باز (شیمی): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
OH<sup>-</sup> + H<sup>+</sup> (aq)&nbsp;<font class="DGJ" face="dg" size="۵">→</font> H<sub>۲</sub>O (l)
OH<sup>-</sup> + H<sup>+</sup> (aq)&nbsp;<font class="DGJ" face="dg" size="۵">→</font> H<sub>۲</sub>O (l)


NH<sub>۳</sub> + H<sub>۲</sub>O&nbsp;<font class="DGJ" face="dg" size="۵">→</font>&nbsp;NH<sup>+</sup><sub>۴</sub>&nbsp;+ OH<sup>-</sup>
NH<sup>-</sup><sub>۳</sub> + H<sub>۲</sub>O&nbsp;<font class="DGJ" face="dg" size="۵">→</font>&nbsp;NH<sup>+</sup><sub>۴</sub>&nbsp;+ OH


به بازهایی که در آب حل می‌شوند قلیا می‌گویند. بازهای معدنی معمولاً اکسید یا هیدروکسیدفلزات‌اند که با اسیدهای رقیق واکنش می‌دهند و تولید نمک و آب می‌کنند. بسیاری از کربنات‌ها نیز با اسیدهای رقیق واکنش می‌دهند و دی‌اکسید کربن آزاد می‌کنند. (نگاه کنید به جدول)
به بازهایی که در آب حل می‌شوند قلیا می‌گویند. بازهای معدنی معمولاً اکسید یا هیدروکسیدفلزات‌اند که با اسیدهای رقیق واکنش می‌دهند و تولید نمک و آب می‌کنند. بسیاری از کربنات‌ها نیز با اسیدهای رقیق واکنش می‌دهند و دی‌اکسید کربن آزاد می‌کنند. (نگاه کنید به جدول)


<br /> <!--12046200-->
<br />
{| class="wikitable sortable"
! colspan="3" |'''فرمول شیمیایی و برخی از کاربردهای  چند اسید و باز'''
|-
!اسید
!فرمول
!برخی  ویژگی ها و کاربردها
|-
|کربنیک اسید
|H<sub>2</sub>CO <sub>3</sub>
|از حل‌شدن گاز در آب به‌وجود می‌آید. گازدار و در آب باران یافت می‌شود.
|-
|هیدروکلریک اسید
|HCL
|معروف به جوهر نمک. محلول رقیق آن در تمیزکردن دستشویی و بازکردن مجرای فاضلاب مصرف می‌شود.
|-
|نیتریک اسید
|HNO<sub>3</sub>
|معروف به جوهر شوره. در ساختن کودهای نیتروژن‌دار، رنگ‌ها و مواد منفجره مانند TNT کاربرد دارد.
|-
|فسفریک اسید
|H<sub>3</sub>PO <sub>4</sub>
|در ساختن کودهای فسفردار و مواد شوینده کاربرد دارد.
|-
|سولفوریک اسید
|H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>
|معروف به جوهر گوگرد. محلول رقیق آن در باتری خودروها به‌کار می‌رود.
|-
|
|
|
|-
!باز
!فرمول
!برخی ویژگی ها و کاربردها
|-
|<small>سدیم هیدروکسید</small>
|NaOH
|معروف  به سود سوزآور. ترکیب آن با چربی‌های حیوانی، صابون معمولی را پدید می‌آورد. برای بازکردن مجرای فاضلاب، در تولید ابریشم مصنوعی و خمیر کاغذ به‌کار می‌رود.
|-
|<small>پتاسیم هیدروکسید</small>
|KOH
|معروف  به پتاس سوزآور. در ساختن صابون مایع و باکتری‌های قلیایی (آلکالین) کاربرد دارد.
|-
|<small>کلسیم هیدروکسید</small>
|Ca(OH)<sub>2</sub>
|از ریختن آب بر آهک به‌دست می‌آید. در ساختن ملات سیمان و تهیۀ خمیر کاغذ کاربرد دارد.
|-
|<small>منیزیوم هیدروکسید</small>
|Mg(OH)<sub>4</sub>
|ماده‌ای اصلی شیر منیزی معروف به ضد اسید که برای خنثی‌کردن اسید معده به‌کار می‌رود.
|}<!--12046200-->


[[Category:شیمی و بیوشیمی]] [[Category:عناصر و فرآورده ها، تجهیزات]]
[[Category:شیمی و بیوشیمی]] [[Category:عناصر و فرآورده ها، تجهیزات]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۷:۰۱

باز (شیمی)(base)
در شیمی، مادۀ پذیرای پروتون (یون هیدروژن). بازها ممکن است یون منفی داشته باشند، مانند یون هیدروکسید (OH-) که قوی‌ترین بازها است، یا مانند آمونیاک (NH۳) مولکول خنثی باشند (نیز ← اسید). آمونیاک باز ضعیفی است، زیرا فقط تعدادی از مولکول‌های آن پروتون می‌پذیرند.

OH- + H+ (aq)  H۲O (l)

NH-۳ + H۲ NH+۴ + OH

به بازهایی که در آب حل می‌شوند قلیا می‌گویند. بازهای معدنی معمولاً اکسید یا هیدروکسیدفلزات‌اند که با اسیدهای رقیق واکنش می‌دهند و تولید نمک و آب می‌کنند. بسیاری از کربنات‌ها نیز با اسیدهای رقیق واکنش می‌دهند و دی‌اکسید کربن آزاد می‌کنند. (نگاه کنید به جدول)


فرمول شیمیایی و برخی از کاربردهای چند اسید و باز
اسید فرمول برخی ویژگی ها و کاربردها
کربنیک اسید H2CO 3 از حل‌شدن گاز در آب به‌وجود می‌آید. گازدار و در آب باران یافت می‌شود.
هیدروکلریک اسید HCL معروف به جوهر نمک. محلول رقیق آن در تمیزکردن دستشویی و بازکردن مجرای فاضلاب مصرف می‌شود.
نیتریک اسید HNO3 معروف به جوهر شوره. در ساختن کودهای نیتروژن‌دار، رنگ‌ها و مواد منفجره مانند TNT کاربرد دارد.
فسفریک اسید H3PO 4 در ساختن کودهای فسفردار و مواد شوینده کاربرد دارد.
سولفوریک اسید H2SO4 معروف به جوهر گوگرد. محلول رقیق آن در باتری خودروها به‌کار می‌رود.
باز فرمول برخی ویژگی ها و کاربردها
سدیم هیدروکسید NaOH معروف به سود سوزآور. ترکیب آن با چربی‌های حیوانی، صابون معمولی را پدید می‌آورد. برای بازکردن مجرای فاضلاب، در تولید ابریشم مصنوعی و خمیر کاغذ به‌کار می‌رود.
پتاسیم هیدروکسید KOH معروف به پتاس سوزآور. در ساختن صابون مایع و باکتری‌های قلیایی (آلکالین) کاربرد دارد.
کلسیم هیدروکسید Ca(OH)2 از ریختن آب بر آهک به‌دست می‌آید. در ساختن ملات سیمان و تهیۀ خمیر کاغذ کاربرد دارد.
منیزیوم هیدروکسید Mg(OH)4 ماده‌ای اصلی شیر منیزی معروف به ضد اسید که برای خنثی‌کردن اسید معده به‌کار می‌رود.