آنزیم: تفاوت میان نسخه‌ها

آنْزیم (enzyme)<br /> [[File:10251500-1.jpg|thumb|آنْزيم]][[File:10251500-2.jpeg|thumb|آنْزيم]][[کاتالیزور]]<nowiki/>ی<ref>catalyst</ref> زیست‌شناختی. در [[یاخته|یاخته‌]]<ref>cell</ref>ها تولید می‌شود و واکنش‌های شیمیایی لازم برای حیات را تسریع می‌کند. آنزیم‌ها [[پروتیین|پروتئین‌]]<ref>protein</ref>های پیچیده و درشتی‌اند که معمولاً محلول و فوق‌العاده اختصاصی‌اند، بدین معنی که هر واکنش شیمیایی به آنزیم خاص خود نیاز دارد. اختصاصی‌بودن آنزیم ناشی از مکان فعال<ref>active site</ref> آن، یعنی ناحیه‌ای با شکل متناظر قسمتی از [[مولکول]]<ref>molecule</ref> است، که با آن واکنش انجام می‌شود (جزء مورد عمل<ref>substrate</ref>). شکلی از آنزیم که پیوندهای شیمیایی را فقط با نوع خاصی از مادۀ شیمیایی ایجاد می‌کند، تقریباً مثل کلید خاصی است که فقط به قفل خاصی می‌خورد (فرضیه کلید و قفل<ref>the lock and key hypothesis</ref>). آنزیم و جزء مورد عمل در هم جا می‌گیرند و ترکیب پیچیده‌ای از آنزیم و آن جزء به‌وجود می‌آید که سبب روی‌دادن واکنش شیمیایی می‌شود. پس از آن، آنزیم بدون تغییر جدا می‌شود. عوامل گوناگونی در فعالیت و بازده آنزیم‌ها مؤثرند، ازجمله [[دما]]<ref>temperature</ref> و درجۀ اسیدی (خاصیت اسیدی<ref>acidity</ref>). دماهای بالاتر از ۶۰ درجه سانتی‌گراد به ساختار ظریف آنزیم آسیب می‌رسانند (تقلیب<ref>denature</ref>) و آن را نافعال می‌سازند و از این‌رو، سبب متوقف‌شدن واکنش می‌شوند. هر آنزیم در دامنۀ خاصی از دما و [[پها]]<ref>PH</ref> دارای بهترین عملکرد و حداکثر سرعت است و بر اثر قدرت اسیدی یا قلیایی یا دمای زیاده ازحد تقلیب می‌یابد. آنزیم‌های گوارشی<ref>digestive enzyme</ref> (← [[گوارش|گوارش]]) عبارت‌اند از [[آمیلاز]]<ref>amylase</ref>ها که [[نشاسته]]<ref>starch</ref> را هضم می‌کنند، [[لیپاز]]<ref>lipase</ref>ها برای هضم [[چربی|چربی‌]]<ref>fat</ref>ها، و [[پروتئاز]]<ref>protease</ref>ها برای هضم پروتئین. آنزیم‌های دیگر در تبدیل انرژی غذایی به [[ای تی پی|اِی‌تی‌پی]]<ref>(ATP) Adenosine triphosphate</ref>، تولید همۀ اجزای مولکولی بدن، همتاسازی [[دی ان ای|دی‌اِن‌اِی]] در زمان تقسیم یاخته، تولید [[هورمون|هورمون‌]]<ref>hormone</ref>ها، و مهار حرکت مواد هنگام ورود به [[سلول|سلول‌]]<nowiki/>ها و خروج از آن‌ها نقش دارند. آنزیم‌ها در [[پزشکی]]<ref>medicine</ref> و [[صنعت]]<ref>industry</ref> کاربرد بسیار دارند. استفاده از آن‌ها در تولید پودرهای شوینده و دارو نمونه‌ای از این کاربردهاست (← [[بیوتکنولوژی|بیوتکنولوژی]]). آنزیم‌ها را می‌توان از [[باکتری ها|باکتری‌]]<ref>bacteria</ref>ها و [[قارچ|قارچ‌]]<ref>fungus</ref>ها استخراج کرد و اکنون، [[مهندسی ژنتیک]]<ref>genetic engineeringر</ref> این امکان را فراهم کرده است که آنزیمی را برای منظور خاصی برازش کند. فراوان‌ترین آنزیم ریبولوز بی‌فسفات کربوکسیلاز است. این آنزیم در [[کلروپلاست|کلروپلاست‌]]<ref>chloroplast</ref>ها یافت می‌شود و آنزیم نورساخت ([[فتوسنتز]]<ref>photosynthesis</ref>) است. آنزیم‌ها کاتالیزورهایی‌اند که مولکول‌های بزرگ را به مولکول‌های کوچک‌تر تجزیه می‌کنند و خود بی‌تغییر باقی می‌مانند. مشابه کلید و قفل، هر آنزیم مختص یک مولکول است. بهترین عملکرد آنزیم‌ها، غالباً در محدودۀ پها و دمای خاصی صورت می‌گیرد. با افزایش دما، آنزیم مولکول‌های بیشتری را کاتالیز می‌کند، ولی اگر دما از حد مجاز فراتر رود، آنزیم آسیب می‌بیند.<br /> <!--10251500-->