مونژ، گاسپار (۱۷۴۶ـ۱۸۱۸): تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه زندگینامه

|عنوان =گاسپار مونژ

|پست تخصصی =

|باشگاه =

ریاضی‌دان و شیمی‌دان فرانسوی، و بنیانگذار هندسۀ ترسیمی<ref>Géométrie Descriptive/Descriptive Geometry</ref>. همچنین، با کاربرد آنالیز در هندسۀ بی‌نهایت کوچک‌ها<ref>infinitesimal geometry </ref> راه پیشرفت‌های بعدی را هموار کرد. در [[بون]]<ref>Beaune </ref>، واقع در [[بورگونی، ناحیه|بورگونْیْ]]<ref>Bourgogne </ref>، زاده شد و در کالج ترینیته<ref>Collège de la Trinité </ref>، در [[لیون]]<ref>Lyon </ref>، درس خواند. در۱۷۷۱، به حلقه‌ای علمی، وابسته به آکادمی علوم<ref>Academy of Sciences </ref> پاریس، پیوست و در ۱۷۸۰، رسماً هندسه‌دان دستیار آکادمی شد. در ۱۷۸۵، حکومت فرانسه امتحان‌گرفتن از دانشجویان دانشکدۀ نیروی دریایی را به او محول کرد. در ۱۷۸۹، زمانی که [[انقلاب فرانسه]]<ref>French Revolution </ref> به‌وقوع پیوست، از حامیان فعال جناح رادیکال بود. در ۱۷۹۲، وزیر نیروی دریایی شد، ولی سال بعد مجبور شد استعفا کند. از ۱۷۹۳ تا ۱۷۹۴، در مقام عضو کمیتۀ تسلیحات، بر کارگاه‌های اسلحه‌سازی پاریس نظارت و به ساخت بالون‌های جنگی کمک می‌کرد. همچنین، در کمیسیون استانداردسازی اوزان و مقادیر خدمت کرد. او در تأسیس اِکول پلی‌تکنیک<ref>École Polytechnique </ref> نقش اساسی داشت. مدت کوتاهی نیز مدیر آن‌جا بود و تا ۱۸۰۹، در آن‌جا تدریس می‌کرد. در ۱۷۹۶، دوستی مونژ با [[بناپارت، ناپلیون|ناپلئون]] آغاز شد. او در مقام عضو هیئت‌های گوناگون چندین‌بار به ایتالیایِ تازه اشغال‌شده رفت. در ۱۷۹۸، به تدارک لشکرکشی به مصر کمک کرد. سپس، ناپلئون را در این سفر همراهی کرد و به ریاست انستیتوی مصر<ref>Institut d’Égypte </ref> در [[قاهره]]<ref>Cairo </ref> منصوب شد. همچنین، در ۱۷۹۹، با ناپلئون سفرهایی به ناحیۀ [[کانال سوئز|سوئز]]<ref>Suez </ref> و [[سوریه]] کرد. بعداً به فرمان او به سناتوری منصوب شد. وقتی ناپلئون در ۱۸۱۵ تاج و تخت خود را ازدست داد، مونژ نیز بی‌اعتبار شد. مونژ در ۱۷۸۳، مستقل از [[لاوازیه، آنتوان لوران دو (۱۷۴۳ـ۱۷۹۴)|آنتوان لاوازیه]]<ref>Antoine Lavoisier </ref>، آب را [[سنتز]]<ref>synthesize </ref> و در سال ۱۷۸۵، با لاوازیه دربارۀ سنتز و تجزیۀ آب تحقیق کرد. او شیمی جدید لاوازیه را به‌سرعت پذیرفت و به کسب مقبولیت آن نیز کمک کرد. از استقلال [[هندسه تحلیلی|هندسۀ تحلیلی]]<ref>analytical geometry </ref> به‌منزلۀ شاخۀ جداگانه‌ای از ریاضی دفاع می‌کرد و به‌خصوص توجهش به دسته‌های رویه‌ها<ref>surfaces </ref> (سطوح)، که برحسب نوع تولیدشان تعریف می‌شوند، و ویژگی‌های رویه‌ها و منحنی‌های فضایی<ref>space curves </ref> معطوف بود. همچنین، تمایز بین رویه‌های خط‌دار<ref>ruled surfaces </ref> و رویه‌های گستردنی<ref>developable surfaces </ref> را ثابت کرد. در ۱۷۷۶، مقاله‌ای دربارۀ هندسۀ بی‌نهایت کوچک‌ها منتشر کرد و در آن، خطوط انحنا<ref>lines of curvature </ref> و هم‌نهشتی<ref>congruence </ref> خط‌های راست را معرفی کرد. اثر عمدۀ او ''هندسۀ ترسیمی''<ref>''descriptive geometry''</ref> (۱۷۹۹) است.