شمارشگر گایگر: تفاوت میان نسخه‌ها
DaneshGostar (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
شمارشگر گایگر (Geiger counter) | |||
چندین وسیله برای آشکارسازی تابش هسته‌ای<ref>nuclear radiation</ref> یا اندازه‌گیری [[شدت]]<ref>intensity</ref> آن، از راه شمارش تعداد ذرات یونندۀ تولیدشده (← [[پرتوزایی]]<ref>radioactivity</ref>). هنگامی‌که تابش هسته‌ای در گاز مناسبی در شمارشگر، مثل گاز [[آرگون (شیمی)|آرگون]]<ref>argon</ref>، یونش ایجاد می‌کند، جریان الکتریکی لحظه‌ای گذرنده بین [[الکترود]]<ref>electrode</ref>های [[آند (شیمی)|آنُد]]<ref>anode</ref> و [[کاتد (شیمی)|کاتد]]<ref>cathode</ref> آشکارسازی می‌شود. اتصال این الکترودها به دستگاه الکترونیکی جنبی منجر به اندازه‌گیری تعداد ذرات گذرنده می‌شود. افزایش فراوانی ذرات اندازه‌گیری‌شده شدت تابش را نشان می‌دهد. این وسیله را به افتخار فیزیک‌دان آلمانی، [[گایگر، هانس (۱۸۸۲ـ۱۹۴۵)|هانس گایگر]]<ref>Hans Geiger</ref>، نام‌گذاری کرده‌اند. یکای متداول برای اندازه‌گیری واپاشی پرتوزا [[بکرل]]<ref>becquerel</ref> (Bq) است. تعداد ذرات گسیل‌شده از چشمۀ پرتوزا<ref>radioactive source</ref> در هر [[ثانیه]] را [[فعالیت]]<ref>activity</ref> یا فروپاشی می‌نامند. یک فروپاشی در ثانیه برابر یک بکرل است. به همۀ شمارشگرهای گایگر ـ مولر<ref>Geiger-Muller counter</ref>، گایگر ـ کلمپرِر<ref>Geiger-Klemperer counter</ref>، و رادرفورد ـ گایگر<ref>Rutherford-Geiger counter</ref> غالباًَ شمارشگرهای گایگر می‌گویند. شمارشگر گایگر ـ مولر تابش یوننده، یعنی ذرات [[آلفا، ذره|آلفا]]<ref>alpha particle</ref>، ذرات [[بتا ، ذره|بتا]]<ref>beta particle</ref>، و پرتوهای گاما<ref>gamma</ref>ی گسیل‌شده از مواد پرتوزا را آشکارسازی و اندازه‌گیری می‌کند. ورود هر نوع تابشی به درون شمارشگر منجربه تولید [[یون (شیمی)|یون]]<ref>ion</ref> می‌شود. یون‌ها در آند و کاتد جذب می‌شوند و بدین‌سان، جریانی الکتریکی و قابل‌اندازه‌گیری پدید می‌آید. | |||
---- | |||
<references /> | |||
[[رده:فیزیک و مکانیک]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۴۷
شمارشگر گایگر (Geiger counter)
چندین وسیله برای آشکارسازی تابش هسته‌ای[۱] یا اندازه‌گیری شدت[۲] آن، از راه شمارش تعداد ذرات یونندۀ تولیدشده (← پرتوزایی[۳]). هنگامی‌که تابش هسته‌ای در گاز مناسبی در شمارشگر، مثل گاز آرگون[۴]، یونش ایجاد می‌کند، جریان الکتریکی لحظه‌ای گذرنده بین الکترود[۵]های آنُد[۶] و کاتد[۷] آشکارسازی می‌شود. اتصال این الکترودها به دستگاه الکترونیکی جنبی منجر به اندازه‌گیری تعداد ذرات گذرنده می‌شود. افزایش فراوانی ذرات اندازه‌گیری‌شده شدت تابش را نشان می‌دهد. این وسیله را به افتخار فیزیک‌دان آلمانی، هانس گایگر[۸]، نام‌گذاری کرده‌اند. یکای متداول برای اندازه‌گیری واپاشی پرتوزا بکرل[۹] (Bq) است. تعداد ذرات گسیل‌شده از چشمۀ پرتوزا[۱۰] در هر ثانیه را فعالیت[۱۱] یا فروپاشی می‌نامند. یک فروپاشی در ثانیه برابر یک بکرل است. به همۀ شمارشگرهای گایگر ـ مولر[۱۲]، گایگر ـ کلمپرِر[۱۳]، و رادرفورد ـ گایگر[۱۴] غالباًَ شمارشگرهای گایگر می‌گویند. شمارشگر گایگر ـ مولر تابش یوننده، یعنی ذرات آلفا[۱۵]، ذرات بتا[۱۶]، و پرتوهای گاما[۱۷]ی گسیل‌شده از مواد پرتوزا را آشکارسازی و اندازه‌گیری می‌کند. ورود هر نوع تابشی به درون شمارشگر منجربه تولید یون[۱۸] می‌شود. یون‌ها در آند و کاتد جذب می‌شوند و بدین‌سان، جریانی الکتریکی و قابل‌اندازه‌گیری پدید می‌آید.