خوسف، شهرستان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
خوسف، شهرستان (County) Khusf | خوسف، شهرستان (County) Khusf | ||
واقع در نواحی مرکزی تا جنوب استان خراسان جنوبی، با مرکزیت شهر خوسف. تا پیش از سال 1391ش بخش و مناطقی از شهرستان بیرجند بوده است. این مناطق، بر اساس مصوبۀ مورخ 5 آبان 1390ش هیأت دولت، در ماه‌های آغازین سال 1391ش از بیرجند انتزاع یافته و به شهرستان تبدیل شده است. خوسف منطقه و ناحیه‌ای قدیمی در خراسان بزرگِ پیش از اسلام بوده که در سده‌های گذشته با سکونت بازرگانان گرجی رونق گرفته است. در منابع سده‌های آغازین اسلامی تا پیش دورۀ تقسیمات جدید کشوری (دورۀ رضاشاه) از آن به عنوان یکی از توابعِ بلاد یا ولایات قهستان و سپس بیرجند نام برده‌اند. در تقسیمات جدید کشوری نیز تا تاریخی که در آغاز ذکر شد این منطقه یکی از بخش‌های شهرستان بیرجند بوده است. نام این منطقه و شهر خوسف در منابع تاریخی به صورت خسف و خسب نیز آمده است. در لغتنامه، دهخدا ریشۀ خوسف را در زبان گرجی | واقع در نواحی مرکزی تا جنوب استان خراسان جنوبی، با مرکزیت شهر خوسف. تا پیش از سال 1391ش بخش و مناطقی از شهرستان بیرجند بوده است. این مناطق، بر اساس مصوبۀ مورخ 5 آبان 1390ش هیأت دولت، در ماه‌های آغازین سال 1391ش از بیرجند انتزاع یافته و به شهرستان تبدیل شده است. خوسف منطقه و ناحیه‌ای قدیمی در خراسان بزرگِ پیش از اسلام بوده که در سده‌های گذشته با سکونت بازرگانان گرجی رونق گرفته است. در منابع سده‌های آغازین اسلامی تا پیش دورۀ تقسیمات جدید کشوری (دورۀ رضاشاه) از آن به عنوان یکی از توابعِ بلاد یا ولایات قهستان و سپس بیرجند نام برده‌اند. در تقسیمات جدید کشوری نیز تا تاریخی که در آغاز ذکر شد این منطقه یکی از بخش‌های شهرستان بیرجند بوده است. نام این منطقه و شهر خوسف در منابع تاریخی به صورت خسف و خسب نیز آمده است. در لغتنامه، دهخدا ریشۀ خوسف را در زبان گرجی دانسته است. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی (با دهستان‌های خوسف و خور، به مرکزیت شهر خوسف) و جلگۀ ماژان (با دهستان‌های جلگه ماژان، براکوه و قلعه زری، به مرکزیت شهر ماژان)، و بالغ بر 65 روستاست. روستای ماژان در نیمۀ دوم سال 1399ش به شهر ارتقاء یافته است. جمعیت شهرستان در سرشماری سراسری سال 1395ش، برابر با 27,600نفر بوده؛ مطابق اطلاعات مرکز آمار، از این مقدار حدود 66درصد روستانشین و نزدیک به 34درصد شهرنشینند. شهرستان خوسف در مناطق شمالی با شهرستان‌های سرایان و بیرجند، در شرق با شهرستان‌های سربیشه و نهبندان، در مناطق جنوبی با استان کرمان و کویر لوت، و در غرب با شهرستان طبس محدود شده است. | ||
شهرستان خوسف با ارتفاع 1290متر از سطح دریا (در مرکز شهرستان) آب و | شهرستان خوسف با مساحتی بالغ بر 16هزار کیلومترمربع و ارتفاع 1290متر از سطح دریا (در مرکز شهرستان)، آب و هوای معتدلِ مایل به گرم و خشک دارد و به دلیل نزدیکی به کویر اختلاف دمای زمستان و تابستان آن زیاد است. این منطقه فاقد رودخانۀ دائمی‌ست و 90درصد آب مورد نیازِ اراضی کشاورزی آن از طریق منابع زیرزمینی (چاه، چشمه و قنات) تأمین می‌شود. مهم‌ترین رودخانه‌های فصلی آن دو رودخانۀ شور و کاریجگان است که اولی از ارتفاعات شرق شهرستان درمیان سرچشمه گرفته و پس از عبور از مرکز دشت، به سمت شهرستان خوسف جریان یافته و پس از آن به کویر لوت و نمکزار گرماب می‌پیوندد. رودخانۀ دیگر از کوه شاه در جنوب شرقی خوسف سرچشمه می‌گیرد و با جریان به سمت شمال غربی در مرکز شهرستان خوسف به رود شور می‌پیوندد. | ||
---- | ---- | ||
[[رده:جغرافیای ایران]] | [[رده:جغرافیای ایران]] | ||
[[رده:خراسان جنوبی]] | [[رده:خراسان جنوبی]] | ||
نسخهٔ ۲۷ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۳
خوسف، شهرستان (County) Khusf
واقع در نواحی مرکزی تا جنوب استان خراسان جنوبی، با مرکزیت شهر خوسف. تا پیش از سال 1391ش بخش و مناطقی از شهرستان بیرجند بوده است. این مناطق، بر اساس مصوبۀ مورخ 5 آبان 1390ش هیأت دولت، در ماه‌های آغازین سال 1391ش از بیرجند انتزاع یافته و به شهرستان تبدیل شده است. خوسف منطقه و ناحیه‌ای قدیمی در خراسان بزرگِ پیش از اسلام بوده که در سده‌های گذشته با سکونت بازرگانان گرجی رونق گرفته است. در منابع سده‌های آغازین اسلامی تا پیش دورۀ تقسیمات جدید کشوری (دورۀ رضاشاه) از آن به عنوان یکی از توابعِ بلاد یا ولایات قهستان و سپس بیرجند نام برده‌اند. در تقسیمات جدید کشوری نیز تا تاریخی که در آغاز ذکر شد این منطقه یکی از بخش‌های شهرستان بیرجند بوده است. نام این منطقه و شهر خوسف در منابع تاریخی به صورت خسف و خسب نیز آمده است. در لغتنامه، دهخدا ریشۀ خوسف را در زبان گرجی دانسته است. این شهرستان دارای دو بخش مرکزی (با دهستان‌های خوسف و خور، به مرکزیت شهر خوسف) و جلگۀ ماژان (با دهستان‌های جلگه ماژان، براکوه و قلعه زری، به مرکزیت شهر ماژان)، و بالغ بر 65 روستاست. روستای ماژان در نیمۀ دوم سال 1399ش به شهر ارتقاء یافته است. جمعیت شهرستان در سرشماری سراسری سال 1395ش، برابر با 27,600نفر بوده؛ مطابق اطلاعات مرکز آمار، از این مقدار حدود 66درصد روستانشین و نزدیک به 34درصد شهرنشینند. شهرستان خوسف در مناطق شمالی با شهرستان‌های سرایان و بیرجند، در شرق با شهرستان‌های سربیشه و نهبندان، در مناطق جنوبی با استان کرمان و کویر لوت، و در غرب با شهرستان طبس محدود شده است.
شهرستان خوسف با مساحتی بالغ بر 16هزار کیلومترمربع و ارتفاع 1290متر از سطح دریا (در مرکز شهرستان)، آب و هوای معتدلِ مایل به گرم و خشک دارد و به دلیل نزدیکی به کویر اختلاف دمای زمستان و تابستان آن زیاد است. این منطقه فاقد رودخانۀ دائمی‌ست و 90درصد آب مورد نیازِ اراضی کشاورزی آن از طریق منابع زیرزمینی (چاه، چشمه و قنات) تأمین می‌شود. مهم‌ترین رودخانه‌های فصلی آن دو رودخانۀ شور و کاریجگان است که اولی از ارتفاعات شرق شهرستان درمیان سرچشمه گرفته و پس از عبور از مرکز دشت، به سمت شهرستان خوسف جریان یافته و پس از آن به کویر لوت و نمکزار گرماب می‌پیوندد. رودخانۀ دیگر از کوه شاه در جنوب شرقی خوسف سرچشمه می‌گیرد و با جریان به سمت شمال غربی در مرکز شهرستان خوسف به رود شور می‌پیوندد.