افریقای جنوبی، جمهوری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۳۵: خط ۳۵:
}}
}}


اِفریقای جنوبی، جمهوری (Republic of South Africa)<br/> [[File:11404100-2.jpg|thumb|اِفريقاي جنوبي، جمهوري]][[File:11404100.jpg|thumb|اِفريقاي جنوبي، جمهوري]]'''موقعیت'''. جمهوری افریقای جنوبی در جنوبی‌ترین بخش قارۀ افریقا، و در شمال مرز قراردادی اقیانوس هند و اقیانوس اطلس جا دارد. از شمال به نامیبیا، بوتسوانا، و زیمبابوه؛ از شرق به موزامبیک و سوازیلند؛ از جنوب شرقی به اقیانوس هند؛ و از غرب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. مساحت این سرزمین ۱,۲۱۹,۹۱۵ کیلومتر مربع است، و شهر پرتوریا<ref>Pretoria  
اِفریقای جنوبی، جمهوری (Republic of South Africa)<br/> [[File:11404100-2.jpg|thumb|اِفريقاي جنوبي، جمهوري]][[File:11404100.jpg|thumb|اِفريقاي جنوبي، جمهوري]]'''موقعیت'''. جمهوری افریقای جنوبی در جنوبی‌ترین بخش [[افریقا، قاره|قارۀ افریقا]]، و در شمال مرز قراردادی [[اقیانوس هند]] و [[اقیانوس اطلس]] جا دارد. از شمال به [[نامیبیا]]، [[بوتسوانا]]، و [[زیمبابوه]]؛ از شرق به [[موزامبیک]] و سوازیلند؛ از جنوب شرقی به اقیانوس هند؛ و از غرب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. مساحت این سرزمین ۱,۲۱۹,۹۱۵ کیلومتر مربع است، و شهر [[پرتوریا]]<ref>Pretoria  


</ref> پایتخت اداری آن است.
</ref> پایتخت اداری آن است.


'''سیمای طبیعی'''. کشور وسیع افریقای جنوبی از نظر طبیعی به دو قسمت فرابومان داخلی<ref>Interior Plateaus</ref> و نواحی ساحلی تقسیم می‌شود: الف. فرابومان داخلی، که حدود دوسوم از کشور را شامل می‌شود، در شرق به حداکثر ارتفاع خود می‌رسد و به رشته‌کوه‌های دراکنزبرگ<ref> Drakensberg </ref> که کشور کوچک و درون‌بومی لِسوتو را در دامنه‌های غربی خود جای داده است ختم می‌شود. بلندترین نقطۀ این کشور، کوه شامپانی کَسِل<ref>Champagne Castle </ref>، با ارتفاع ۳,۳۷۵ متر، در مرز کشور لسوتو قرار دارد. فرابومان داخلی از سه بخش های‌وِلد<ref>High Veld </ref>، میدِل‌وِلد<ref>Middle Veld</ref>، و بوش‌وِلد<ref> Bush Veld </ref> تشکیل شده است. بخش‌ های‌وِلد، که درّۀ رود وال<ref>Vaal </ref> را فرا گرفته است، وسیع‌ترین وِلدهاست و چراگاه‌ها و مراکز دامپروری و کشتزارهای وسیع دارد. بخش شرقی های‌وِلد با کان‌های طلایِ معروف به ویتواترزراند<ref>Witwatersrand </ref> و نواحی صنعتی افریقای جنوبی منتهی می‌شود. بخش میدل‌وِلد در غرب های‌وِلد واقع است و جنوبی‌ترین ناحیۀ صحرای کالاهاری<ref>Kalahari Desert </ref> به‌شمار می‌آید. این منطقه از کم‌آب<ref>arid</ref>ترین نواحی افریقای جنوبی محسوب می‌شود و پوشش گیاهی آن از نوع خشک‌رُست است که به چراگاه گوسفند و بز اختصاص یافته است. بخش بوش‌وِلد، که به حوضۀ ترانسوال<ref> Transvaal Basin </ref> نیز موسوم است، در شمال های‌وِلد قرار دارد و از غرب به رود مرزی لیمپوپو<ref>Limpopo</ref> محدود است. این بخش در مقایسه با بخش ‌های‌وِلد و میدل‌وِلد بارندگی بیشتری دارد و کشتزارهای پهناور و دامداری‌ها و چراگاه‌های وسیعی را در خود جا داده است؛ ب. نواحی ساحلی، که در پیرامون فرابومان داخلی قرار دارند، از بخش‌های زیر ترکیب یافته‌اند: جلگۀ شرقی که به وِلِد شرقی موسوم است؛ تختال<ref> tableland </ref> جنوبی که به کاروی بزرگ<ref>Great Karoo </ref> و کاروی کوچک<ref>Little Karoo </ref> یا کاروی جنوبی معروف است؛ و کرانه‌های غربی که در ساحل خلیج سنت (هلنا<ref>Saint Helena </ref> )و در دامنۀ غربی کوه‌های کامیِز<ref>Kamies </ref> و بوکوِلد<ref>Bokkeveld </ref> قرار دارند. رودخانۀ آرینج (اورانژ<ref>Orange </ref>)، با درازای ۲,۱۰۰ کیلومتر مهم‌ترین رودخانۀ این کشور است. این رودخانه از کوه‌های کشور لسوتو سرچشمه می‌گیرد، به سوی غرب روان می‌شود و در مسیر خود با رودخانۀ وال مخلوط می‌شود و پس از تشکیل دادن بخشی از مرز کشور نامیبیا، در خلیج اَلگزاندر<ref>Alexander</ref> به اقیانوس اطلس می‌ریزد. دیگر رودخانه‌های مهم افریقای جنوبی عبارت‌اند از رودخانۀ مرزی لیمپوپو، در مرز بوتسوانا و زیمبابوه، آلیفانتس<ref> Olifants</ref>، سَند<ref> Sand</ref>، و توگلا<ref> Tugela </ref>. کشور افریقای جنوبی به نه استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از پرتوریا، پایتخت اداری؛ کیپ تاون<ref>Cape Town </ref>، پایتخت قانونی؛ بلوم‌فونتین<ref>Bloemfontein </ref>، پایتخت قضایی؛ پورت الیزابت<ref>Port Elizabeth</ref>؛ دوربان<ref> Durban</ref>، ژوهانسبورگ<ref> Johannesburg </ref>؛ رودپورت<ref>Roodepoort </ref>؛ سووِتو<ref>Soweto </ref>؛ وِلکوم<ref>Welkom </ref>؛ سِشِگو<ref>Seshego </ref>؛ و نیوکاسل<ref>Newcastle </ref>. افریقای جنوبی اقلیمی گرم و نسبتاً معتدل دارد و بارندگی آن اندک و بسیاری از قسمت‌های آن، معمولاً شش ماه اول سال، خشک و آفتابی است. میانگین دمای پرتوریا در دی‌ماه ۲۳ درجه، در تیرماه دوازده درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۶۷۴ میلی‌متر است. حدود هفت‌درصد از اراضی افریقای جنوبی از جنگل‌های طبیعی پوشیده شده است. بیشتر فرابومان داخلی، به‌ویژه ناحیۀ بوش‌وِلد را علفزارهای ساوانایی فرا گرفته و کاروهای بزرگ و کوچک زیر پوشش بوته‌های پراکنده قرار گرفته است و پستاندارانی چون فیل، شیر، کرگدن، ببر، پلنگ، میمون، گورخر، اسب آبی، و آهو بخشی از حیات‌وحش این کشور را تشکیل می‌دهند.
'''سیمای طبیعی'''. کشور وسیع افریقای جنوبی از نظر طبیعی به دو قسمت فرابومان داخلی<ref>Interior Plateaus</ref> و نواحی ساحلی تقسیم می‌شود: الف. فرابومان داخلی، که حدود دوسوم از کشور را شامل می‌شود، در شرق به حداکثر ارتفاع خود می‌رسد و به رشته‌کوه‌های [[دراکنزبرگ]]<ref> Drakensberg </ref> که کشور کوچک و درون‌بومی [[لسوتو|لِسوتو]] را در دامنه‌های غربی خود جای داده است ختم می‌شود. بلندترین نقطۀ این کشور، کوه شامپانی کَسِل<ref>Champagne Castle </ref>، با ارتفاع ۳,۳۷۵ متر، در مرز کشور لسوتو قرار دارد. فرابومان داخلی از سه بخش های‌وِلد<ref>High Veld </ref>، میدِل‌وِلد<ref>Middle Veld</ref>، و بوش‌وِلد<ref> Bush Veld </ref> تشکیل شده است. بخش‌ های‌وِلد، که درۀ [[وال، رود (افریقای جنوبی)|رود وال]]<ref>Vaal </ref> را فرا گرفته است، وسیع‌ترین وِلدهاست و چراگاه‌ها و مراکز دامپروری و کشتزارهای وسیع دارد. بخش شرقی های‌وِلد با کان‌های طلایِ معروف به ویتواترزراند<ref>Witwatersrand </ref> و نواحی صنعتی افریقای جنوبی منتهی می‌شود. بخش میدل‌وِلد در غرب های‌وِلد واقع است و جنوبی‌ترین ناحیۀ [[کالاهاری، صحرای|صحرای کالاهاری]]<ref>Kalahari Desert </ref> به‌شمار می‌آید. این منطقه از کم‌آب<ref>arid</ref>ترین نواحی افریقای جنوبی محسوب می‌شود و پوشش گیاهی آن از نوع خشک‌رُست است که به چراگاه گوسفند و بز اختصاص یافته است. بخش بوش‌وِلد، که به حوضۀ [[ترانسوال]]<ref> Transvaal Basin </ref> نیز موسوم است، در شمال های‌وِلد قرار دارد و از غرب به رود مرزی [[لیمپوپو]]<ref>Limpopo</ref> محدود است. این بخش در مقایسه با بخش ‌های‌وِلد و میدل‌وِلد بارندگی بیشتری دارد و کشتزارهای پهناور و دامداری‌ها و چراگاه‌های وسیعی را در خود جا داده است؛ ب. نواحی ساحلی، که در پیرامون فرابومان داخلی قرار دارند، از بخش‌های زیر ترکیب یافته‌اند: جلگۀ شرقی که به وِلِد شرقی موسوم است؛ تختال<ref> tableland </ref> جنوبی که به کاروی بزرگ<ref>Great Karoo </ref> و کاروی کوچک<ref>Little Karoo </ref> یا کاروی جنوبی معروف است؛ و کرانه‌های غربی که در ساحل خلیج سنت (هلنا<ref>Saint Helena </ref> )و در دامنۀ غربی کوه‌های کامیِز<ref>Kamies </ref> و بوکوِلد<ref>Bokkeveld </ref> قرار دارند. رودخانۀ آرینج ([[اورانژ، رود|اورانژ]]<ref>Orange </ref>)، با درازای ۲,۱۰۰ کیلومتر مهم‌ترین رودخانۀ این کشور است. این رودخانه از کوه‌های کشور لسوتو سرچشمه می‌گیرد، به سوی غرب روان می‌شود و در مسیر خود با رودخانۀ وال مخلوط می‌شود و پس از تشکیل دادن بخشی از مرز کشور نامیبیا، در خلیج اَلگزاندر<ref>Alexander</ref> به اقیانوس اطلس می‌ریزد. دیگر رودخانه‌های مهم افریقای جنوبی عبارت‌اند از رودخانۀ مرزی لیمپوپو، در مرز بوتسوانا و زیمبابوه، آلیفانتس<ref> Olifants</ref>، [[سند، رود|سَند]]<ref> Sand</ref>، و [[توگلا، رود|توگلا]]<ref> Tugela </ref>. کشور افریقای جنوبی به نه استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از پرتوریا، پایتخت اداری؛ [[کیپ تاون]]<ref>Cape Town </ref>، پایتخت قانونی؛ بلوم‌فونتین<ref>Bloemfontein </ref>، پایتخت قضایی؛ پورت الیزابت<ref>Port Elizabeth</ref>؛ [[دوربان]]<ref> Durban</ref>، [[ژوهانسبورگ]]<ref> Johannesburg </ref>؛ [[رودپورت]]<ref>Roodepoort </ref>؛ [[سووتو|سووِتو]]<ref>Soweto </ref>؛ [[ولکوم|وِلکوم]]<ref>Welkom </ref>؛ سِشِگو<ref>Seshego </ref>؛ و نیوکاسل<ref>Newcastle </ref>. افریقای جنوبی اقلیمی گرم و نسبتاً معتدل دارد و بارندگی آن اندک و بسیاری از قسمت‌های آن، معمولاً شش ماه اول سال، خشک و آفتابی است. میانگین دمای پرتوریا در دی‌ماه ۲۳ درجه، در تیرماه دوازده درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۶۷۴ میلی‌متر است. حدود هفت‌درصد از اراضی افریقای جنوبی از جنگل‌های طبیعی پوشیده شده است. بیشتر فرابومان داخلی، به‌ویژه ناحیۀ بوش‌وِلد را علفزارهای ساوانایی فرا گرفته و کاروهای بزرگ و کوچک زیر پوشش بوته‌های پراکنده قرار گرفته است و پستاندارانی چون فیل، شیر، کرگدن، ببر، پلنگ، میمون، گورخر، اسب آبی، و آهو بخشی از حیات‌وحش این کشور را تشکیل می‌دهند.


'''اقتصاد'''. حدود دوازده‌ درصد از زمین‌های قابل کشت افریقای جنوبی به کشاورزی اختصاص یافته است و نیشکر، ذرت، غلات، و مرکبات عمده‌ترین فرآورده‌های کشاورزی این سرزمین محسوب می‌شوند. اهمیت افریقای جنوبی بیشتر به‌سبب داشتن منابع زیرزمینی آن است و یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان طلا و الماس جهان به حساب می‌آید. علاوه بر آن، اورانیوم، زغال‌سنگ، کروم، وانادیوم، پلاتینیوم، نیکل، و فلدسپات از دیگر کانی‌های ارزشمند این کشور است. افریقای جنوبی معدن نفت و گاز ندارد و بیشتر سوخت مورد نیاز آن از راه فعل و انفعالات شیمیایی روی زغال‌سنگ به‌دست می‌آید و تولید نفت مصنوعی این کشور به ۱۵۰هزار بشکه در روز می‌رسد. افریقای جنوبی از نظر جنگل‌کاری و توسعۀ جنگل‌های مصنوعی موقعیت ممتازی دارد و محصول چوب و الوار آن به ۱۶میلیون متر مکعب می‌رسد. صنعت شیلات این کشور بسیار پیشرفته است و محصول آن به رقم قابل توجهی در سال بالغ می‌شود. تولید فرآورده‌های غذایی، مواد شیمیایی، خودرو، مصنوعات فلزی، ماشین‌آلات، نفت و کاغذ، پوشاک و منسوجات نیز ازجمله فعالیت‌های صنعتی این کشور است.
'''اقتصاد'''. حدود دوازده‌ درصد از زمین‌های قابل کشت افریقای جنوبی به کشاورزی اختصاص یافته است و نیشکر، ذرت، غلات، و مرکبات عمده‌ترین فرآورده‌های کشاورزی این سرزمین محسوب می‌شوند. اهمیت افریقای جنوبی بیشتر به سبب داشتن منابع زیرزمینی آن است و یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان طلا و الماس جهان به حساب می‌آید. علاوه بر آن، اورانیوم، زغال‌سنگ، کروم، وانادیوم، پلاتینیوم، نیکل، و فلدسپات از دیگر کانی‌های ارزشمند این کشور است. افریقای جنوبی معدن نفت و گاز ندارد و بیشتر سوخت مورد نیاز آن از راه فعل و انفعالات شیمیایی روی زغال‌سنگ به دست می‌آید و تولید نفت مصنوعی این کشور به ۱۵۰هزار بشکه در روز می‌رسد. افریقای جنوبی از نظر جنگل‌کاری و توسعۀ جنگل‌های مصنوعی موقعیت ممتازی دارد و محصول چوب و الوار آن به ۱۶میلیون متر مکعب می‌رسد. صنعت شیلات این کشور بسیار پیشرفته است و محصول آن به رقم قابل توجهی در سال بالغ می‌شود. تولید فرآورده‌های غذایی، مواد شیمیایی، خودرو، مصنوعات فلزی، ماشین‌آلات، نفت و کاغذ، پوشاک و منسوجات نیز ازجمله فعالیت‌های صنعتی این کشور است.


'''حکومت و سیاست'''. نوع حکومت افریقای جنوبی جمهوری چندحزبی با دو نهاد قانون‌گذاری است. مجلس ملی این کشور ۴۰۰ عضو و مجلس شورای ملی آن ۹۰ نماینده دارد که مردم آنان را برای پنج سال انتخاب می‌‌کنند. رئیس‌جمهور نیز با آرای عمومی و برای یک دورۀ پنج‌ساله برگزیده می‌شود.'''مردم و تاریخ'''. مطابق برآورد سال ۲۰۰۰، جمعیت افریقای جنوبی حدود ۵۰,۵۸۶,۷۵۷ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به&nbsp;۴۰.۳ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور&nbsp;۱.۵ درصد است و ۷۶ درصد از جمعیت آن را اقوام سیاه‌پوست تشکیل می‌دهند. ۷۸ درصد از مردم آن مسیحی‌اند و&nbsp;۵۷.۲ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان‌های رسمی این کشور انگلیسی و افریکانس و چند زبان بومی دیگر است. میانگین امید به زندگی در افریقای جنوبی ۶۶ سال است و ۸۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. افریقای جنوبی در قرن ۱۴م مسکن اقوام بانتو<ref>Bantu</ref> بوده است. واسکو دو گاما، دریانورد معروف پرتغالی، در آغاز قرن ۱۶ از مقابل دماغۀ امید نیک<ref> Good Hope </ref> عبور کرد و هلندی‌ها نیز در ۱۶۵۲ در ساحل آن پیاده شدند و ماندگاه‌هایی در آن تأسیس کردند. انگلیسی‌ها در ۱۸۱۴ سواحل جنوبی را تصرف و بوئرها<ref>Boers</ref> (هلندیان ساکن افریقای جنوبی) را وادار به عقب‌نشینی کردند. بوئرها در اطراف ترانسوال امروزی ساکن شدند و در ۱۸۳۶ شهر مزبور را بنا نهادند. پیداشدن معادن طلا و الماس در اورانژ و ترانسوال، انگلیسی‌های بسیاری را روانۀ افریقای جنوبی کرد و رویارویی با بوئر‌ها را که سرسختانه از خود دفاع می‌کردند، موجب گردید. جنگ با بوئرها از ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۲ به درازا کشید و به مغلوب شدن بوئرها انجامید و درپی آن انگلیسی‌ها در ۱۹۱۰ اتحادیۀ افریقای جنوبی را تأسیس کردند. نژادگرایی و محروم‌کردن بومیان از حقوق مدنی موجب شورش سیاهان علیه نظام حاکم بر کشور شد و با شدت عمل پلیس رو‌به‌رو گردید. تظاهرات ۱۹۶۰، هفتاد کشته برجا گذاشت و رهبران نهضت ازجمله نلسون ماندلا دستگیر و زندانی شدند. اجرای سیاست نژادگرایانه و شدت عمل پی‌ دبلیو بوتا، رئیس‌جمهور کشور، در رویارویی با آزادی‌خواهان، در ۱۹۶۸ به شورش و تظاهرات شدید و کشتار ۷۵۰ تن از سیاهان انجامید. در انتخابات ۱۹۸۹ دِکلِرک اصلاح‌طلب به ریاست جمهوری رسید. او نلسون ماندلا را از زندان آزاد و نژادگرایی را ملغی کرد. (او در ۱۹۹۳ همراه با نلسون ماندلا برنده جایزۀ صلح نوبل شد) در انتخابات ۱۹۹۴ نلسون ماندلا با اکثریت آرا به سمت نخستین ریاست جمهوری افریقای جنوبی برگزیده شد و کشور رفته‌رفته رو به آرامش نهاد.
'''حکومت و سیاست'''. نوع حکومت افریقای جنوبی جمهوری چندحزبی با دو نهاد قانون‌گذاری است. مجلس ملی این کشور ۴۰۰ عضو و مجلس شورای ملی آن ۹۰ نماینده دارد که مردم آنان را برای پنج سال انتخاب می‌‌کنند. رئیس‌جمهور نیز با آرای عمومی و برای یک دورۀ پنج‌ساله برگزیده می‌شود.


&nbsp;
'''مردم و تاریخ'''. مطابق برآورد سال ۲۰۰۰، جمعیت افریقای جنوبی حدود ۵۰,۵۸۶,۷۵۷ نفر است (۲۰۱۱م) و تراکم نسبی آن به ۴۰.۳ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱.۵ درصد است و ۷۶ درصد از جمعیت آن را اقوام سیاه‌پوست تشکیل می‌دهند. ۷۸ درصد از مردم آن مسیحی‌اند و ۵۷.۲ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان‌های رسمی این کشور انگلیسی و افریکانس و چند زبان بومی دیگر است. میانگین امید به زندگی در افریقای جنوبی ۶۶ سال است و ۸۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. افریقای جنوبی در قرن ۱۴م مسکن اقوام [[بانتو]]<ref>Bantu</ref> بوده است. [[گاما، واسکو دو (۱۴۶۹ـ۱۵۲۴)|واسکو دو گاما]]، دریانورد معروف پرتغالی، در آغاز قرن ۱۶ از مقابل [[امید نیک، دماغه|دماغۀ امید نیک]]<ref> Good Hope </ref> عبور کرد و هلندی‌ها نیز در ۱۶۵۲م در ساحل آن پیاده شدند و ماندگاه‌هایی در آن تأسیس کردند. انگلیسی‌ها در ۱۸۱۴م سواحل جنوبی را تصرف و بوئرها<ref>Boers</ref> (هلندیان ساکن افریقای جنوبی) را وادار به عقب‌نشینی کردند. بوئرها در اطراف ترانسوال امروزی ساکن شدند و در ۱۸۳۶ شهر مزبور را بنا نهادند. پیداشدن معادن طلا و الماس در اورانژ و ترانسوال، انگلیسی‌های بسیاری را روانۀ افریقای جنوبی کرد و رویارویی با بوئر‌ها را که سرسختانه از خود دفاع می‌کردند، موجب گردید. جنگ با بوئرها از ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۲م به درازا کشید و به مغلوب شدن بوئرها انجامید و درپی آن انگلیسی‌ها در ۱۹۱۰ اتحادیۀ افریقای جنوبی را تأسیس کردند. نژادگرایی و محروم‌کردن بومیان از حقوق مدنی موجب شورش سیاهان علیه نظام حاکم بر کشور شد و با شدت عمل پلیس رو‌به‌رو گردید. تظاهرات ۱۹۶۰م، هفتاد کشته برجا گذاشت و رهبران نهضت ازجمله نلسون ماندلا دستگیر و زندانی شدند. اجرای سیاست نژادگرایانه و شدت عمل پی‌ دبلیو بوتا، رئیس‌جمهور کشور، در رویارویی با آزادی‌خواهان، در ۱۹۶۸م به شورش و تظاهرات شدید و کشتار ۷۵۰ تن از سیاهان انجامید. در انتخابات ۱۹۸۹م دِکلِرک اصلاح‌طلب به ریاست جمهوری رسید. او نلسون ماندلا را از زندان آزاد و نژادگرایی را ملغی کرد. (او در ۱۹۹۳م همراه با نلسون ماندلا برنده جایزۀ صلح نوبل شد) در انتخابات ۱۹۹۴م نلسون ماندلا با اکثریت آرا به سمت نخستین ریاست جمهوری افریقای جنوبی برگزیده شد و کشور رفته‌رفته رو به آرامش نهاد.


----
----


[[Category:تاریخ جهان]] [[Category:سایر کشورها و حکومت های افریقایی]] [[Category:جغرافیای آفریقا]] [[Category:جغرافیای انسانی افریقا]] [[Category:جغرافیای طبیعی افریقا]] [[Category:قاره ها و کشورها]] [[Category:کشورها]]
[[Category:تاریخ جهان]] [[Category:سایر کشورها و حکومت های افریقایی]] [[Category:جغرافیای آفریقا]] [[Category:جغرافیای انسانی افریقا]] [[Category:جغرافیای طبیعی افریقا]] [[Category:قاره ها و کشورها]] [[Category:کشورها]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۳۷

افریقای جنوبی، جمهوری
نام فارسی اِفریقای جنوبی
نام لاتین Republic of South Africa
نظام سیاسی جمهوری چندحزبی با دو نهاد قانون‌گذاری
جمعیت  ۵۰,۵۸۶,۷۵۷ نفر 
موقعیت  شمال مرز قراردادی اقیانوس هند و اقیانوس اطلس
پایتخت پرتوریا
تراکم نسبی (نفر در کیلومتر مربع)  ۴۰.۳
رشد سالانه (درصد)  ۱.۵
شهرهای اصلی پرتوریا، کیپ تاون؛ بلوم‌فونتین؛ پورت الیزابت؛ دوربان، ژوهانسبورگ؛ رودپورت؛ سووِتو؛ وِلکوم؛ سِشِگو؛ نیوکاسل
زبان  انگلیسی و افریکانس
دین مسیحیت
مساحت (کیلومتر مربع) ۱,۲۱۹,۹۱۵

اِفریقای جنوبی، جمهوری (Republic of South Africa)

اِفريقاي جنوبي، جمهوري
اِفريقاي جنوبي، جمهوري

موقعیت. جمهوری افریقای جنوبی در جنوبی‌ترین بخش قارۀ افریقا، و در شمال مرز قراردادی اقیانوس هند و اقیانوس اطلس جا دارد. از شمال به نامیبیا، بوتسوانا، و زیمبابوه؛ از شرق به موزامبیک و سوازیلند؛ از جنوب شرقی به اقیانوس هند؛ و از غرب به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. مساحت این سرزمین ۱,۲۱۹,۹۱۵ کیلومتر مربع است، و شهر پرتوریا[۱] پایتخت اداری آن است.

سیمای طبیعی. کشور وسیع افریقای جنوبی از نظر طبیعی به دو قسمت فرابومان داخلی[۲] و نواحی ساحلی تقسیم می‌شود: الف. فرابومان داخلی، که حدود دوسوم از کشور را شامل می‌شود، در شرق به حداکثر ارتفاع خود می‌رسد و به رشته‌کوه‌های دراکنزبرگ[۳] که کشور کوچک و درون‌بومی لِسوتو را در دامنه‌های غربی خود جای داده است ختم می‌شود. بلندترین نقطۀ این کشور، کوه شامپانی کَسِل[۴]، با ارتفاع ۳,۳۷۵ متر، در مرز کشور لسوتو قرار دارد. فرابومان داخلی از سه بخش های‌وِلد[۵]، میدِل‌وِلد[۶]، و بوش‌وِلد[۷] تشکیل شده است. بخش‌ های‌وِلد، که درۀ رود وال[۸] را فرا گرفته است، وسیع‌ترین وِلدهاست و چراگاه‌ها و مراکز دامپروری و کشتزارهای وسیع دارد. بخش شرقی های‌وِلد با کان‌های طلایِ معروف به ویتواترزراند[۹] و نواحی صنعتی افریقای جنوبی منتهی می‌شود. بخش میدل‌وِلد در غرب های‌وِلد واقع است و جنوبی‌ترین ناحیۀ صحرای کالاهاری[۱۰] به‌شمار می‌آید. این منطقه از کم‌آب[۱۱]ترین نواحی افریقای جنوبی محسوب می‌شود و پوشش گیاهی آن از نوع خشک‌رُست است که به چراگاه گوسفند و بز اختصاص یافته است. بخش بوش‌وِلد، که به حوضۀ ترانسوال[۱۲] نیز موسوم است، در شمال های‌وِلد قرار دارد و از غرب به رود مرزی لیمپوپو[۱۳] محدود است. این بخش در مقایسه با بخش ‌های‌وِلد و میدل‌وِلد بارندگی بیشتری دارد و کشتزارهای پهناور و دامداری‌ها و چراگاه‌های وسیعی را در خود جا داده است؛ ب. نواحی ساحلی، که در پیرامون فرابومان داخلی قرار دارند، از بخش‌های زیر ترکیب یافته‌اند: جلگۀ شرقی که به وِلِد شرقی موسوم است؛ تختال[۱۴] جنوبی که به کاروی بزرگ[۱۵] و کاروی کوچک[۱۶] یا کاروی جنوبی معروف است؛ و کرانه‌های غربی که در ساحل خلیج سنت (هلنا[۱۷] )و در دامنۀ غربی کوه‌های کامیِز[۱۸] و بوکوِلد[۱۹] قرار دارند. رودخانۀ آرینج (اورانژ[۲۰])، با درازای ۲,۱۰۰ کیلومتر مهم‌ترین رودخانۀ این کشور است. این رودخانه از کوه‌های کشور لسوتو سرچشمه می‌گیرد، به سوی غرب روان می‌شود و در مسیر خود با رودخانۀ وال مخلوط می‌شود و پس از تشکیل دادن بخشی از مرز کشور نامیبیا، در خلیج اَلگزاندر[۲۱] به اقیانوس اطلس می‌ریزد. دیگر رودخانه‌های مهم افریقای جنوبی عبارت‌اند از رودخانۀ مرزی لیمپوپو، در مرز بوتسوانا و زیمبابوه، آلیفانتس[۲۲]، سَند[۲۳]، و توگلا[۲۴]. کشور افریقای جنوبی به نه استان تقسیم شده است و شهرهای مهم آن عبارت‌اند از پرتوریا، پایتخت اداری؛ کیپ تاون[۲۵]، پایتخت قانونی؛ بلوم‌فونتین[۲۶]، پایتخت قضایی؛ پورت الیزابت[۲۷]؛ دوربان[۲۸]، ژوهانسبورگ[۲۹]؛ رودپورت[۳۰]؛ سووِتو[۳۱]؛ وِلکوم[۳۲]؛ سِشِگو[۳۳]؛ و نیوکاسل[۳۴]. افریقای جنوبی اقلیمی گرم و نسبتاً معتدل دارد و بارندگی آن اندک و بسیاری از قسمت‌های آن، معمولاً شش ماه اول سال، خشک و آفتابی است. میانگین دمای پرتوریا در دی‌ماه ۲۳ درجه، در تیرماه دوازده درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۶۷۴ میلی‌متر است. حدود هفت‌درصد از اراضی افریقای جنوبی از جنگل‌های طبیعی پوشیده شده است. بیشتر فرابومان داخلی، به‌ویژه ناحیۀ بوش‌وِلد را علفزارهای ساوانایی فرا گرفته و کاروهای بزرگ و کوچک زیر پوشش بوته‌های پراکنده قرار گرفته است و پستاندارانی چون فیل، شیر، کرگدن، ببر، پلنگ، میمون، گورخر، اسب آبی، و آهو بخشی از حیات‌وحش این کشور را تشکیل می‌دهند.

اقتصاد. حدود دوازده‌ درصد از زمین‌های قابل کشت افریقای جنوبی به کشاورزی اختصاص یافته است و نیشکر، ذرت، غلات، و مرکبات عمده‌ترین فرآورده‌های کشاورزی این سرزمین محسوب می‌شوند. اهمیت افریقای جنوبی بیشتر به سبب داشتن منابع زیرزمینی آن است و یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان طلا و الماس جهان به حساب می‌آید. علاوه بر آن، اورانیوم، زغال‌سنگ، کروم، وانادیوم، پلاتینیوم، نیکل، و فلدسپات از دیگر کانی‌های ارزشمند این کشور است. افریقای جنوبی معدن نفت و گاز ندارد و بیشتر سوخت مورد نیاز آن از راه فعل و انفعالات شیمیایی روی زغال‌سنگ به دست می‌آید و تولید نفت مصنوعی این کشور به ۱۵۰هزار بشکه در روز می‌رسد. افریقای جنوبی از نظر جنگل‌کاری و توسعۀ جنگل‌های مصنوعی موقعیت ممتازی دارد و محصول چوب و الوار آن به ۱۶میلیون متر مکعب می‌رسد. صنعت شیلات این کشور بسیار پیشرفته است و محصول آن به رقم قابل توجهی در سال بالغ می‌شود. تولید فرآورده‌های غذایی، مواد شیمیایی، خودرو، مصنوعات فلزی، ماشین‌آلات، نفت و کاغذ، پوشاک و منسوجات نیز ازجمله فعالیت‌های صنعتی این کشور است.

حکومت و سیاست. نوع حکومت افریقای جنوبی جمهوری چندحزبی با دو نهاد قانون‌گذاری است. مجلس ملی این کشور ۴۰۰ عضو و مجلس شورای ملی آن ۹۰ نماینده دارد که مردم آنان را برای پنج سال انتخاب می‌‌کنند. رئیس‌جمهور نیز با آرای عمومی و برای یک دورۀ پنج‌ساله برگزیده می‌شود.

مردم و تاریخ. مطابق برآورد سال ۲۰۰۰، جمعیت افریقای جنوبی حدود ۵۰,۵۸۶,۷۵۷ نفر است (۲۰۱۱م) و تراکم نسبی آن به ۴۰.۳ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۱.۵ درصد است و ۷۶ درصد از جمعیت آن را اقوام سیاه‌پوست تشکیل می‌دهند. ۷۸ درصد از مردم آن مسیحی‌اند و ۵۷.۲ درصدشان در شهرها به‌سر می‌برند. زبان‌های رسمی این کشور انگلیسی و افریکانس و چند زبان بومی دیگر است. میانگین امید به زندگی در افریقای جنوبی ۶۶ سال است و ۸۵ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. افریقای جنوبی در قرن ۱۴م مسکن اقوام بانتو[۳۵] بوده است. واسکو دو گاما، دریانورد معروف پرتغالی، در آغاز قرن ۱۶ از مقابل دماغۀ امید نیک[۳۶] عبور کرد و هلندی‌ها نیز در ۱۶۵۲م در ساحل آن پیاده شدند و ماندگاه‌هایی در آن تأسیس کردند. انگلیسی‌ها در ۱۸۱۴م سواحل جنوبی را تصرف و بوئرها[۳۷] (هلندیان ساکن افریقای جنوبی) را وادار به عقب‌نشینی کردند. بوئرها در اطراف ترانسوال امروزی ساکن شدند و در ۱۸۳۶ شهر مزبور را بنا نهادند. پیداشدن معادن طلا و الماس در اورانژ و ترانسوال، انگلیسی‌های بسیاری را روانۀ افریقای جنوبی کرد و رویارویی با بوئر‌ها را که سرسختانه از خود دفاع می‌کردند، موجب گردید. جنگ با بوئرها از ۱۸۹۹ تا ۱۹۰۲م به درازا کشید و به مغلوب شدن بوئرها انجامید و درپی آن انگلیسی‌ها در ۱۹۱۰ اتحادیۀ افریقای جنوبی را تأسیس کردند. نژادگرایی و محروم‌کردن بومیان از حقوق مدنی موجب شورش سیاهان علیه نظام حاکم بر کشور شد و با شدت عمل پلیس رو‌به‌رو گردید. تظاهرات ۱۹۶۰م، هفتاد کشته برجا گذاشت و رهبران نهضت ازجمله نلسون ماندلا دستگیر و زندانی شدند. اجرای سیاست نژادگرایانه و شدت عمل پی‌ دبلیو بوتا، رئیس‌جمهور کشور، در رویارویی با آزادی‌خواهان، در ۱۹۶۸م به شورش و تظاهرات شدید و کشتار ۷۵۰ تن از سیاهان انجامید. در انتخابات ۱۹۸۹م دِکلِرک اصلاح‌طلب به ریاست جمهوری رسید. او نلسون ماندلا را از زندان آزاد و نژادگرایی را ملغی کرد. (او در ۱۹۹۳م همراه با نلسون ماندلا برنده جایزۀ صلح نوبل شد) در انتخابات ۱۹۹۴م نلسون ماندلا با اکثریت آرا به سمت نخستین ریاست جمهوری افریقای جنوبی برگزیده شد و کشور رفته‌رفته رو به آرامش نهاد.

  1. ↑ Pretoria
  2. ↑ Interior Plateaus
  3. ↑ Drakensberg
  4. ↑ Champagne Castle
  5. ↑ High Veld
  6. ↑ Middle Veld
  7. ↑ Bush Veld
  8. ↑ Vaal
  9. ↑ Witwatersrand
  10. ↑ Kalahari Desert
  11. ↑ arid
  12. ↑ Transvaal Basin
  13. ↑ Limpopo
  14. ↑ tableland
  15. ↑ Great Karoo
  16. ↑ Little Karoo
  17. ↑ Saint Helena
  18. ↑ Kamies
  19. ↑ Bokkeveld
  20. ↑ Orange
  21. ↑ Alexander
  22. ↑ Olifants
  23. ↑ Sand
  24. ↑ Tugela
  25. ↑ Cape Town
  26. ↑ Bloemfontein
  27. ↑ Port Elizabeth
  28. ↑ Durban
  29. ↑ Johannesburg
  30. ↑ Roodepoort
  31. ↑ Soweto
  32. ↑ Welkom
  33. ↑ Seshego
  34. ↑ Newcastle
  35. ↑ Bantu
  36. ↑ Good Hope
  37. ↑ Boers
برگرفته از «https://wikijoo.ir/index.php?title=افریقای_جنوبی،_جمهوری&oldid=2010140778»