سبک خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
از دوره‌های شعر فارسی. مجموعۀ خصوصیاتی است که در شعر فارسی دری از نخستین دورۀ پیدایش آن، یعنی از اواسط قرن سوم تا اوایل قرن ششم هجری به وجود آمد. حوزۀ گسترش این سبک [[سیستان و بلوچستان|سیستان]]، خراسان بزرگ -یعنی خراسان کنونی ایران و سراسر [[افغانستان]] و تمامی [[ماوراءالنهر]] (شامل جمهوری‌های [[ترکمنستان]]، [[ازبکستان]]، [[تاجیکستان]] و [[قرقیزستان]] امروزی و چندین سرزمین دیگر) و به طور کلی نواحی شرقی ایران بوده است که با تأسیس سلسلۀ [[صفاریان]] کوشش‌هایی برای ایران‌گرایی و استقلال‌طلبی که پیش از آنان آغاز شده بود، به نتیجه رسید. از این تاریخ به بعد است که شعر فارسی، با ظهور شاعرانی که اکثراً از همان نواحی شرقی برخاسته‌اند و در دربارهای حاکم بر آن دیار، نشو و نما یافته‌اند، راه رشد و تکامل می‌پیماید و به علت برخورداری از اوضاع و احوال واحد و محل رشد و نمو مشترک، واجد خصوصیاتی می‌شود که سبک خراسانی نام می‌گیرد. | از دوره‌های شعر فارسی. مجموعۀ خصوصیاتی است که در شعر فارسی دری از نخستین دورۀ پیدایش آن، یعنی از اواسط قرن سوم تا اوایل قرن ششم هجری به وجود آمد. حوزۀ گسترش این سبک [[سیستان و بلوچستان|سیستان]]، خراسان بزرگ -یعنی خراسان کنونی ایران و سراسر [[افغانستان]] و تمامی [[ماوراءالنهر]] (شامل جمهوری‌های [[ترکمنستان]]، [[ازبکستان]]، [[تاجیکستان]] و [[قرقیزستان]] امروزی و چندین سرزمین دیگر) و به طور کلی نواحی شرقی ایران بوده است که با تأسیس سلسلۀ [[صفاریان]] کوشش‌هایی برای ایران‌گرایی و استقلال‌طلبی که پیش از آنان آغاز شده بود، به نتیجه رسید. از این تاریخ به بعد است که شعر فارسی، با ظهور شاعرانی که اکثراً از همان نواحی شرقی برخاسته‌اند و در دربارهای حاکم بر آن دیار، نشو و نما یافته‌اند، راه رشد و تکامل می‌پیماید و به علت برخورداری از اوضاع و احوال واحد و محل رشد و نمو مشترک، واجد خصوصیاتی می‌شود که سبک خراسانی نام می‌گیرد. | ||
با آن که از اواخر قرن پنجم به بعد، سبک عراقی در آثار بعضی از شاعران شکل گرفت و تا اواخر قرن هشتم سبک مسلط بر شعر فارسی بود، اما بعضی از شاعران، تا اواسط قرن ششم و هفتم همچنان سرودن شعر به سبک خراسانی را ادامه دادند. [[قطران تبریزی شرف الدین ابومنصور|قطران تبریزی]]، [[عمعق بخارایی]]، [[مختاری غزنوی، عثمان (۴۶۹/۴۵۸ـ ۵۱۶/۵۱۳ق)|مختاری غزنوی]]، [[ادیب صابر، صابر بن اسماعیل ( ـ۵۳۸ تا ۵۴۲ق)|صابر ترمذی]] و [[سوزنی سمرقندی، محمد (نسف ۴۸۲ـ۵۶۹/۵۶۲ق)|سوزنی سمرقندی]] از این گروهند. در اولین کوشش‌هایی که برای تفکیک و جداسازی سبک‌های شعر فارسی انجام گرفت، هواداران نهضت [[بازگشت ادبی]] اصطلاح «سبک ترکستانی» را برای اختصاصات سبک خراسانی برگزیدند. اما پس از چندی اصطلاح سبک خراسانی جایگزین آن شد. با این‌همه بعضی از ادیبان متأخر، ویژگی‌های سبکی این دوره را به دو گروه ترکستانی و خراسانی تفکیک و نام‌گذاری کرده‌اند. به این معنی که سبک شاعران دورۀ سامانیان را که به نسبت خام‌تر و ساده‌تر و کهنه‌تر است، سبک ترکستانی نامیده‌اند و اصطلاح سبک خراسانی را به شیوۀ شاعران دورۀ غزنوی و اوایل دورۀ سلجوقی اطلاق کرده‌اند که با حفظ خصوصیات سبک ترکستانی، از بسیاری جهات، از جمله زبان از پختگی بیش‌تری برخوردار است. | با آن که از اواخر قرن پنجم به بعد، سبک عراقی در آثار بعضی از شاعران شکل گرفت و تا اواخر قرن هشتم سبک مسلط بر شعر فارسی بود، اما بعضی از شاعران، تا اواسط قرن ششم و هفتم همچنان سرودن شعر به سبک خراسانی را ادامه دادند. [[قطران تبریزی شرف الدین ابومنصور|قطران تبریزی]]، [[عمعق بخارایی]]، [[مختاری غزنوی، عثمان (۴۶۹/۴۵۸ـ ۵۱۶/۵۱۳ق)|مختاری غزنوی]]، [[ادیب صابر، صابر بن اسماعیل ( ـ۵۳۸ تا ۵۴۲ق)|صابر ترمذی]] و [[سوزنی سمرقندی، محمد (نسف ۴۸۲ـ۵۶۹/۵۶۲ق)|سوزنی سمرقندی]] از این گروهند. در اولین کوشش‌هایی که برای تفکیک و جداسازی سبک‌های شعر فارسی انجام گرفت، هواداران نهضت [[بازگشت ادبی]] اصطلاح «سبک ترکستانی» را برای اختصاصات سبک خراسانی برگزیدند. اما پس از چندی اصطلاح سبک خراسانی جایگزین آن شد. با این‌همه بعضی از ادیبان متأخر، ویژگی‌های سبکی این دوره را به دو گروه ترکستانی و خراسانی تفکیک و نام‌گذاری کرده‌اند. به این معنی که سبک شاعران دورۀ سامانیان را که به نسبت خام‌تر و ساده‌تر و کهنه‌تر است، سبک ترکستانی نامیده‌اند و اصطلاح سبک خراسانی را به شیوۀ شاعران دورۀ غزنوی و اوایل دورۀ سلجوقی اطلاق کرده‌اند که با حفظ خصوصیات سبک ترکستانی، از بسیاری جهات، از جمله زبان از پختگی بیش‌تری برخوردار است. | ||
'''ویژگی‌های سبکی مشترک''' | |||
---- | ---- | ||