تسامح در ادله سنن

تسامح در ادله سنن

اصطلاحی در اصول فقه. بدین معنی که اگر خبر ضعیفی که واجد شرایط حجیّت نبوده، دلالت بر استحباب یا کراهت عملی کند، و این استحباب یا کراهت با حکم عقل هم موافق باشد، می‌توان فتوا به استحباب یا کراهت عمل مزبور داد. سنن جمع سنت در این‌جا به معنای استحباب است. مفاد این قاعده چنین است که در دلایل نقلی بر استحباب تسامح می‌شود و درحکم به استحباب، به دلیل نقلی ضعیف نیز بسنده می‌شود. مدرک این قاعده روایاتی است که از اهل بیت علیهم‌السلام در دست است. به عنوان نمونه در صحیحۀ هشام بن سالم به نقل از امام صادق (ع) آمده است: «اگر به کسی از قول پیامبر (ص) گفته شود فلان عمل ثواب دارد و آن شخص به‌همین دلیل آن را به‌جا آورد، مأجور خواهد بود، گرچه پیامبر (ص) چنین چیزی را نگفته باشد». لکن عده‌ای از فقیهان برآنند که معنای روایات تسامح در ادلۀ سنن این نیست که در حکم به استحباب، به خبر ضعیف هم استناد کرد. بلکه معنای آن این است که اگر کسی به امید ثواب، عملی را به گمان آن‌که پیامبر (ص) فرمود به‌جا آورد، ثواب می‌برد.