سوندهایم، استیفن

استیفن سوندهایم Stephen Sondheim
زادروز	نیویورک 22 مارس 1930م
درگذشت	کنیتیکت 26 نوامبر 2021م
ملیت	امریکایی
تحصیلات و محل تحصیل	موسیقی- کالج‌ ویلیامز
شغل و تخصص اصلی	آهنگساز و ترانه‌سرا
آثار	اوورتورهای‌ پاسیفیک‌ (1976)، سوینی‌ تاد (1979)، آدمکش‌ها (1990)، پاسیون‌ (1994)
گروه مقاله	موسیقی
جوایز و افتخارات	یک جایزه اسکار، هشت جایزۀ تونی، چند جایزۀ گرمی، یک جایزۀ پولیتزر

استیفن سوندهایم

استیفن سوندهایم و الیزابت تیلور (سال 1976)

استیفن سوندهایم (نیویورک 22 مارس 1930م- کنیتیکت 26 نوامبر 2021م) Stephen Sondheim

(نام کامل: استیفن جاشوآ سوندهایم) آهنگساز و ترانه‌سرای‌ آمریکایی‌. معتبرترین آهنگساز تاریخ تئاتر برادوی و سرایندۀ اشعار داستان‌ وست‌ ساید برنستاین‌ (1957) و کولی‌ استاین‌ (1959) بود. بعدها برای‌ نمایش‌هایی‌ مثل در راه‌ دادگاه‌ اتفاق‌ خنده‌داری‌ افتاد (1962)، یکشنبه‌ در پارک‌ با جورج (1984)، و به‌ درون‌ جنگل (1987) موسیقی‌ و شعر ساخت‌.

سوندهایم‌ در کالج‌ ویلیامز، ماساچوست‌، و زیر نظر میلتون‌ بابیت‌، آهنگساز، تحصیل‌ کرد. وی که کارش را به عنوان دستیار در موزیکالی از همرستاین شروع کرده بود، پس از پایان مدرسه کارش را با موزیکال شب شنبه در برادوی (۱۹۵۳) پی گرفت و پس از آشنایی با برنستاین موسیقی اجرایی از «رومئو و ژولیت» را در سال ۱۹۵۷ نوشت. درخشش وی در سال ۱۹۶۹ با کمپانی رقم خورد و اولین تونی را برای وی به ارمغان آورد. سال بعد حماقت‌ها به کسب جایزۀ تونی دیگری برای او انجامید و موسیقی یک شب کوچک که سال ۱۹۷۳ بر مبنای رمانسی چخوفی با عنوان «لبخندهای یک شب تابستانی» از اینگمار برگمان ساخته شد، موفقیت او را برای همیشه تثبیت کرد. از موفقیت‌های متأخرتر سوندهایم در برادوی می‌توان از یک‌شنبه در پارک با جورج یاد کرد که برای آن در سال ۱۹۸۵ جایزۀ پولیتزر را برد. آخرین نمایش موزیکال وی نمایش جاده‌ای بود که نخست در سال 2003 در شیکاگو به روی صحنه رفت و چند سال بعد به برادوی رسید. وی سازندۀ موسیقی متن فیلم‌های سینمایی هم بود؛ از جمله فیلم استاویسکی (به کارگردانی آلن رنه در سال ۱۹۷۴) و موسیقی ترانۀ دیر یا زود (به خوانندگی مدونا) که سال ۱۹۹۱ برای ساخت آن موفق به کسب اسکار شد.

از دیگر نمایش‌هایی‌ که‌ موسیقی‌ و شعرشان‌ کار او بود به اوورتورهای‌ پاسیفیک‌ (1976)، سوینی‌ تاد (1979)، آدمکش‌ها (1990)، و پاسیون‌ (1994) می‌توان‌ اشاره‌ کرد.

نمایش‌های سوندهایم از کمدی اتفاق خنده‌داری که در راه تالار نشست رخ داد تا نمایش کمپانی و سوینی تاد و نمایش تجربی اورتورهای پاسیفیک‌، همه موجب تحول در صحنه‌های نمایش برادوی شدند و به پیشرفت آن کمک کردند. سوندهایم که از دستیاران اسکار همرستاین دوم بود، به آرامی از سنت‌های ملودیک تئاتری دور شد و مضامین و ساختارهای پیچیده و ناهمگون موسیقی کلاسیک قرن بیستم را وارد نمایش‌های برادوی کرد. از آثار وی اقتباس‌های متعددی در هالیوود شده است؛ از جمله اقتباس از سوینی تاد که در سال ۲۰۰۷ با بازی جانی دپ توسط تیم برتون انجام شد. اقتباس از به درون جنگل توسط سونی با بازی مریل استریپ در سال ۲۰۱۴.

وی که برندۀ یک جایزه اسکار، هشت جایزۀ تونی، چندین جایزۀ گرمی و یک جایزۀ پولیتزر بود، از سوی فرانک ریچ از نیویورک تایمز به عنوان «بزرگترین و شاید مشهورترین فرد در تئاتر موزیکال» نامیده شد. سوندهایم از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۱ رییس «انجمن نمایشنامه‌نویسان آمریکا» بود و به افتخار هشتادمین سال تولد وی «تئاتر هنری میلر» در سپتامبر ۲۰۱۰ به نام «تئاتر استیفن سوندهایم» تغییر نام داد. در نودمین سالگرد تولد وی نیز تئاتر کویینز در وست اند لندن به نام این آهنگساز شد. وی سال ۲۰۱۱ جایزۀ ویژه از جوایز اولیویه را دریافت کرد و سال ۲۰۱۵ مدال آزادی ریاست جمهوری آمریکا را از اوباما گرفت.

استیفن سوندهایم بر اثر بیماری قلبی عروقی در خانۀ خود درگذشت.

---