قیچک: تفاوت میان نسخه‌ها
DaneshGostar (بحث | مشارکتها) (جایگزینی متن - '\\3' به '<!--3') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:قِیْچَک.jpg|بندانگشتی|قیچک]] | |||
قِیْچَک <br><p>از سازهای زهی آرشه‌ای. دیگر نام‌های این ساز در متون قدیمی فارسی عبارت است از قیچک، غژک، غزک، غچک (قچک) و غژ. در بلوچستان به سرود یا سروز و در سیستان به قیچک معروف است. نواختن این ساز امروز فقط در [[سیستان و بلوچستان|بلوچستان و سیستان]] معمول است. خصوصیات ظاهری قیچک بلوچی با نوع سیستانی تاحدودی متفاوت است. قیچک سیستانی باریک‌تر و بلندتر از قیچک بلوچی است، تعداد وترهای آن کمتر و شیوه‌های اجرایی آن نیز ساده‌تر است. این ساز متشکل است از کاسه‌ای طنینی و دو قسمتی، که دهانۀ پایینی آن با پوست پوشانده شده و دهانۀ بالایی آن باز است. دستۀ این ساز کوتاه است و به لانۀ کوک و سرپنجه منتهی می‌شود. قیچک دو گروه وتر دارد؛ گروه اول وترهای اصلی است (در قیچک بلوچی چهار و در قیچک سیستانی سه عدد است) و آرشه روی آن‌ها کشیده می‌شود. گروه دوم، وترهای فرعی، (واخوان‌ها)، است (هفت عدد در هر دو نوع قیچک بلوچی و سیستانی)، که روی آن‌ها آرشه کشیده نمی‌شود و با ارتعاش وترهای اصلی به‌صدا درمی‌آیند. این ساز از مهم‌ترین و متداول‌ترین سازهای بلوچستان و سیستان است. قیچک بلوچی تقریباً در بیشتر انواع موسیقی بلوچستان، ازجمله سَوت، و گواتی، حضور دارد و کاربردهای متنوعی دارد. قیچک سیستانی، اغلب در مجالس عروسی و شادمانی نواخته می‌شود. این ساز از بلوچستان و سیستان، به برخی از مناطق مجاور و گاه غیر مجاور نیز راه یافته است؛ ازجمله منطقۀ [[کهنوج، شهرستان|کهنوج]] در [[کرمان، استان|استان کرمان]]، [[میناب، شهرستان|میناب]]، [[بندر چارک]] و [[بستک، شهرستان|بستک]] در [[هرمزگان، استان|استان هرمزگان]].</p> | |||
[[پرونده: | |||
<br><!--34105400--> | <br><!--34105400--> | ||
[[رده:موسیقی]] | [[رده:موسیقی]] | ||
[[رده:سازهای ایرانی]] | [[رده:سازهای ایرانی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۷ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۳۳
قِیْچَک
از سازهای زهی آرشه‌ای. دیگر نام‌های این ساز در متون قدیمی فارسی عبارت است از قیچک، غژک، غزک، غچک (قچک) و غژ. در بلوچستان به سرود یا سروز و در سیستان به قیچک معروف است. نواختن این ساز امروز فقط در بلوچستان و سیستان معمول است. خصوصیات ظاهری قیچک بلوچی با نوع سیستانی تاحدودی متفاوت است. قیچک سیستانی باریک‌تر و بلندتر از قیچک بلوچی است، تعداد وترهای آن کمتر و شیوه‌های اجرایی آن نیز ساده‌تر است. این ساز متشکل است از کاسه‌ای طنینی و دو قسمتی، که دهانۀ پایینی آن با پوست پوشانده شده و دهانۀ بالایی آن باز است. دستۀ این ساز کوتاه است و به لانۀ کوک و سرپنجه منتهی می‌شود. قیچک دو گروه وتر دارد؛ گروه اول وترهای اصلی است (در قیچک بلوچی چهار و در قیچک سیستانی سه عدد است) و آرشه روی آن‌ها کشیده می‌شود. گروه دوم، وترهای فرعی، (واخوان‌ها)، است (هفت عدد در هر دو نوع قیچک بلوچی و سیستانی)، که روی آن‌ها آرشه کشیده نمی‌شود و با ارتعاش وترهای اصلی به‌صدا درمی‌آیند. این ساز از مهم‌ترین و متداول‌ترین سازهای بلوچستان و سیستان است. قیچک بلوچی تقریباً در بیشتر انواع موسیقی بلوچستان، ازجمله سَوت، و گواتی، حضور دارد و کاربردهای متنوعی دارد. قیچک سیستانی، اغلب در مجالس عروسی و شادمانی نواخته می‌شود. این ساز از بلوچستان و سیستان، به برخی از مناطق مجاور و گاه غیر مجاور نیز راه یافته است؛ ازجمله منطقۀ کهنوج در استان کرمان، میناب، بندر چارک و بستک در استان هرمزگان.