باروک: تفاوت میان نسخه‌ها

سبکی در هنرهای بصری، معماری، و موسیقی، که در ۱۶۰۰ـ۱۷۵۰م در اروپا رواج یافت، و به‌‌طور کلی سبکی پراحساس، پرزرق‌وبرق، و پرتحرّک بود. این شیوه برای تأثیر مستقیم بر عواطف، از جلوه‌های ظریفی سود می‌جست. در برخی از شاخص‌ترین آثار باروک همچون نمازخانۀ کورنارو<ref>Cornaro Chapel </ref> اثر [[برنینی، جانلورنتسو (۱۵۹۸ـ۱۶۸۰)|برنینی]]<ref>Bernini </ref> (در کلیسای سانتا ماریا دلّا ویتّوریا<ref>Sta Maria della Vittoria </ref>، رم)، دربرگیرندۀ مجسمۀ مشهور ''خلسۀ قدیسه تِرِزا<ref>Ecstasy of St Theresa</ref>'' (۱۶۴۵ـ۱۶۵۲م) نقاشی، مجسمه‌سازی، معماری و تزیینات، جلوۀ نمایشی یگانه‌ای را پدید آورده‌اند. بسیاری از شاهکارهای باروک در کلیساها و کاخ‌های رم آفریده شدند، اما این سبک در اندک زمانی سرتاسر اروپا را فراگرفت، و به‌‌تدریج دستخوش تحوّل شد. اصطلاح باروک در مورد موسیقی و ادبیات این دوره نیز به ‌کار رفته، ولی در این حوزه‌ها معنای چندان روشنی نداشته، و بیشتر برحسب عنوان‌گذاری بوده است تا نشان‌دهندۀ نوعی سبک.

'''معماری'''. باروک در معماری همچون طغیانی دربرابر قراردادهای خشک [[کلاسی سیسم|کلاسی‌سیسم]]<ref>classicism </ref> رنسانس<ref>Renaissance </ref> [[ایتالیا]] شکل گرفت. خط‌های راست جای خود را به خطوط منحنی و شکسته دادند؛ تزیینات اهمیت و ظرافت بیشتری یافتند؛ فضاها پیچیده‌تر شدند، و به‌‌سبب بهره‌برداری از سایه‌روشن‌های نمایشی جلوۀ بیشتری یافتند. بیشتر طرح‌ها مقیاس‌های بزرگ‌تری پیدا کردند؛ میدانی که برنینی برای [[سان پیترو، کلیسای جامع|کلیسای سان‌پیِترو]]<ref>St Peter’s Basilica</ref> در رم ساخت، از آن جمله است. برجسته‌ترین معماران باروک عبارت بودند از جووانّی لورنتسو برنینی<ref>Giovanni Lorenzo Bernini</ref>، [[بورومینی، فرانچسکو (۱۵۹۹ـ۱۶۶۷)|فرانچسکو بورّومینی]]<ref>Francesco Borromini</ref>، [[پیترو دا کورتونا (۱۵۹۶ـ۱۶۶۹)|پیِترو دا کورتونا]]<ref>Pietro da Cortona</ref>، [[لانگنا، بالداساره|بالداسّاره لونگِنا]]<ref>Baldassare Longhena</ref>، و جووانّی گوارینی<ref>Giovanni Guarini</ref> در ایتالیا؛ [[لو وو، لوئی|لوئی لو وُو]]<ref>Louis Le Vau</ref>، و [[مانسار، ژول آردوئن|ژول آردوئن مانسار]]<ref>Jules Hardouin Mansart</ref> در [[فرانسه]]؛ و [[رن، کریستوفر (۱۶۳۲ـ۱۷۲۳)|کریستوفر رِن]]<ref>Christopher Wren</ref>، نیکلاس هاکسمور<ref>Nicholas Hawksmoor</ref>، و جان وَنبرو<ref>John Vanbrugh</ref> در [[انگلستان]].

'''نقـاشی'''. کاراوادجو<ref>Caravaggio</ref> با نورپردازی جسورانه و ترکیب‌بندی‌های پرتوانش از نخستین نمایندگان این سبک به‌شمار می‌رود؛ ولی آثار خانوادۀ کارّاتچی<ref>Carracci </ref> و [[رنی، گوئیدو|گوئیدو رِنی]]<ref>Guido Reni</ref> با شیوۀ باروک آغازین<ref>early baroque</ref> قرابت بیشتری داشتند، و با استفاده از تزیینات پرزرق و برق توهم‌آفرین در نقاشی سقف‌ها، صحنه‌های باشکوهی خلق کردند. آثار پیِترو دا کورتونا و ایل گوئرچینو<ref>Il Guercino</ref>، نمونه‌هایی از باروک متعالی<ref>high baroque </ref>اند. سرآمدان باروک عبارت‌ بودند از در فلاندرِ کاتولیک، [[روبنس، پتر پل (۱۵۷۷ـ۱۶۴۰)|پیتر پل روبنس]]<ref>Peter Paul Rubens</ref> و [[وان دایک، آنتونی (۱۵۹۹ـ۱۶۴۱)|آنتونی وان دایک]]<ref>Anthony van Dyck</ref>، در [[اسپانیا]] [[ولاسکز، دیه گو رودریگس (۱۵۹۹ـ۱۶۶۰)|دیه‌گو ولاسکز]]<ref>Diego Velazquez </ref> و خوزه ریبرا<ref>Jose Ribera</ref>، در [[هلند]] [[پروتستان، مذهب|پروتستان]]<ref>protestant</ref>، که هنر در میان طبقات متوسط خریدار بیشتری یافته بود تا در کلیسا، [[رامبرانت، هارمنس وان راین (۱۶۰۶ـ۱۶۶۹)|رامبرانت]]<ref>Rembrandt</ref> و [[ورمیر، یان (۱۶۳۲ـ۱۶۷۵)|ورمیر]]<ref>Vermeer</ref> و [[هالس، فرانس (ح ۱۵۸۱ـ۱۶۶۶)|فرانس هالس]]<ref>Frans Hals</ref>.

'''مجسمه‌سازی'''. برنینی استاد مجسمه‌سازی باروک بود، اثرش با نام ''خلسۀ قدیسه ترزا''، نمونۀ ممتازی از احساسات‌نمایی آشکار است. پیِر پوژه<ref>Pierre Puget</ref> و آنتوان کوازووکس<ref>Antoine Coysevox</ref>، هر دو فرانسوی، از دیگر مجسمه‌سازان باروک بودند.

'''موسیقی'''. ریشه‌های سبک باروک در موسیقی را می‌توان در انجمن شاعران و موسیقی‌دانان کامِراتا<ref>Camerata </ref> جست، که عناصر نمایش‌های یونانی را احیا کردند و هنر اپرا<ref>opera </ref> را در [[فلورانس]]<ref>Florence </ref> پدید آوردند. [[مونته وردی، کلاودیو جووانی (۱۵۶۷ـ۱۶۴۳م)|کلاودیو مونته‌وردی]]<ref>Claudio Monteverdi</ref> و جووانّی گابر‌ِیلی<ref>Giovanni Gabrieli</ref> از سرآمدان موسیقی باروک آغازین بودند که جلوه‌های شگفت‌زدگی و چندگانه‌سرایی<ref>polychoral </ref> را ابداع کردند. فرم‌های سونات<ref>sonata </ref>، سوئیت<ref>suite </ref>، و کُنچرتو گروسو<ref>concerto grosso</ref> در این دوره به ‌وجود آمدند. فرم‌های آوایی اپرا اوراتوریو<ref>oratorio </ref>، و کانتات<ref>cantata </ref> نیز از محصولات این دوران بودند. از میان آهنگ‌سازان باروک، جیرولامو ‌فرِسکوبالدی<ref>Girolamo Frescobaldi </ref> و آنتونیو ویوالدی<ref>Antonio Vivaldi </ref> در ایتالیا، [[پاخلبل، یوهان|یوهان پاخِلبل]]<ref>Johann Pachelbel </ref> و [[باخ، یوهان سباستیان (۱۶۸۵ـ۱۷۵۰)|یوهان سباستیان باخ]]<ref>Johann Sebastian Bach </ref> در [[آلمان]]، و [[هندل، گئورگ فریدریش|گئورگ فریدریش هندل]]<ref>Georg Friedrich Handel</ref> در [[انگلستان]]، درخور ذکرند.