ماتیس، هانری (۱۸۶۹ـ۱۹۵۴): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:


نقاش، مجسمه‌ساز، و تصویرگر فرانسوی. از اصلی‌ترین شخصیت‌های نوآور هنر آغاز قرن بیستم بود. در شکل‌گیری فوْویسم<ref>fauvism</ref> سهم بسزایی داشت، و بعدها سبکی پدید آورد که خطوط مارپیچ قوی، طرح‌های دوبُعدی، و رنگ‌های درخشان از مشخصه‌های آن بودند. ''رقص''<ref>''The Dance''  
نقاش، مجسمه‌ساز، و تصویرگر فرانسوی. از اصلی‌ترین شخصیت‌های نوآور هنر آغاز قرن بیستم بود. در شکل‌گیری فوْویسم<ref>fauvism</ref> سهم بسزایی داشت، و بعدها سبکی پدید آورد که خطوط مارپیچ قوی، طرح‌های دوبُعدی، و رنگ‌های درخشان از مشخصه‌های آن بودند. ''رقص''<ref>''The Dance''  
</ref> (۱۹۱۰؛ ارمیتاژ<ref>Hermitage </ref>، سن‌پترزبورگ)، نمونۀ شاخصی از این دسته آثار اوست. کارهای بعدی‌اش کاملاً انتزاعی<ref>abstract </ref>اند، ازجمله کلاژ<ref>collage </ref>هایش از شکل‌های کاغذی رنگی (''گواش دکوپه''<ref>''gouaches découpées''</ref>). با تأثیر از امپرسیونیسم<ref> Impressionism </ref> و سپس پُست‌‌امپرسیونیسم<ref>post-Impressionism </ref>، در ۱۹۰۵ سبک فوویستی خود را با رنگ‌هایی قوی و گویا پروراند. از کوبیسم
</ref> (۱۹۱۰؛ ارمیتاژ<ref>Hermitage </ref>، سن‌پترزبورگ)، نمونۀ شاخصی از این دسته آثار اوست. کارهای بعدی‌اش کاملاً انتزاعی<ref>abstract </ref>اند، ازجمله کلاژ<ref>collage </ref>هایش از شکل‌های کاغذی رنگی (''گواش دکوپه''<ref>''gouaches découpées''</ref>). با تأثیر از امپرسیونیسم<ref> Impressionism </ref> و سپس پُست‌‌امپرسیونیسم<ref>post-Impressionism </ref>، در ۱۹۰۵ سبک فوویستی خود را با رنگ‌هایی قوی و گویا پروراند. از کوبیسم<ref>cubism </ref> و دیگر گونه‌های پُرسروصدای هنر مدرن تا حد زیادی برحذر ماند، و بر جلوه‌های تزیینی رنگ و خط و فرم تکیه کرد؛ تابلوی ''اتاق قرمز''<ref>''The Red Room''</ref> (۱۹۰۸ـ۱۹۰۹؛ ارمیتاژ، سن‌پترزبورگ)، نمونه‌ای است از این دست. ماتیس از اوایل ۱۸۹۹، به مجسمه‌سازی نیز رو آورد، و در سال‌های بعد با حجم‌نمایی<ref> modelling </ref> آزاد و نامتعارف طبع‌آزمایی کرد. مجموعۀ نقش‌برجستۀ مفرغی<ref>bronze</ref> با نام ''پُشت''<ref> The Back </ref> (۱۹۰۹ـ۱۹۲۹)، از مشهورترین مجسمه‌های اوست. در مقام یک گرافیست، باسمۀ تیزابی<ref>etching</ref>، لیتوگراف<ref> lithograph </ref>، و گراوورهای چوبی<ref>wood-engravings </ref> را پدید آورد، ازجمله چاپنقش سنگی ''ایرانی، بازگشت به تاهیتی'' (۱۹۳۰، موزۀ هنرهای معاصر تهران)؛ نیز برای اشعار مالارمه<ref>Mallarmé </ref>، ''اولیس''<ref>''Ulysses'' </ref> اثر جیمز جویس<ref>James Joyce</ref>، و کتاب‌های دیگر تصویرسازی کرد. طراحی صحنه و لباس بالۀ روس دیاگیلف<ref> Diaghilev’s Ballets Russes </ref> را نیز برعهده گرفت. نیز نمازخانۀ دومینیکن‌ها<ref>Dominicans</ref> را در وانس<ref> Vence </ref>، حوالی نیس<ref>Nice</ref>، طراحی کرد و ساخت؛ این بنا که در ۱۹۵۱ در زمرۀ اماکن مقدس درآمد، از آثار مهم متأخر است که در آن، یک درون‌خانۀ مذهبی به‌شیوه‌ای کاملاً مدرن تزیین شده است.[[File:38005700.jpg|thumb|تابلوي اتاق قرمز، اثر هانري ماتيس]]
 
<ref>cubism </ref> و دیگر گونه‌های پُرسروصدای هنر مدرن تا حد زیادی برحذر ماند، و بر جلوه‌های تزیینی رنگ و خط و فرم تکیه کرد؛ تابلوی ''اتاق قرمز''<ref>''The Red Room''</ref> (۱۹۰۸ـ۱۹۰۹؛ ارمیتاژ، سن‌پترزبورگ)، نمونه‌ای است از این دست. ماتیس از اوایل ۱۸۹۹، به مجسمه‌سازی نیز رو آورد، و در سال‌های بعد با حجم‌نمایی<ref> modelling </ref> آزاد و نامتعارف طبع‌آزمایی کرد. مجموعۀ نقش‌برجستۀ مفرغی<ref>bronze</ref> با نام ''پُشت''<ref> The Back </ref> (۱۹۰۹ـ۱۹۲۹)، از مشهورترین مجسمه‌های اوست. در مقام یک گرافیست، باسمۀ تیزابی<ref>etching</ref>، لیتوگراف<ref> lithograph </ref>، و گراوورهای چوبی<ref>wood-engravings </ref> را پدید آورد، ازجمله چاپنقش سنگی ''ایرانی، بازگشت به تاهیتی'' (۱۹۳۰، موزۀ هنرهای معاصر تهران)؛ نیز برای اشعار مالارمه<ref>Mallarmé </ref>، ''اولیس''<ref>''Ulysses'' </ref> اثر جیمز جویس<ref>James Joyce</ref>، و کتاب‌های دیگر تصویرسازی کرد. طراحی صحنه و لباس بالۀ روس دیاگیلف<ref> Diaghilev’s Ballets Russes </ref> را نیز برعهده گرفت. نیز نمازخانۀ دومینیکن‌ها<ref>Dominicans</ref> را در وانس<ref> Vence </ref>، حوالی نیس<ref>Nice</ref>، طراحی کرد و ساخت؛ این بنا که در ۱۹۵۱ در زمرۀ اماکن مقدس درآمد، از آثار مهم متأخر است که در آن، یک درون‌خانۀ مذهبی به‌شیوه‌ای کاملاً مدرن تزیین شده است. [[File:38005700.jpg|thumb|تابلوي اتاق قرمز، اثر هانري ماتيس]]


ماتیس حدود ۱۹۱۰، شیفتۀ ظرافت‌های خیره‌کنندۀ هنر ایرانی شد، و با پروراندن هماهنگی رنگی، و سادگی تزیینی خطوط و سطوحِ این هنر، از کوبیسم، مکتبی که پس از فوویسم نامش بر سر زبان‌ها افتاد، دوری گزید و هرگز مجذوب آن نشد. چند سالی به گوشه‌وکنار جهان سفر کرد و در ۱۹۱۷ در نیس اقامت گزید، و نقاشی‌اش را به کشیدن درون‌خانه‌های مدیترانه‌ای، نقش اشیا، و زنان حرمسرا، منحصر ساخت. ایجاز بسیار، رنگ‌های درخشان، و استفادۀ آزادانه از نقوش پارچه‌ها به‌منزلۀ عنصر فرعیِ تزیینی، مشخصۀ آثار متأخر اوست.
ماتیس حدود ۱۹۱۰، شیفتۀ ظرافت‌های خیره‌کنندۀ هنر ایرانی شد، و با پروراندن هماهنگی رنگی، و سادگی تزیینی خطوط و سطوحِ این هنر، از کوبیسم، مکتبی که پس از فوویسم نامش بر سر زبان‌ها افتاد، دوری گزید و هرگز مجذوب آن نشد. چند سالی به گوشه‌وکنار جهان سفر کرد و در ۱۹۱۷ در نیس اقامت گزید، و نقاشی‌اش را به کشیدن درون‌خانه‌های مدیترانه‌ای، نقش اشیا، و زنان حرمسرا، منحصر ساخت. ایجاز بسیار، رنگ‌های درخشان، و استفادۀ آزادانه از نقوش پارچه‌ها به‌منزلۀ عنصر فرعیِ تزیینی، مشخصۀ آثار متأخر اوست.