ابخازی (زبان): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammadi2 (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
اَبخازی | اَبخازی | ||
یکی از زبان‌های قفقازی (ایبِری- قفقازی) که از اواخر دهه‌ی سوم قرن 20م به صورت زبانی مکتوب درآمده است. این زبان را از گروه ابخاز- آدیگه به شمار می‌آورند. سخن گویان به این زبان | یکی از زبان‌های قفقازی (ایبِری- قفقازی) که از اواخر دهه‌ی سوم قرن 20م به صورت زبانی مکتوب درآمده است. این زبان را از گروه ابخاز- آدیگه به شمار می‌آورند. سخن گویان به این زبان عمدتاً در [[ابخازی|ابخازیه]] (حدود 100هزار نفر) و نیز در [[ترکیه]] زندگی می‌کنند. | ||
زبان ابخازی دارای دو گویش است: یکی گویش اَبژوی که زبان مکتوب بر آن مبتنی است و دیگری گویش بزیب. از ویژگی‌های نظام آوایی این زبان یکی نظام واکه‌ای محدود و شمار کثیری از صامت‌ها (۵۸ واج در زبان مکتوب و ۶۵ واج در گویش بزیب) است. از لحاظ | زبان ابخازی دارای دو گویش است: یکی گویش اَبژوی که زبان مکتوب بر آن مبتنی است و دیگری گویش بزیب. از ویژگی‌های نظام آوایی این زبان یکی نظام واکه‌ای محدود و شمار کثیری از صامت‌ها (۵۸ واج در زبان مکتوب و ۶۵ واج در گویش بزیب) است. از لحاظ [[واج شناسی|واج‌شناسی]]، تکیه<ref>stress</ref> در این زبان اهمیت دارد. زبان ابخازی از لحاظ صرفی (یعنی ساختواژ) زبانی پیوندی است و از ساختار بسیار وسیع پیشوندی برخوردار است. عناصر چندترکیبی در آن بسیار رایج است. [[ریخت شناسی|ریخت‌شناسی]] اسم در این زبان بسیار ساده و در فعل بسیار پیچیده است. اسم و فعل در چند مقوله مشترکند: مقوله‌های اشخاص و اشیاء، عدد، ملکیت و ادات مشترک. در این زبان تصریف وجود ندارد و به جای حرف اضافه‌ی پیشایند از حرف اضافه‌ی پسایند استفاده می‌کنند. افعال به لازم و متعدی و نیز ایستا و پویا تقسیم می‌شوند. شخص (صرف چندشخصی)، عدد، تصریف‌پذیری<ref>version</ref>، توانایی<ref>potentiality</ref>، رابطه‌ی متقابل، ریخت عطفی<ref>conjunctivity</ref>، ریخت سببی، زمان، وجه و جز آنها از جمله مقوله‌های فعلند. نظام پیچیده‌ای از پیشوندهای فعل در این زبان یافت می‌شود. ساختارهای تحدیدناپذیر و قیدهای فعلی که به صورت جمله‌ی پیرو عمل می‌کنند بسیار رایجند. ترکیب واژه‌ها در امر واژه‌سازی نقشی مهم دارد. | ||
در واژگان این زبان نشانه‌هایی از گرایش به زبان‌های [[ترکی]] و [[گرجی (گویش)|گرجی]] و [[روسی، زبان|روسی]] مشهود است. برای کتابت ابخازی در سال ۱۹۲۸م خط لاتین، در سال ۱۹۳۸م خط گرجی، و در ۱۹۵۴م خط روسی برگزیده شد. | در واژگان این زبان نشانه‌هایی از گرایش به زبان‌های [[ترکی]] و [[گرجی (گویش)|گرجی]] و [[روسی، زبان|روسی]] مشهود است. برای کتابت ابخازی در سال ۱۹۲۸م خط لاتین، در سال ۱۹۳۸م خط گرجی، و در ۱۹۵۴م خط روسی برگزیده شد. | ||
<br /> | |||
---- | ---- | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۳: | ||
*[http://www.ghanbari543.blogfa.com/post/6 http://www.ghanbari] | *[http://www.ghanbari543.blogfa.com/post/6 http://www.ghanbari] | ||
*[http://lib.eshia.ir/23022/2/609 http://lib.eshia.ir]<br /> | *[http://lib.eshia.ir/23022/2/609 http://lib.eshia.ir]<br /> | ||
[[رده:زبان شناسی و ترجمه]] | [[رده:زبان شناسی و ترجمه]] | ||
[[رده:زبان شناسی غیرایران]] | [[رده:زبان شناسی غیرایران]] | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۳۶
اَبخازی
یکی از زبان‌های قفقازی (ایبِری- قفقازی) که از اواخر دهه‌ی سوم قرن 20م به صورت زبانی مکتوب درآمده است. این زبان را از گروه ابخاز- آدیگه به شمار می‌آورند. سخن گویان به این زبان عمدتاً در ابخازیه (حدود 100هزار نفر) و نیز در ترکیه زندگی می‌کنند.
زبان ابخازی دارای دو گویش است: یکی گویش اَبژوی که زبان مکتوب بر آن مبتنی است و دیگری گویش بزیب. از ویژگی‌های نظام آوایی این زبان یکی نظام واکه‌ای محدود و شمار کثیری از صامت‌ها (۵۸ واج در زبان مکتوب و ۶۵ واج در گویش بزیب) است. از لحاظ واج‌شناسی، تکیه[۱] در این زبان اهمیت دارد. زبان ابخازی از لحاظ صرفی (یعنی ساختواژ) زبانی پیوندی است و از ساختار بسیار وسیع پیشوندی برخوردار است. عناصر چندترکیبی در آن بسیار رایج است. ریخت‌شناسی اسم در این زبان بسیار ساده و در فعل بسیار پیچیده است. اسم و فعل در چند مقوله مشترکند: مقوله‌های اشخاص و اشیاء، عدد، ملکیت و ادات مشترک. در این زبان تصریف وجود ندارد و به جای حرف اضافه‌ی پیشایند از حرف اضافه‌ی پسایند استفاده می‌کنند. افعال به لازم و متعدی و نیز ایستا و پویا تقسیم می‌شوند. شخص (صرف چندشخصی)، عدد، تصریف‌پذیری[۲]، توانایی[۳]، رابطه‌ی متقابل، ریخت عطفی[۴]، ریخت سببی، زمان، وجه و جز آنها از جمله مقوله‌های فعلند. نظام پیچیده‌ای از پیشوندهای فعل در این زبان یافت می‌شود. ساختارهای تحدیدناپذیر و قیدهای فعلی که به صورت جمله‌ی پیرو عمل می‌کنند بسیار رایجند. ترکیب واژه‌ها در امر واژه‌سازی نقشی مهم دارد.
در واژگان این زبان نشانه‌هایی از گرایش به زبان‌های ترکی و گرجی و روسی مشهود است. برای کتابت ابخازی در سال ۱۹۲۸م خط لاتین، در سال ۱۹۳۸م خط گرجی، و در ۱۹۵۴م خط روسی برگزیده شد.
- زبان‌های ایبری- قفقازی، بهرام امیراحمدی؛ تهران: مؤسسهٔ چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، 1374
- http://www.ghanbari
- http://lib.eshia.ir