آب در فقه شیعه

Application of water in Shia jurisprudence

آب در فقه شیعه
دو قسم است: مطلق و مضاف. آب مطلق آبی است که واژۀ آب بدون قید بر آن اطلاق می‌شود. آب مضاف آبی است که با چیزی مانند خاک آمیخته باشد (آب گل‌آلود) یا از چیزی دیگر گرفته شود؛ مانند آب انگور و آب هندوانه. آب مضاف پاک است؛ جز آب انگور، که به نظر برخی پس از جوشیدن و قبل از تبخیر دوسوم آن، نجس و نوشیدن آن حرام است؛ همین‌گونه است آب جو (← فُقّاع). آب مضاف پاک‌کننده نیست و با آن نمی‌توان وضو گرفت یا غسل کرد و به مجرّد ملاقات با نجس، متنجّس می‌شود؛ اما آب مطلق چند قسم است: آب باران، آب جاری (مانند آب چشمه و قنات)، آب چاه، آب کُر و آب قلیل. به آب کُر، آب کثیر نیز می‌گویند. در یک نظر آب کر آبی است که اندازۀ آن ۳.۵ وجب مکعب باشد و کمتر از آن، آب قلیل است. در میان آب‌های مطلق، فقط آب قلیل به مجرد ملاقات با نجس متنجّس می‌شود، و برای تطهیر آن باید آن را به آب کر یا جاری متصل کرد. به‌عقیدۀ برخی صرف اتصال کافی نیست، بلکه باید مخلوط و ممزوج شوند. دیگر انواع آب‌های مطلق در صورتی متنجّس می‌شوند که پس از ملاقات با نجس رنگ، بو و مزۀ آن‌ها با نجاست تغییر کند. آب مطلق، هم پاک است و هم پاک‌کننده. با آن می‌توان وضو گرفت و غسل کرد. گفتنی است در شیعه ابتدا مشهور آن بود که آب چاه نیز مانند آب قلیل، به مجرد ملاقات با نجس، متنجس می‌شود؛ اما رفته‌رفته رأی اکثر فقهای امامیه بر آن شد که به مجرد ملاقات متنجّس نمی‌شود.

 

---