کاروانسرای شیخ علی خان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
(صفحه‌ای تازه حاوی «از آثار دورۀ صفویه در استان اصفهان، شهرستان شاهین‌شهر و میمه، روستای چاله‌سیاه (جهادآباد کنونی). به نام کاروانسرای چاله‌سیاه نیز معروف است. با توجه به کتیبه‌های سردر کاروانسرا، این بنا را شیخ علی خان زنگنه، وزیر شاه سلیمان اول صفوی، احداث ک...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
از آثار دورۀ صفویه در استان اصفهان، شهرستان شاهین‌شهر و میمه، روستای چاله‌سیاه (جهادآباد کنونی). به نام کاروانسرای چاله‌سیاه نیز معروف است. با توجه به کتیبه‌های سردر کاروانسرا، این بنا را شیخ علی خان زنگنه، وزیر شاه سلیمان اول صفوی، احداث کرده و ساخت بنا در سال ۱۰۹۸ق به پایان رسیده است. معمار این بنا که در سال 1364 در زمرۀ آثار ملی ایران به ثبت رسیده، استاد طاهر فرزند استاد رضا اصفهانی بوده‌ است.  
{{الگو:جعبه اطلاعات اماکن5
| نام = کاروانسرای شیخ علی خان
| نام لاتین =
| نام‌های دیگر =کاروانسرای چاله‌سیاه
 
| کشور = ایران
|استان =اصفهان
 
| موقعیت = روستای جهادآباد شاهین‌شهر
 
| کاربري =فرهنگی
 
| مشخصات معماری = کاروانسرای مربع‌شکل با ابعاد 82×82متر
 
| سازنده =استاد طاهر
| زمان ساخت =اواخر دورۀ صفویه
 
}}[[پرونده:2042166875.jpg|جایگزین=نمایی از کاروانسرا|بندانگشتی|نمایی از کاروانسرای شیخ علی خان]]
Sheikh-Ali-Khan Caravanserai 
 
از آثار دورۀ [[صفویه]] در [[استان اصفهان]]، شهرستان شاهین‌شهر و میمه، روستای چاله‌سیاه (جهادآباد کنونی). به نام «کاروانسرای چاله‌سیاه» نیز معروف است. با توجه به کتیبه‌های سردر کاروانسرا، این بنا را شیخ علی خان زنگنه، وزیر [[سلیمان صفوی اول|شاه سلیمان اول صفوی]]، احداث کرده و ساخت بنا در سال ۱۰۹۸ق به پایان رسیده است. معمار این بنا که در سال 1364 در زمرۀ آثار ملی ایران به ثبت رسیده، استاد طاهر فرزند استاد رضا اصفهانی بوده‌ است. از آنجا که بنای کاروانسرا که در فاصلۀ 40کیلومتری پایتخت صفویه قرار داشته با امکانات زیادی چون حیاط ویژۀ بانوان، نانوایی، اَشپزخانه، تالارهای شاه‌نشین، اصطبل‌ها و حجره‌های نگهبانی تجهیز شده، از اواخر دورۀ صفویه تا زمان [[قاجاریه، سلسله|قاجار]]، جز در سفرهای زیارتی و سیاحتی عموم مردم، برای اقامت و اسکان مقامات حکومتی و نظامی و همچنین هیأت‌های سیاسی کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. 
 
 
 
'''مشخصات معماری'''
 
بنای کاروانسرا مربع‌شکل (به ابعاد 82×82متر) است و صحنی به شکل مستطیل (به ابعاد 50×38متر) در میانه دارد. چهار [[ایوان]] در میانۀ اضلاع صحن و ایوانچه‌هایی بین ایوان‌ها بر گرد حیاط قرار دارد. در جبهۀ شمالی، دو شاه‌نشین ایجاد شده: تالار جلویی ظاهری مستطیلی دارد و در سه طرف کمرپوش شده و شکلی دوطبقه به خود گرفته است. این تالار با سه درگاه به تالار پشتی ارتباط پیدا می کند. تالار پشتی هم ظاهری مستطیلی دارد و احتمالاً محل اقامت میهمانان عالی‌رتبه بوده. در سه ضلع صحن (شمالی، شرقی و غربی)، هر یک از ایوانچه‌ها [[حجره|حجره‌]]<nowiki/>ای پشت خود دارد. پشت حجره‌های این سه ضلع، اصطبل‌‌های سراسری به شکل مستطیلی بنا شده که قسمت ورودی آنها در چهارگوشۀ پخ حیاط جای گرفته است و در پیرامون آنها فضاهایی صفه‌‌مانند به چشم می‌خورد که بخاری و دو طاقچه دارند. در ضلع چهارم (ضلع جنوبی)، دو حیاط مرکزی، پشت جدارۀ صحن واقع شده است که هریک حجراتی بر گرد خود دارد. بدین ترتیب، فضای خصوصی‌تری برای اقامت خانواده‌ها تدارک دیده شده است. ورود به کاروانسرا از میانۀ همین ضلع صورت می‌گیرد. سردر مرتفع بنا با طاق‌نماهای طرفین خود از نمای خارجی این ضلع جلوتر آمده است. تزئینات رسمی‌بندی طاق سردر و آجرکاری در پشت‌بغل‌ها و درون طاق‌نماها، ورودی را شاخص‌تر کرده است.
----
----

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۴۹

کاروانسرای شیخ علی خان
نام فارسی کاروانسرای شیخ علی خان
کشور ایران
استان اصفهان
نام‌های دیگر کاروانسرای چاله‌سیاه
موقعیت روستای جهادآباد شاهین‌شهر
کاربری فرهنگی
مشخصات معماری کاروانسرای مربع‌شکل با ابعاد 82×82متر
زمان ساخت اواخر دورۀ صفویه
سازنده استاد طاهر
نمایی از کاروانسرا
نمایی از کاروانسرای شیخ علی خان

Sheikh-Ali-Khan Caravanserai

از آثار دورۀ صفویه در استان اصفهان، شهرستان شاهین‌شهر و میمه، روستای چاله‌سیاه (جهادآباد کنونی). به نام «کاروانسرای چاله‌سیاه» نیز معروف است. با توجه به کتیبه‌های سردر کاروانسرا، این بنا را شیخ علی خان زنگنه، وزیر شاه سلیمان اول صفوی، احداث کرده و ساخت بنا در سال ۱۰۹۸ق به پایان رسیده است. معمار این بنا که در سال 1364 در زمرۀ آثار ملی ایران به ثبت رسیده، استاد طاهر فرزند استاد رضا اصفهانی بوده‌ است. از آنجا که بنای کاروانسرا که در فاصلۀ 40کیلومتری پایتخت صفویه قرار داشته با امکانات زیادی چون حیاط ویژۀ بانوان، نانوایی، اَشپزخانه، تالارهای شاه‌نشین، اصطبل‌ها و حجره‌های نگهبانی تجهیز شده، از اواخر دورۀ صفویه تا زمان قاجار، جز در سفرهای زیارتی و سیاحتی عموم مردم، برای اقامت و اسکان مقامات حکومتی و نظامی و همچنین هیأت‌های سیاسی کشورهای دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گرفته است.


مشخصات معماری

بنای کاروانسرا مربع‌شکل (به ابعاد 82×82متر) است و صحنی به شکل مستطیل (به ابعاد 50×38متر) در میانه دارد. چهار ایوان در میانۀ اضلاع صحن و ایوانچه‌هایی بین ایوان‌ها بر گرد حیاط قرار دارد. در جبهۀ شمالی، دو شاه‌نشین ایجاد شده: تالار جلویی ظاهری مستطیلی دارد و در سه طرف کمرپوش شده و شکلی دوطبقه به خود گرفته است. این تالار با سه درگاه به تالار پشتی ارتباط پیدا می کند. تالار پشتی هم ظاهری مستطیلی دارد و احتمالاً محل اقامت میهمانان عالی‌رتبه بوده. در سه ضلع صحن (شمالی، شرقی و غربی)، هر یک از ایوانچه‌ها حجره‌ای پشت خود دارد. پشت حجره‌های این سه ضلع، اصطبل‌‌های سراسری به شکل مستطیلی بنا شده که قسمت ورودی آنها در چهارگوشۀ پخ حیاط جای گرفته است و در پیرامون آنها فضاهایی صفه‌‌مانند به چشم می‌خورد که بخاری و دو طاقچه دارند. در ضلع چهارم (ضلع جنوبی)، دو حیاط مرکزی، پشت جدارۀ صحن واقع شده است که هریک حجراتی بر گرد خود دارد. بدین ترتیب، فضای خصوصی‌تری برای اقامت خانواده‌ها تدارک دیده شده است. ورود به کاروانسرا از میانۀ همین ضلع صورت می‌گیرد. سردر مرتفع بنا با طاق‌نماهای طرفین خود از نمای خارجی این ضلع جلوتر آمده است. تزئینات رسمی‌بندی طاق سردر و آجرکاری در پشت‌بغل‌ها و درون طاق‌نماها، ورودی را شاخص‌تر کرده است.