فرانسوی، معماری: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:


فَرانسوی، معماری (French architecture)<br/> [[File:33052200.jpg|thumb|فَرانسوي، معماري]]معماری صدر مسیحیت. تأثیر مجموعۀ غنی بناهای رومی فرانسه پیش از ظهور مسیحیت (از آمفی‌تئاترها تا معابد و آباره‌ها<ref>aqueducts</ref>) در ساخت کلیساهای مسیحی اولیه مشهود است که حتی پیش از عقب‌نشینی رومی‌ها آغاز شده بود. در ساخت تعمیدگاه سن ژان<ref>St Jean </ref>&nbsp;در پواتیه<ref>Poitiers</ref>&nbsp;و سرداب ژوئار<ref>Jouarre</ref>، در نزدیکی مو<ref>Meaux</ref>، هر دو در قرن ۵م، از عناصر معماری رومی<ref>Roman Architecture</ref>&nbsp;بسیار استفاده شده است.
فَرانسوی، معماری (French architecture)<br/>  


'''معماری رومانسک''' (رومی‌وار<ref>Romanesque</ref>). بناهای قدیمیِ متأثر از معماری رومی، جای خود را به نخستین آثار متمایز رومانسک داد، که در صومعۀ کلونی<ref>Cluny</ref>&nbsp;(آغاز ساخت در ۱۰۸۸م) به‌اوج خود رسید. این سبک تکامل یافت و ویژگی‌های محلی، ازجمله طاق گهواره‌ای<ref>tunnel</ref>&nbsp;و سایر انواع طاق، به آن افزوده شد؛ نمونه‌ای در سن فیلیبر<ref>St Philibert</ref>، در تورنو<ref>Tournus</ref>&nbsp;(قرن ۱۱م) از آن جمله است.
معماری صدر مسیحیت. تأثیر مجموعۀ غنی بناهای رومی فرانسه پیش از ظهور مسیحیت (از آمفی‌تئاترها تا معابد و آباره‌ها<ref>aqueducts</ref>) در ساخت کلیساهای مسیحی اولیه مشهود است که حتی پیش از عقب‌نشینی رومی‌ها آغاز شده بود. در ساخت تعمیدگاه سن ژان<ref>St Jean </ref> در [[پواتیه]]<ref>Poitiers</ref> و سرداب ژوئار<ref>Jouarre</ref>، در نزدیکی مو<ref>Meaux</ref>، هر دو در قرن ۵م، از عناصر معماری رومی<ref>Roman Architecture</ref> بسیار استفاده شده است.


'''معماری گوتیک<ref>Gothic</ref>'''. کلیسای صومعۀ سن دنی<ref>St Denis</ref>، در نزدیکی پاریس (۱۱۳۲ـ ۱۱۴۴م)، نقطۀ آغاز سبک گوتیک شمرده می‌شود، و قوس‌های نوک‌تیز، و استفاده از طاق‌ و تویزه<ref>rib</ref>&nbsp;از مشخصات آن است. کلیسای جامع نوتردام<ref>Notre Dame Cathedral</ref>&nbsp;در پاریس، که ساخت آن در ۱۱۶۰م آغاز شد، نمونه‌ای از سبک گوتیک آغازین<ref>Early Gothic</ref>&nbsp;است (۱۱۳۰ـ۱۱۹۰م). کلیساهای جامع شارتر<ref>Chartres</ref>&nbsp;(آغاز بنا در ۱۱۹۴م)، رَنس<ref>Reims</ref>&nbsp;(آغاز بنا در ۱۲۱۱م)، و بورژ<ref>Bourges</ref>&nbsp;(آغاز بنا در ۱۲۰۹م) نمونه‌هایی از معماری گوتیک سرنیزه‌ای<ref>lancet Gothic</ref>&nbsp;(۱۱۹۰ـ۱۲۴۰م) به‌شمار می‌روند. بهترین نمونه‌های معماری گوتیک متأخر<ref>Late Gothic</ref>&nbsp;فرانسوی، یا به تعبیر فرانسوی‌ها، گوتیک شعله‌سان<ref>Flamboyant Gothic</ref>&nbsp;(۱۳۵۰ـ۱۵۲۰)، که مشبک‌کاری‌های نرم و روان ویژگی آن است، در کلیساهای جامع نورماندی<ref>Normandy Caudebecen-Caux</ref>&nbsp;(ح ۱۴۲۶م) و بورگونی<ref>Burgundy</ref>&nbsp;مشاهده می‌شود.
'''معماری رومانسک''' (رومی‌وار<ref>Romanesque</ref>). بناهای قدیمیِ متأثر از معماری رومی، جای خود را به نخستین آثار متمایز رومانسک داد، که در صومعۀ کلونی<ref>Cluny</ref> (آغاز ساخت در ۱۰۸۸م) به‌اوج خود رسید. این سبک تکامل یافت و ویژگی‌های محلی، ازجمله طاق گهواره‌ای<ref>tunnel</ref> و سایر انواع طاق، به آن افزوده شد؛ نمونه‌ای در سن فیلیبر<ref>St Philibert</ref>، در تورنو<ref>Tournus</ref> (قرن ۱۱م) از آن جمله است.
[[پرونده:Notre-Dame de Paris.jpg|بندانگشتی|کلیسای جامع نتردام (معماری فرانسوی)]]
'''معماری گوتیک<ref>Gothic</ref>'''. کلیسای صومعۀ سن دنی<ref>St Denis</ref>، در نزدیکی [[پاریس، شهر|پاریس]] (۱۱۳۲ـ ۱۱۴۴م)، نقطۀ آغاز سبک گوتیک شمرده می‌شود، و قوس‌های نوک‌تیز، و استفاده از طاق‌ و تویزه<ref>rib</ref> از مشخصات آن است. [[نتردام، کلیسا|کلیسای جامع نتردام]]<ref>Notre Dame Cathedral</ref> در پاریس، که ساخت آن در ۱۱۶۰م آغاز شد، نمونه‌ای از سبک گوتیک آغازین<ref>Early Gothic</ref> است (۱۱۳۰ـ۱۱۹۰م). [[شارتر، کلیسای جامع|کلیساهای جامع شارتر]]<ref>Chartres</ref> (آغاز بنا در ۱۱۹۴م)، رَنس<ref>Reims</ref> (آغاز بنا در ۱۲۱۱م)، و [[بورژ]]<ref>Bourges</ref> (آغاز بنا در ۱۲۰۹م) نمونه‌هایی از معماری گوتیک سرنیزه‌ای<ref>lancet Gothic</ref> (۱۱۹۰ـ۱۲۴۰م) به‌شمار می‌روند. بهترین نمونه‌های معماری گوتیک متأخر<ref>Late Gothic</ref> فرانسوی، یا به تعبیر فرانسوی‌ها، گوتیک شعله‌سان<ref>Flamboyant Gothic</ref> ۱۳۵۰ـ۱۵۲۰)، که مشبک‌کاری‌های نرم و روان ویژگی آن است، در <ref>Normandy Caudebecen-Caux</ref> (ح ۱۴۲۶م) و [[بورگونی]]<ref>Burgundy</ref> مشاهده می‌شود.


'''معماری رنسانس<ref>Renaissance</ref>'''. این سبک در اواخر قرن ۱۵م از ایتالیا به فرانسه وارد شد، و به‌تدریج جای سبک گوتیک را گرفت. فرانسیس اول<ref>Francis I</ref>&nbsp;چند معمار ایتالیایی را به فونتن‌بلو<ref>Fontainebleau</ref>، آمبواز<ref>Amboise</ref>، بلوآ<ref>Blois</ref>&nbsp;و جاهای دیگر دعوت کرد. دیری نگذشت که معماران فرانسوی طراحی به‌شیوۀ جدید ایتالیایی را فراگرفتند و در طی قرن ۱۶، نخستین بخش لوور نو<ref>New Louvre</ref>&nbsp;در پاریس (۱۵۴۶)، شاتو<ref>Château</ref>ی سن ژرمن<ref>St Germain</ref>، و چندین شاتوی تماشایی دیگر را در درۀ لوآر<ref>Loire</ref>&nbsp;بنا کردند؛ معماری رنسانس بیشترین تأثیر خود را در همین منطقه گذاشت.
'''معماری رنسانس<ref>Renaissance</ref>'''. این سبک در اواخر قرن ۱۵م از ایتالیا به فرانسه وارد شد، و به‌تدریج جای سبک گوتیک را گرفت. فرانسیس اول<ref>Francis I</ref> چند معمار ایتالیایی را به [[فونتن بلو|فونتن‌بلو]]<ref>Fontainebleau</ref>، [[آمبواز]]<ref>Amboise</ref>، [[بلوآ]]<ref>Blois</ref> و جاهای دیگر دعوت کرد. دیری نگذشت که معماران فرانسوی طراحی به‌شیوۀ جدید ایتالیایی را فراگرفتند و در طی قرن ۱۶، نخستین بخش لوور نو<ref>New Louvre</ref> در پاریس (۱۵۴۶)، [[شاتو]]<ref>Château</ref>ی سن ژرمن<ref>St Germain</ref>، و چندین شاتوی تماشایی دیگر را در درۀ لوآر<ref>Loire</ref> بنا کردند؛ معماری رنسانس بیشترین تأثیر خود را در همین منطقه گذاشت.


'''معماری باروک<ref>baroque</ref>'''. پس از دورۀ طولانی جنگ‌های دینی، معماری دوباره اهمیت یافت. علاقۀ هانری چهارم به شهرسازی در کارهایی همچون پلاس دِ وژ<ref>Place des Vosges</ref>، در پاریس (آغاز بنا در ۱۶۰۵)، پون نوف<ref>Pont Neuf</ref>&nbsp;و پلاس دوفین<ref>Place Dauphine</ref>&nbsp;متجلی شد. سبک باروک در کار لو وو<ref>Le Vau</ref>&nbsp;در شاتوی وُو لو ویکنت<ref>Vaux-le-Vicomte</ref>&nbsp;(۱۶۵۷ـ ۱۶۶۱)، که طراحی باغ‌های آن کار لَونوتْر<ref>Le Nôtre</ref>&nbsp;است، تجسم یافت؛ دو معمار اخیر کارهای گسترده‌ای را در ورسای<ref>Versailles</ref>&nbsp;به اجرا درآوردند. ژاک لومرسیه<ref>Jacques Lemercier</ref>&nbsp;بخش‌های قدیمی کاخ ورسای، کاخ سلطنتی<ref>Palais Royal</ref>&nbsp;(۱۶۳۳)، و کلیساهای سوربون<ref>Sorbonne</ref>&nbsp;(آغاز بنا در ۱۶۲۶) و سن روک<ref>St Roch</ref>&nbsp;را طراحی کرد، و شهر و شاتوی ریشِلیو<ref>Richelieu</ref>&nbsp;را برای کاردینال ریشِلیو<ref>Cardinal Richelieu</ref>&nbsp;بنا نهاد (۱۶۳۱). فرانسوا مانسار<ref>François Mansart</ref>&nbsp;هتل کارناوال<ref>Hôtel Carnavalet</ref>&nbsp;لسکو<ref>Lescot</ref>&nbsp;را توسعه داد و کلیسای وال دو گراس<ref>Val-de-Grâce</ref>&nbsp;را ساخت که هر دو در پاریس واقع‌اند؛ شاتوی زیبایی در مزون لافیت<ref>Maisons-Lafitte</ref>، در نزدیکی پاریس (۱۶۴۲ـ ۱۶۵۱)؛ و بال اورلئان<ref>Orléans</ref>&nbsp;در بلوآا، نیز کار اوست. در ۱۶۷۸ و در عصر لوئی چهاردهم، آردوئن ـ مانسار<ref>Hardouin-Mansart</ref>&nbsp;کاخ ورسای را توسعه داد و کلیسای جامعی در آن طراحی کرد.
'''معماری باروک<ref>baroque</ref>'''. پس از دورۀ طولانی جنگ‌های دینی، معماری دوباره اهمیت یافت. علاقۀ هانری چهارم به شهرسازی در کارهایی همچون پلاس دِ وژ<ref>Place des Vosges</ref>، در پاریس (آغاز بنا در ۱۶۰۵)، پون نوف<ref>Pont Neuf</ref> و پلاس دوفین<ref>Place Dauphine</ref> متجلی شد. سبک باروک در کار لو وو<ref>Le Vau</ref> در شاتوی وُو لو ویکنت<ref>Vaux-le-Vicomte</ref> (۱۶۵۷ـ ۱۶۶۱)، که طراحی باغ‌های آن کار لَونوتْر<ref>Le Nôtre</ref> است، تجسم یافت؛ دو معمار اخیر کارهای گسترده‌ای را در ورسای<ref>Versailles</ref> به اجرا درآوردند. [[لومرسیه، ژاک (۱۵۸۵ـ۱۶۵۴)|ژاک لومرسیه]]<ref>Jacques Lemercier</ref> بخش‌های قدیمی کاخ ورسای، کاخ سلطنتی<ref>Palais Royal</ref> (۱۶۳۳)، و کلیساهای سوربون<ref>Sorbonne</ref> (آغاز بنا در ۱۶۲۶) و سن روک<ref>St Roch</ref> را طراحی کرد، و شهر و شاتوی ریشِلیو<ref>Richelieu</ref> را برای کاردینال ریشِلیو<ref>Cardinal Richelieu</ref> بنا نهاد (۱۶۳۱). [[مانسار، فرانسوا (۱۵۹۸ـ۱۶۶۶)|فرانسوا مانسار]]<ref>François Mansart</ref> هتل کارناوال<ref>Hôtel Carnavalet</ref> لسکو<ref>Lescot</ref> را توسعه داد و کلیسای وال دو گراس<ref>Val-de-Grâce</ref> را ساخت که هر دو در پاریس واقع‌اند؛ شاتوی زیبایی در مزون لافیت<ref>Maisons-Lafitte</ref>، در نزدیکی پاریس (۱۶۴۲ـ ۱۶۵۱)؛ و بال اورلئان<ref>Orléans</ref> در بلوآا، نیز کار اوست. در ۱۶۷۸ و در عصر لوئی چهاردهم، آردوئن ـ مانسار<ref>Hardouin-Mansart</ref> کاخ ورسای را توسعه داد و کلیسای جامعی در آن طراحی کرد.


'''معماری نئوکلاسیک<ref>neo-classic</ref>'''. در قرن ۱۸ گرایش مشخصی به‌سوی کلاسی‌سیسم<ref>classicism</ref>&nbsp;مشاهده شد که کارهای بوله<ref>Boullée</ref>&nbsp;و لُودُو<ref>Ledoux</ref>&nbsp;نقطۀ اوج آن است. تأثیر سبک کلاسیک در قرن ۱۹ ادامه یافت، و انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹)، با کارهایی مانند مادلن<ref>Madeleine</ref>، در پاریس (۱۸۰۴ـ ۱۸۴۹)، اثر وینیون<ref>Vignon</ref>&nbsp;(۱۷۶۲ـ ۱۸۲۸)، تا حدی آن را تداوم بخشید. در میانۀ قرن ۱۹، سبک باشکوه هنرهای زیبا<ref>Beaux Arts</ref>&nbsp;پدید آمد، که بیش از همه در عمارت اپرا<ref>Opéra</ref>، در پاریس (۱۸۶۱ـ ۱۸۷۴)، کار شارل گارنیه<ref>Charles Garnier</ref>&nbsp;(۱۸۲۵ـ ۱۸۹۸) تجلی یافته است. هم رویکرد خردگرا<ref>rationalist</ref>ی لابروست<ref>Labrouste</ref>، که مسئول ساخت کتابخانۀ سنت ژنو‌یو<ref>Sainte Geneviève</ref>&nbsp;در پاریس (۱۸۴۳ـ۱۸۵۰) بود، و هم سبک احیای گوتیک<ref>Gothic Revival</ref>، با این سبک به تقابل پرداختند که شرح مفصل آن در نوشته‌های ویوله‌ـ‌‌لو‌ـ‌دوک<ref>Viollet-le-Duc</ref>&nbsp;آمده است.
'''معماری نئوکلاسیک<ref>neo-classic</ref>'''. در قرن ۱۸ گرایش مشخصی به‌سوی کلاسی‌سیسم<ref>classicism</ref> مشاهده شد که کارهای بوله<ref>Boullée</ref> و لُودُو<ref>Ledoux</ref> نقطۀ اوج آن است. تأثیر سبک کلاسیک در قرن ۱۹ ادامه یافت، و انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹)، با کارهایی مانند مادلن<ref>Madeleine</ref>، در پاریس (۱۸۰۴ـ ۱۸۴۹)، اثر وینیون<ref>Vignon</ref> (۱۷۶۲ـ ۱۸۲۸)، تا حدی آن را تداوم بخشید. در میانۀ قرن ۱۹، سبک باشکوه هنرهای زیبا<ref>Beaux Arts</ref> پدید آمد، که بیش از همه در عمارت اپرا<ref>Opéra</ref>، در پاریس (۱۸۶۱ـ ۱۸۷۴)، کار شارل گارنیه<ref>Charles Garnier</ref> (۱۸۲۵ـ ۱۸۹۸) تجلی یافته است. هم رویکرد خردگرا<ref>rationalist</ref>ی لابروست<ref>Labrouste</ref>، که مسئول ساخت کتابخانۀ سنت ژنو‌یو<ref>Sainte Geneviève</ref> در پاریس (۱۸۴۳ـ۱۸۵۰) بود، و هم سبک احیای گوتیک<ref>Gothic Revival</ref>، با این سبک به تقابل پرداختند که شرح مفصل آن در نوشته‌های [[ویوله لو دوک، اوژن امانویل (۱۸۱۴ـ۱۸۷۹)|ویوله‌ـ‌‌لو‌ـ‌دوک]]<ref>Viollet-le-Duc</ref> آمده است.


'''آرنووُ''' (آرنووُ<ref>art nouveau</ref>). این سبک در اواخر قرن ۱۹ پا گرفت، و نانسی<ref>Nancy</ref>&nbsp;و پاریس مراکز آن بودند. ورودی‌های ایستگاه مترو پاریس<ref>Paris Metro</ref>، کار هکتور گیمار<ref>Hector Guimard</ref>، با قوس‌های فلزی به‌سبک گوتیک شعله‌سان، نمونه‌های مشهور این شیوه‌اند. گارنیه با فُرم‌های ناب طبع‌آزمایی کرد. کار بعدی اوگوست پره<ref>Auguste Perret</ref>&nbsp;نیز در همین راستا بود.
'''آرنووُ''' (آرنووُ<ref>art nouveau</ref>). این سبک در اواخر قرن ۱۹ پا گرفت، و نانسی<ref>Nancy</ref> و پاریس مراکز آن بودند. ورودی‌های ایستگاه مترو پاریس<ref>Paris Metro</ref>، کار [[گیمار، هکتور ژرمن (۱۸۶۷ـ۱۹۴۲)|هکتور گیمار]]<ref>Hector Guimard</ref>، با قوس‌های فلزی به‌سبک گوتیک شعله‌سان، نمونه‌های مشهور این شیوه‌اند. گارنیه با فُرم‌های ناب طبع‌آزمایی کرد. کار بعدی [[پره، اوگوست (۱۸۷۴ـ۱۹۵۴)|اوگوست پره]]<ref>Auguste Perret</ref> نیز در همین راستا بود.


'''جنبش مدرن<ref>Modern Movement</ref>'''. در دهۀ ۱۹۲۰، لو کوربوزیه<ref>Le Corbusier</ref>&nbsp;که در سوئیس به‌دنیا آمده بود، در مقام برجسته‌ترین نمایندۀ جنبش مدرن در فرانسه پا به عرصه گذاشت. شاهکارهای او متنوع‌اند و از ویلا ساووآ<ref>Villa Savoye</ref>&nbsp;به‌سبک کوبیسم<ref>cubism</ref>&nbsp;در پوئاسی<ref>Poissy</ref>&nbsp;(۱۹۲۹ـ ۱۹۳۱)، تا اونیته دَبیتاسیون<ref>Unité d’Habitation</ref>&nbsp;وسیع و شبکه‌مانند در مارسی<ref>Marseille</ref>&nbsp;(۱۹۴۷ـ ۱۹۵۲)، را دربر‌می‌گیرند. دل‌مشغولی‌های مربوط به فناوری، در اغلب آثار معماری مدرن فرانسه از دهۀ ۱۹۵۰ مشهود است؛ این تمایل با کارهای ژان پرووه<ref>Jean Prouvé</ref>، ازجمله بوفۀ<ref>Refreshment Room</ref>&nbsp;اِویان<ref>Evian</ref>&nbsp;(۱۹۵۷)، آغاز شد و در پروژه‌های بعدی، ازجمله مرکز پومپیدو<ref>Pompidou Centre</ref>&nbsp;در پاریس، اثر رنتسو پیانو<ref>Renzo Piano</ref>&nbsp;و ریشار روژه<ref>Richard Rogers</ref>&nbsp;(۱۹۷۱ـ۱۹۷۷)، و انستیتو جهانِ عرب<ref>Institut du Monde Arabe</ref>، در پاریس (۱۹۸۱ـ۱۹۸۷)، اثر ژان نوول<ref>Jean Nouvel</ref>&nbsp;ادامه یافت. در دهۀ ۱۹۸۰، پاریس محل اجرای پروژه‌های عظیم<ref>President Mitterrand</ref>&nbsp;شد که پرزیدنت میتران<ref>President Mitterrand</ref>&nbsp;آن‌ها را آغاز کرد، ازجمله یک مجتمع فرهنگی در پارک دو لَوی‌یِت<ref>Parc de la Villette</ref>، کار برنار شومی<ref>Bernard Tschumi</ref>(بخشی از آن در ۱۹۸۵ گشایش یافت)، تبدیل ایستگاه دورسه<ref>Gare d’Orsay</ref>&nbsp;به موزۀ دورسه<ref>Musée d’Orsay</ref>&nbsp;در ۱۹۸۶، کار گی اولنتی<ref>Gae Aulenti</ref>، ساخت هرم شیشه‌ای کار آی ام پِی<ref>I M Pei</ref>&nbsp;برای موزۀ لوور<ref>Louvre</ref> در ۱۹۸۹، و گراند آرش<ref>Grande Arch</ref>&nbsp;در لا دِفانْس<ref>La Défense</ref>، اثر یوهان اوتو فون اسپرِکلسن<ref>Johan Otto von Spreckelsen</ref>در ۱۹۸۹.
'''جنبش مدرن<ref>Modern Movement</ref>'''. در دهۀ ۱۹۲۰، [[لوکوربوزیه]]<ref>Le Corbusier</ref> که در [[سوییس|سوئیس]] به‌دنیا آمده بود، در مقام برجسته‌ترین نمایندۀ جنبش مدرن در فرانسه پا به عرصه گذاشت. شاهکارهای او متنوع‌اند و از ویلا ساووآ<ref>Villa Savoye</ref> به‌سبک کوبیسم<ref>cubism</ref> در پوئاسی<ref>Poissy</ref> (۱۹۲۹ـ ۱۹۳۱)، تا اونیته دَبیتاسیون<ref>Unité d’Habitation</ref> وسیع و شبکه‌مانند در مارسی<ref>Marseille</ref> (۱۹۴۷ـ ۱۹۵۲)، را دربر‌می‌گیرند. دل‌مشغولی‌های مربوط به فناوری، در اغلب آثار معماری مدرن فرانسه از دهۀ ۱۹۵۰ مشهود است؛ این تمایل با کارهای ژان پرووه<ref>Jean Prouvé</ref>، ازجمله بوفۀ<ref>Refreshment Room</ref> اِویان<ref>Evian</ref> (۱۹۵۷)، آغاز شد و در پروژه‌های بعدی، ازجمله مرکز [[پومپیدو، ژرژ (۱۹۱۱ـ۱۹۷۴)|پومپیدو]]<ref>Pompidou Centre</ref> در پاریس، اثر [[پیانو، رنتسو (۱۹۳۷)|رنتسو پیانو]]<ref>Renzo Piano</ref> و ریشار روژه<ref>Richard Rogers</ref> (۱۹۷۱ـ۱۹۷۷)، و انستیتو جهانِ عرب<ref>Institut du Monde Arabe</ref>، در پاریس (۱۹۸۱ـ۱۹۸۷)، اثر [[نوول، ژان (۱۹۴۵)|ژان نوول]]<ref>Jean Nouvel</ref> ادامه یافت. در دهۀ ۱۹۸۰، پاریس محل اجرای پروژه‌های عظیم<ref>President Mitterrand</ref> شد که پرزیدنت میتران<ref>President Mitterrand</ref> آن‌ها را آغاز کرد، ازجمله یک مجتمع فرهنگی در پارک دو لَوی‌یِت<ref>Parc de la Villette</ref>، کار برنار شومی<ref>Bernard Tschumi</ref>(بخشی از آن در ۱۹۸۵ گشایش یافت)، تبدیل ایستگاه دورسه<ref>Gare d’Orsay</ref> به موزۀ دورسه<ref>Musée d’Orsay</ref> در ۱۹۸۶، کار گی اولنتی<ref>Gae Aulenti</ref>، ساخت هرم شیشه‌ای کار آی ام پِی<ref>I M Pei</ref> برای [[موزه لوور|موزۀ لوور]]<ref>Louvre</ref> در ۱۹۸۹، و گراند آرش<ref>Grande Arch</ref> در لا دِفانْس<ref>La Défense</ref>، اثر یوهان اوتو فون اسپرِکلسن<ref>Johan Otto von Spreckelsen</ref>در ۱۹۸۹.


&nbsp;
&nbsp;

نسخهٔ ‏۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۵:۵۰

فَرانسوی، معماری (French architecture)

معماری صدر مسیحیت. تأثیر مجموعۀ غنی بناهای رومی فرانسه پیش از ظهور مسیحیت (از آمفی‌تئاترها تا معابد و آباره‌ها[۱]) در ساخت کلیساهای مسیحی اولیه مشهود است که حتی پیش از عقب‌نشینی رومی‌ها آغاز شده بود. در ساخت تعمیدگاه سن ژان[۲] در پواتیه[۳] و سرداب ژوئار[۴]، در نزدیکی مو[۵]، هر دو در قرن ۵م، از عناصر معماری رومی[۶] بسیار استفاده شده است.

معماری رومانسک (رومی‌وار[۷]). بناهای قدیمیِ متأثر از معماری رومی، جای خود را به نخستین آثار متمایز رومانسک داد، که در صومعۀ کلونی[۸] (آغاز ساخت در ۱۰۸۸م) به‌اوج خود رسید. این سبک تکامل یافت و ویژگی‌های محلی، ازجمله طاق گهواره‌ای[۹] و سایر انواع طاق، به آن افزوده شد؛ نمونه‌ای در سن فیلیبر[۱۰]، در تورنو[۱۱] (قرن ۱۱م) از آن جمله است.

کلیسای جامع نتردام (معماری فرانسوی)

معماری گوتیک[۱۲]. کلیسای صومعۀ سن دنی[۱۳]، در نزدیکی پاریس (۱۱۳۲ـ ۱۱۴۴م)، نقطۀ آغاز سبک گوتیک شمرده می‌شود، و قوس‌های نوک‌تیز، و استفاده از طاق‌ و تویزه[۱۴] از مشخصات آن است. کلیسای جامع نتردام[۱۵] در پاریس، که ساخت آن در ۱۱۶۰م آغاز شد، نمونه‌ای از سبک گوتیک آغازین[۱۶] است (۱۱۳۰ـ۱۱۹۰م). کلیساهای جامع شارتر[۱۷] (آغاز بنا در ۱۱۹۴م)، رَنس[۱۸] (آغاز بنا در ۱۲۱۱م)، و بورژ[۱۹] (آغاز بنا در ۱۲۰۹م) نمونه‌هایی از معماری گوتیک سرنیزه‌ای[۲۰] (۱۱۹۰ـ۱۲۴۰م) به‌شمار می‌روند. بهترین نمونه‌های معماری گوتیک متأخر[۲۱] فرانسوی، یا به تعبیر فرانسوی‌ها، گوتیک شعله‌سان[۲۲] ۱۳۵۰ـ۱۵۲۰)، که مشبک‌کاری‌های نرم و روان ویژگی آن است، در [۲۳] (ح ۱۴۲۶م) و بورگونی[۲۴] مشاهده می‌شود.

معماری رنسانس[۲۵]. این سبک در اواخر قرن ۱۵م از ایتالیا به فرانسه وارد شد، و به‌تدریج جای سبک گوتیک را گرفت. فرانسیس اول[۲۶] چند معمار ایتالیایی را به فونتن‌بلو[۲۷]، آمبواز[۲۸]، بلوآ[۲۹] و جاهای دیگر دعوت کرد. دیری نگذشت که معماران فرانسوی طراحی به‌شیوۀ جدید ایتالیایی را فراگرفتند و در طی قرن ۱۶، نخستین بخش لوور نو[۳۰] در پاریس (۱۵۴۶)، شاتو[۳۱]ی سن ژرمن[۳۲]، و چندین شاتوی تماشایی دیگر را در درۀ لوآر[۳۳] بنا کردند؛ معماری رنسانس بیشترین تأثیر خود را در همین منطقه گذاشت.

معماری باروک[۳۴]. پس از دورۀ طولانی جنگ‌های دینی، معماری دوباره اهمیت یافت. علاقۀ هانری چهارم به شهرسازی در کارهایی همچون پلاس دِ وژ[۳۵]، در پاریس (آغاز بنا در ۱۶۰۵)، پون نوف[۳۶] و پلاس دوفین[۳۷] متجلی شد. سبک باروک در کار لو وو[۳۸] در شاتوی وُو لو ویکنت[۳۹] (۱۶۵۷ـ ۱۶۶۱)، که طراحی باغ‌های آن کار لَونوتْر[۴۰] است، تجسم یافت؛ دو معمار اخیر کارهای گسترده‌ای را در ورسای[۴۱] به اجرا درآوردند. ژاک لومرسیه[۴۲] بخش‌های قدیمی کاخ ورسای، کاخ سلطنتی[۴۳] (۱۶۳۳)، و کلیساهای سوربون[۴۴] (آغاز بنا در ۱۶۲۶) و سن روک[۴۵] را طراحی کرد، و شهر و شاتوی ریشِلیو[۴۶] را برای کاردینال ریشِلیو[۴۷] بنا نهاد (۱۶۳۱). فرانسوا مانسار[۴۸] هتل کارناوال[۴۹] لسکو[۵۰] را توسعه داد و کلیسای وال دو گراس[۵۱] را ساخت که هر دو در پاریس واقع‌اند؛ شاتوی زیبایی در مزون لافیت[۵۲]، در نزدیکی پاریس (۱۶۴۲ـ ۱۶۵۱)؛ و بال اورلئان[۵۳] در بلوآا، نیز کار اوست. در ۱۶۷۸ و در عصر لوئی چهاردهم، آردوئن ـ مانسار[۵۴] کاخ ورسای را توسعه داد و کلیسای جامعی در آن طراحی کرد.

معماری نئوکلاسیک[۵۵]. در قرن ۱۸ گرایش مشخصی به‌سوی کلاسی‌سیسم[۵۶] مشاهده شد که کارهای بوله[۵۷] و لُودُو[۵۸] نقطۀ اوج آن است. تأثیر سبک کلاسیک در قرن ۱۹ ادامه یافت، و انقلاب کبیر فرانسه (۱۷۸۹)، با کارهایی مانند مادلن[۵۹]، در پاریس (۱۸۰۴ـ ۱۸۴۹)، اثر وینیون[۶۰] (۱۷۶۲ـ ۱۸۲۸)، تا حدی آن را تداوم بخشید. در میانۀ قرن ۱۹، سبک باشکوه هنرهای زیبا[۶۱] پدید آمد، که بیش از همه در عمارت اپرا[۶۲]، در پاریس (۱۸۶۱ـ ۱۸۷۴)، کار شارل گارنیه[۶۳] (۱۸۲۵ـ ۱۸۹۸) تجلی یافته است. هم رویکرد خردگرا[۶۴]ی لابروست[۶۵]، که مسئول ساخت کتابخانۀ سنت ژنو‌یو[۶۶] در پاریس (۱۸۴۳ـ۱۸۵۰) بود، و هم سبک احیای گوتیک[۶۷]، با این سبک به تقابل پرداختند که شرح مفصل آن در نوشته‌های ویوله‌ـ‌‌لو‌ـ‌دوک[۶۸] آمده است.

آرنووُ (آرنووُ[۶۹]). این سبک در اواخر قرن ۱۹ پا گرفت، و نانسی[۷۰] و پاریس مراکز آن بودند. ورودی‌های ایستگاه مترو پاریس[۷۱]، کار هکتور گیمار[۷۲]، با قوس‌های فلزی به‌سبک گوتیک شعله‌سان، نمونه‌های مشهور این شیوه‌اند. گارنیه با فُرم‌های ناب طبع‌آزمایی کرد. کار بعدی اوگوست پره[۷۳] نیز در همین راستا بود.

جنبش مدرن[۷۴]. در دهۀ ۱۹۲۰، لوکوربوزیه[۷۵] که در سوئیس به‌دنیا آمده بود، در مقام برجسته‌ترین نمایندۀ جنبش مدرن در فرانسه پا به عرصه گذاشت. شاهکارهای او متنوع‌اند و از ویلا ساووآ[۷۶] به‌سبک کوبیسم[۷۷] در پوئاسی[۷۸] (۱۹۲۹ـ ۱۹۳۱)، تا اونیته دَبیتاسیون[۷۹] وسیع و شبکه‌مانند در مارسی[۸۰] (۱۹۴۷ـ ۱۹۵۲)، را دربر‌می‌گیرند. دل‌مشغولی‌های مربوط به فناوری، در اغلب آثار معماری مدرن فرانسه از دهۀ ۱۹۵۰ مشهود است؛ این تمایل با کارهای ژان پرووه[۸۱]، ازجمله بوفۀ[۸۲] اِویان[۸۳] (۱۹۵۷)، آغاز شد و در پروژه‌های بعدی، ازجمله مرکز پومپیدو[۸۴] در پاریس، اثر رنتسو پیانو[۸۵] و ریشار روژه[۸۶] (۱۹۷۱ـ۱۹۷۷)، و انستیتو جهانِ عرب[۸۷]، در پاریس (۱۹۸۱ـ۱۹۸۷)، اثر ژان نوول[۸۸] ادامه یافت. در دهۀ ۱۹۸۰، پاریس محل اجرای پروژه‌های عظیم[۸۹] شد که پرزیدنت میتران[۹۰] آن‌ها را آغاز کرد، ازجمله یک مجتمع فرهنگی در پارک دو لَوی‌یِت[۹۱]، کار برنار شومی[۹۲](بخشی از آن در ۱۹۸۵ گشایش یافت)، تبدیل ایستگاه دورسه[۹۳] به موزۀ دورسه[۹۴] در ۱۹۸۶، کار گی اولنتی[۹۵]، ساخت هرم شیشه‌ای کار آی ام پِی[۹۶] برای موزۀ لوور[۹۷] در ۱۹۸۹، و گراند آرش[۹۸] در لا دِفانْس[۹۹]، اثر یوهان اوتو فون اسپرِکلسن[۱۰۰]در ۱۹۸۹.

 

  1. ↑ aqueducts
  2. ↑ St Jean
  3. ↑ Poitiers
  4. ↑ Jouarre
  5. ↑ Meaux
  6. ↑ Roman Architecture
  7. ↑ Romanesque
  8. ↑ Cluny
  9. ↑ tunnel
  10. ↑ St Philibert
  11. ↑ Tournus
  12. ↑ Gothic
  13. ↑ St Denis
  14. ↑ rib
  15. ↑ Notre Dame Cathedral
  16. ↑ Early Gothic
  17. ↑ Chartres
  18. ↑ Reims
  19. ↑ Bourges
  20. ↑ lancet Gothic
  21. ↑ Late Gothic
  22. ↑ Flamboyant Gothic
  23. ↑ Normandy Caudebecen-Caux
  24. ↑ Burgundy
  25. ↑ Renaissance
  26. ↑ Francis I
  27. ↑ Fontainebleau
  28. ↑ Amboise
  29. ↑ Blois
  30. ↑ New Louvre
  31. ↑ Château
  32. ↑ St Germain
  33. ↑ Loire
  34. ↑ baroque
  35. ↑ Place des Vosges
  36. ↑ Pont Neuf
  37. ↑ Place Dauphine
  38. ↑ Le Vau
  39. ↑ Vaux-le-Vicomte
  40. ↑ Le Nôtre
  41. ↑ Versailles
  42. ↑ Jacques Lemercier
  43. ↑ Palais Royal
  44. ↑ Sorbonne
  45. ↑ St Roch
  46. ↑ Richelieu
  47. ↑ Cardinal Richelieu
  48. ↑ François Mansart
  49. ↑ Hôtel Carnavalet
  50. ↑ Lescot
  51. ↑ Val-de-Grâce
  52. ↑ Maisons-Lafitte
  53. ↑ Orléans
  54. ↑ Hardouin-Mansart
  55. ↑ neo-classic
  56. ↑ classicism
  57. ↑ Boullée
  58. ↑ Ledoux
  59. ↑ Madeleine
  60. ↑ Vignon
  61. ↑ Beaux Arts
  62. ↑ Opéra
  63. ↑ Charles Garnier
  64. ↑ rationalist
  65. ↑ Labrouste
  66. ↑ Sainte Geneviève
  67. ↑ Gothic Revival
  68. ↑ Viollet-le-Duc
  69. ↑ art nouveau
  70. ↑ Nancy
  71. ↑ Paris Metro
  72. ↑ Hector Guimard
  73. ↑ Auguste Perret
  74. ↑ Modern Movement
  75. ↑ Le Corbusier
  76. ↑ Villa Savoye
  77. ↑ cubism
  78. ↑ Poissy
  79. ↑ Unité d’Habitation
  80. ↑ Marseille
  81. ↑ Jean Prouvé
  82. ↑ Refreshment Room
  83. ↑ Evian
  84. ↑ Pompidou Centre
  85. ↑ Renzo Piano
  86. ↑ Richard Rogers
  87. ↑ Institut du Monde Arabe
  88. ↑ Jean Nouvel
  89. ↑ President Mitterrand
  90. ↑ President Mitterrand
  91. ↑ Parc de la Villette
  92. ↑ Bernard Tschumi
  93. ↑ Gare d’Orsay
  94. ↑ Musée d’Orsay
  95. ↑ Gae Aulenti
  96. ↑ I M Pei
  97. ↑ Louvre
  98. ↑ Grande Arch
  99. ↑ La Défense
  100. ↑ Johan Otto von Spreckelsen
برگرفته از «https://wikijoo.ir/index.php?title=فرانسوی،_معماری&oldid=2010185519»