأ اصلی و عمدۀ نقل روایات ناسره‌ای که اسرائیلیات را تشکیل می‌دهند، چهار یهودی اسلام‌آورده از صحابۀ حضرت پیامبرند: وَهب بن مُنَبِّه، عبدالله بن سلام، کعب‌الأَحبار، و عبدالملک بن عبدالعزیز بن جریج. البته همۀ منقولات این چهار تن، یا هرآنچه اسرائیلیات نام دارد، به‌صرف داشتن این وصف، ناسره و نامقبول نیست و از پیامبر (ص) حدیثی دربارۀ اسرائیلیات و شرح و بسط‌های یهودیان و نصاری دربارۀ بعضی آیات و قصص و مسائل قرآنی نقل شده است که حاکی از رعایت احتیاط است: «لا تصدّقوا اهل‌الکتاب و لا تکذّبوهم و قولوا آمنا بالله و ما اُنزل الینا»، (سخن اهل کتاب، یهودیان و مسیحیان، را نه تصدیق کنید نه تکذیب، بلکه بگویید [پیش و بیش از هر چیز] به خداوند و به کتاب وحیانی خودمان ایمان داریم). نیز ← تلمود