آیرم، محمدحسین (تهران ۱۲۶۱ـ آلمان ۱۳۲۷ش)

محمدحسین آیرم Mohammad Hossein Ayrom
زادروز	تهران ۱۲۶۱ش
درگذشت	آلمان ۱۳۲۷ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	مدرسۀ‌ نظامی‌ تفلیس‌
شغل و تخصص اصلی	دولتمرد
گروه مقاله	تاریخ ایران

آیرُم‌، محمدحسین‌ (تهران ۱۲۶۱ـ آلمان ۱۳۲۷ش) Ayrom, Mohammad Hossein

رئیس‌ شهربانی‌ کل‌ کشور در دورۀ‌ رضاشاه‌ پهلوی. فرزند یک مهاجر ایروانی بود و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در تهران به‌ روسیه رفت‌ و پس‌ از فارغ‌التحصیلی‌ از مدرسۀ‌ نظامی‌ تفلیس‌ به‌ ایران‌ بازگشت‌ و به‌ نیروی‌ پیادۀ قزاق‌ پیوست‌. در ۱۲۹۱ش با درجۀ‌ سرهنگی‌ آجودان و مترجم‌ ژنرال‌ لیاخوف‌ فرمانده‌ نیروی‌ قزاق‌ بود. در ۱۳۰۱ش با درجۀ‌ سرتیپی‌ به فرماندهی تیپ مستقل شمال در رشت و در ۱۳۰۴ش به‌ فرماندهی‌ لشکر تبریز و سال‌ بعد به آجودانی‌ رضاشاه‌ منصوب‌ شد و پس‌ از چندی،‌ از فرماندهی‌ لشکر آذربایجان‌ برکنار و به‌ تهران‌ فراخوانده‌ شد. در ۱۳۱۰ش در اروپا به‌‌سر می‌برد که‌ رضاشاه‌ وی را به تهران احضار و به‌ ریاست‌ نظمیه‌ (شهربانی‌) کل‌ مملکتی‌ منصوب‌ کرد. در ۱۳۱۲ش به‌ درجۀ‌ سرلشکری‌ ارتقا یافت‌ و ریاست‌ ادارۀ‌ املاک‌ اختصاصی‌ رضاشاه‌ را برعهده‌ گرفت‌. در ۱۳۱۴ش به‌ بهانۀ‌ بیماری‌ از ایران‌ خارج‌ شد و به‌رغم‌ احضارهای‌ مکرر رضاشاه‌، به‌ ایران‌ بازنگشت‌. در دورۀ‌ ریاست‌ شهربانی‌ آیرم،‌ رجالی‌ چون‌ جعفرقلی سردار اسعد و تیمورتاش‌ دستگیر و در زندان‌ کشته‌ شدند. پس‌ از شهریور ۱۳۲۰ش، در اروپا دولت‌ «ایران‌ آزاد» را تشکیل‌ داد.

---