آخوند ملا محمد باقر

Akhund Mullah Muhammad Baqir آخوند ملا محمد باقر ( ۱۱۶۲ق- )

(متخلص به صحبت لاری) خطیب و شاعر نابینا٬ فرزند محمد علی. او از سخنوران و دانشمندان نامی اواخر قرن ۱۲ و اوایل قرن ۱۳ق و از سرایندگان و شاعران تراز اول روزگار خویش٬ و معاصر شعرایی همچون وصال و قاآنی بود. دیوان اشعاری از او به چاپ رسیده است. مجموعه اشعارش را حدود هشت تا سی هزار بیت نوشته اند. علاوه بر دیوان اشعار، تألیفات دیگری هم داشته که همچون آثار بسیاری از معاصرانش، از بین رفته و باقی نمانده است.

مقارن با آغاز سلطنت زندیه، در روستای بیرم شهر لار از توابع فارس متولد شد. در مدرسه ای در روستای خود به تحصیل پرداخت. سپس برای ادامه تحصیل به شیراز رفت. در شیراز ادبیات و فقه آموخت و به زبان و ادبیات فارسی و عربی تسلط کامل یافت. او در 20 سالگی، علاوه بر ادبیات فارسی و عربی و همچنین شعر و شاعری، در بیشتر علوم متداول آن زمان به درجۀ اجتهاد رسیده بود. حافظه ای قوی و ذهنی پویا داشت. پس از این که به مدارج علمی عالی رسید، به زادگاهش بیرم بازگشت و به امامت جماعت و تألیف رسائل پرداخت.

او که مردی شجاع و صریح اللهجه بود و در مقابل ظلم و ستم می ایستاد٬ همواره با عمال دستگاه استبدادی قاجار به مخالفت می پرداخت و به همین علت٬ بارها از طرف حاکمان وقت زندانی شد. در برخی اشعارش، به نابینایی خود (که به علت مطالعۀ زیاد در اواخر عمرش رخ داد) و نیز ماجرای زندانی شدنش در اواخر عمر اشاره کرده است. با حاج علی اکبر نواب شیرازی، نویسندۀ تذکرۀ دلگشا دوست صمیمی بود. شرح حالش در تذکرۀ دلگشا و نیز فارسنامۀ ناصری آمده است.

مورد لطف فتحعلی شاه قاجار و حسینعلی میرزا، حاکم فارس و نیز پیشکارش زکی خان نوری و همچنین نصیر خان، حاکم لار، بود و در چند جای کتابش، آنان را ستوده و به مدح شان پرداخته است.

آخوند ملا محمد باقر به علت نابینایی، کهولت سن و ناتوانی، در لار خانه نشین شد. حدود 89 سال عمر کرد و در جوار امامزاده میر علی بن الحسین شهر لار به خاک سپرده شد.