ادبیات کودکان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۸: خط ۸:
'''قرن ۲۰'''. برخی از پرطرفدارترین نویسندگان کتاب کودک در بریتانیای کبیر عبارت‌اند از کنت گراهام<ref>Kenneth Graham</ref> (''باد در میان درختان بید''<ref>The Wind in the Willows</ref>، ۱۹۰۸) و اِی اِی میلن<ref>A A Milne</ref> (''وینی دِ پو''<ref>''Winnie the Pooh''</ref>، ۱۹۲۶)؛ و‌ در امریکا لورا اینگالز وایلدر<ref>Laura Ingalls Wilder</ref> (''خانۀ کوچک در دشت''<ref>''Little House on the Prairie''</ref>، ۱۹۳۵)، ای بی وایت<ref>E B White</ref> (''استوارت لیتل''<ref>''Stuart Little''</ref>، ۱۹۴۵؛ ''تار عنکبوت شارلوت''<ref>''Charlotte’s Web''</ref>، ۱۹۵۲)، و دکتر سئوس<ref>Dr Seuss</ref> (''گربه در کلاه''<ref>The Cat in the Hat</ref>، ۱۹۵۷). مجموعۀ آثار [[مونتگمری، لوسی مود|لوسی مود مونتگمری]]<ref>Lucy Maud Montgomery</ref> کانادایی، که نخستین اثرشاَن اهل ''گرین گیبلز''<ref>''Anne of Green Gables''</ref> (۱۹۰۸) است، بسیار پرطرفدار بودند و نخستین اثر روآل<ref>Roald Dahl</ref>، ''جیمز و هلوی غول‌آسا''<ref>''James and the Giant Peach''</ref> (۱۹۶۱)، از آثار پرطرفدار او برای کودکان است، که عواطف اولیه را برمی‌انگیزد و با اصول اخلاقی تحکم‌آمیز همراه است. نویسندگان امریکایی، نظیر [[جودی بلوم]]<ref>Judy Blume</ref> و هینتون<ref>Hinton</ref>، داستان‌های واقع‌گرایانه‌تری برای نوجوانان نوشته‌اند. در پایان قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱ مجموعۀ کتاب‌های ''هَری پاتر''<ref>''Harry Potter''</ref>، اثر [[رولینگ، جوان کتلین (۱۹۶۵)|جِی کی رولینگ]]<ref>J K Rowling</ref>، نویسندۀ انگلیسی که به دنیای پرمخاطرۀ جادوگری می‌پردازند، محبوبیت بسیاری یافتند.
'''قرن ۲۰'''. برخی از پرطرفدارترین نویسندگان کتاب کودک در بریتانیای کبیر عبارت‌اند از کنت گراهام<ref>Kenneth Graham</ref> (''باد در میان درختان بید''<ref>The Wind in the Willows</ref>، ۱۹۰۸) و اِی اِی میلن<ref>A A Milne</ref> (''وینی دِ پو''<ref>''Winnie the Pooh''</ref>، ۱۹۲۶)؛ و‌ در امریکا لورا اینگالز وایلدر<ref>Laura Ingalls Wilder</ref> (''خانۀ کوچک در دشت''<ref>''Little House on the Prairie''</ref>، ۱۹۳۵)، ای بی وایت<ref>E B White</ref> (''استوارت لیتل''<ref>''Stuart Little''</ref>، ۱۹۴۵؛ ''تار عنکبوت شارلوت''<ref>''Charlotte’s Web''</ref>، ۱۹۵۲)، و دکتر سئوس<ref>Dr Seuss</ref> (''گربه در کلاه''<ref>The Cat in the Hat</ref>، ۱۹۵۷). مجموعۀ آثار [[مونتگمری، لوسی مود|لوسی مود مونتگمری]]<ref>Lucy Maud Montgomery</ref> کانادایی، که نخستین اثرشاَن اهل ''گرین گیبلز''<ref>''Anne of Green Gables''</ref> (۱۹۰۸) است، بسیار پرطرفدار بودند و نخستین اثر روآل<ref>Roald Dahl</ref>، ''جیمز و هلوی غول‌آسا''<ref>''James and the Giant Peach''</ref> (۱۹۶۱)، از آثار پرطرفدار او برای کودکان است، که عواطف اولیه را برمی‌انگیزد و با اصول اخلاقی تحکم‌آمیز همراه است. نویسندگان امریکایی، نظیر [[جودی بلوم]]<ref>Judy Blume</ref> و هینتون<ref>Hinton</ref>، داستان‌های واقع‌گرایانه‌تری برای نوجوانان نوشته‌اند. در پایان قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱ مجموعۀ کتاب‌های ''هَری پاتر''<ref>''Harry Potter''</ref>، اثر [[رولینگ، جوان کتلین (۱۹۶۵)|جِی کی رولینگ]]<ref>J K Rowling</ref>، نویسندۀ انگلیسی که به دنیای پرمخاطرۀ جادوگری می‌پردازند، محبوبیت بسیاری یافتند.


'''فانتزی''' (خیال‌پردازی). کتاب ''هابیت''<ref>''Hobbit''</ref> (۱۹۳۷) و دنبالۀ ۳‌جلدی آن، ''ارباب حلقه‌ها''<ref>''Lord of te Rings''</ref> (۱۹۵۴ـ۱۹۵۵)، اثر [[تالکین، جان رونالد رویل (۱۸۹۲ـ۱۹۷۳)|تالکین]]<ref>Tolkien</ref>، که صحنۀ رویدادهای آن جهانی کاملاً خیالی در مرکز زمین است، بسیاری از نویسندگان کتاب‌های کودکان را تحت تأثیر قرارداده‌اند. سی اس لوئیس<ref>C S Lewis</ref>، دوست تالکین، رویدادنامه‌های تمثیلی نارنیا<ref>Narnia</ref> را نوشت، که ازجملۀ آن‌هاست: ''شیر، جادوگر و گنجه''<ref>''The Lion, the Witch and the Wardrobe''</ref> (۱۹۵۰). ''عقاب نینت''<ref>''The Eagle of the Ninth''</ref> (۱۹۵۴)، اثر [[ساتکلیف، روزمری|رُزمری ساتکلیف]]<ref>Rosemary Sutcliff</ref>؛ ''باغ نیمه‌شب تام''<ref>''Tom’s Midnight Garden''</ref> (۱۹۵۸)، نوشتۀ فیلیپا پیرس<ref>Philippa Pearce</ref>؛ و ''شکار وحش هاگورتی''<ref>''The Wild Hunt of Hagworthy''</ref> (۱۹۷۱)، اثر پنلوپه لایولی<ref>Penelope Lively</ref>، از کتاب‌های شاخص ادبیات کودک‌‌اند، که با موضوع همیشه جذاب سفر در زمان نوشته شده‌اند.
'''فانتزی''' (خیال‌پردازی). کتاب ''هابیت''<ref>''Hobbit''</ref> (۱۹۳۷) و دنبالۀ ۳‌جلدی آن، ''ارباب حلقه‌ها''<ref>''Lord of te Rings''</ref> (۱۹۵۴ـ۱۹۵۵)، اثر [[تالکین، جان رونالد روئل|تالکین]]<ref>Tolkien</ref>، که صحنۀ رویدادهای آن جهانی کاملاً خیالی در مرکز زمین است، بسیاری از نویسندگان کتاب‌های کودکان را تحت تأثیر قرارداده‌اند. سی اس لوئیس<ref>C S Lewis</ref>، دوست تالکین، رویدادنامه‌های تمثیلی نارنیا<ref>Narnia</ref> را نوشت، که ازجملۀ آن‌هاست: ''شیر، جادوگر و گنجه''<ref>''The Lion, the Witch and the Wardrobe''</ref> (۱۹۵۰). ''عقاب نینت''<ref>''The Eagle of the Ninth''</ref> (۱۹۵۴)، اثر [[ساتکلیف، روزمری|رُزمری ساتکلیف]]<ref>Rosemary Sutcliff</ref>؛ ''باغ نیمه‌شب تام''<ref>''Tom’s Midnight Garden''</ref> (۱۹۵۸)، نوشتۀ فیلیپا پیرس<ref>Philippa Pearce</ref>؛ و ''شکار وحش هاگورتی''<ref>''The Wild Hunt of Hagworthy''</ref> (۱۹۷۱)، اثر پنلوپه لایولی<ref>Penelope Lively</ref>، از کتاب‌های شاخص ادبیات کودک‌‌اند، که با موضوع همیشه جذاب سفر در زمان نوشته شده‌اند.


'''کتاب‌های مصوّر'''. برخی از نویسندگان کودکان خردسال، که داستان‌‌ها و تصاویر با کیفیت عالی را درهم می‌آمیزند، عبارت‌اند از [[سنداک، موریس|موریس سنداک]]<ref>Maurice Sendak</ref> (''چیزهای وحشی کجا هستند''<ref>''Where the Wild Things Are''</ref>، ۱۹۶۳) و کوئنتین بلیک<ref>Quentin Blake</ref> ( ''آقای ماگنولیا''<ref>''Mister Magnolia''</ref>، ۱۹۸۰).
'''کتاب‌های مصوّر'''. برخی از نویسندگان کودکان خردسال، که داستان‌‌ها و تصاویر با کیفیت عالی را درهم می‌آمیزند، عبارت‌اند از [[سنداک، موریس|موریس سنداک]]<ref>Maurice Sendak</ref> (''چیزهای وحشی کجا هستند''<ref>''Where the Wild Things Are''</ref>، ۱۹۶۳) و کوئنتین بلیک<ref>Quentin Blake</ref> ( ''آقای ماگنولیا''<ref>''Mister Magnolia''</ref>، ۱۹۸۰).

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۰:۰۷

ادبیات کودکان (children\'s literature)
آثار ویژۀ کودکان. قدیمی‌ترین کتاب مصوّر کودکان به انگلیسی گودی دو کفشی[۱] (۱۷۶۵) است، که احتمالاً نوشتۀ اولیور گلدسمیت[۲] است. قصه‌های پریان[۳] در اصل بخش کوچکی از ادبیات غیرمکتوب بودند و به نویسندگانی چون شارل پرو[۴]، که برای نخستین‌بار آن‌ها را جمع‌آوری کرده‌اند، نسبت داده می‌شوند. در قرن ۱۹ چند نویسنده، ازجمله هانس کریستیان آندرسن[۵]، داستان‌هایی از نوع قصۀ پریان نوشتند و سایر نویسندگان، مثل برادران گریم[۶]، داستان‌های موجود را گردآوری و در مواردی اقتباس کرده‌اند.

قرن ۱۹. نخستین داستان‌های کودکان اهداف اخلاقی داشتند؛ این امر به‌ویژه در قرن ۱۹،‌ صرف‌نظر از کتاب‌های بی‌همتای آلیس[۷]، اثر لوئیس کارول[۸]، صادق است. اواخر قرن ۱۹، با ظهور لوئیس کارول، بئاتریکس پاتر[۹]، چارلز کینگزلی[۱۰]، و جِی ام بَری[۱۱]، دوران درخشان ادبیات کودکان در بریتانیای کبیر بود. این قرن، با ظهور هنرمندانی چون کیت گرینوِی[۱۲] و رندولف کالدکت[۱۳]، عصر زرین کتاب‌های مصوّر کودکان نیز بود. زنان کوچک[۱۴] (۱۸۶۹) و دنباله‌های آن، اثر لوئیزا مِی اَلکوت[۱۵]، در امریکا خوانندگان فراوانی یافتند.

داستان‌های پرماجرا. غالباً برای کودکان پرکشش بوده‌اند؛ حتی اگر برای بزرگسالان نوشته شده باشند. برخی از این داستان‌ها عبارت‌اند از رابینسون کروزوئه[۱۶]، نوشتۀ دانیل دفو[۱۷]؛ سفرهای گالیور[۱۸]، اثر طنزآمیز جاناتان سویفت[۱۹]؛ و تام سایر[۲۰] (۱۸۷۶) و هکلبری ‌فین[۲۱] (۱۸۸۴)، اثر مارک تواین[۲۲].

قرن ۲۰. برخی از پرطرفدارترین نویسندگان کتاب کودک در بریتانیای کبیر عبارت‌اند از کنت گراهام[۲۳] (باد در میان درختان بید[۲۴]، ۱۹۰۸) و اِی اِی میلن[۲۵] (وینی دِ پو[۲۶]، ۱۹۲۶)؛ و‌ در امریکا لورا اینگالز وایلدر[۲۷] (خانۀ کوچک در دشت[۲۸]، ۱۹۳۵)، ای بی وایت[۲۹] (استوارت لیتل[۳۰]، ۱۹۴۵؛ تار عنکبوت شارلوت[۳۱]، ۱۹۵۲)، و دکتر سئوس[۳۲] (گربه در کلاه[۳۳]، ۱۹۵۷). مجموعۀ آثار لوسی مود مونتگمری[۳۴] کانادایی، که نخستین اثرشاَن اهل گرین گیبلز[۳۵] (۱۹۰۸) است، بسیار پرطرفدار بودند و نخستین اثر روآل[۳۶]، جیمز و هلوی غول‌آسا[۳۷] (۱۹۶۱)، از آثار پرطرفدار او برای کودکان است، که عواطف اولیه را برمی‌انگیزد و با اصول اخلاقی تحکم‌آمیز همراه است. نویسندگان امریکایی، نظیر جودی بلوم[۳۸] و هینتون[۳۹]، داستان‌های واقع‌گرایانه‌تری برای نوجوانان نوشته‌اند. در پایان قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱ مجموعۀ کتاب‌های هَری پاتر[۴۰]، اثر جِی کی رولینگ[۴۱]، نویسندۀ انگلیسی که به دنیای پرمخاطرۀ جادوگری می‌پردازند، محبوبیت بسیاری یافتند.

فانتزی (خیال‌پردازی). کتاب هابیت[۴۲] (۱۹۳۷) و دنبالۀ ۳‌جلدی آن، ارباب حلقه‌ها[۴۳] (۱۹۵۴ـ۱۹۵۵)، اثر تالکین[۴۴]، که صحنۀ رویدادهای آن جهانی کاملاً خیالی در مرکز زمین است، بسیاری از نویسندگان کتاب‌های کودکان را تحت تأثیر قرارداده‌اند. سی اس لوئیس[۴۵]، دوست تالکین، رویدادنامه‌های تمثیلی نارنیا[۴۶] را نوشت، که ازجملۀ آن‌هاست: شیر، جادوگر و گنجه[۴۷] (۱۹۵۰). عقاب نینت[۴۸] (۱۹۵۴)، اثر رُزمری ساتکلیف[۴۹]؛ باغ نیمه‌شب تام[۵۰] (۱۹۵۸)، نوشتۀ فیلیپا پیرس[۵۱]؛ و شکار وحش هاگورتی[۵۲] (۱۹۷۱)، اثر پنلوپه لایولی[۵۳]، از کتاب‌های شاخص ادبیات کودک‌‌اند، که با موضوع همیشه جذاب سفر در زمان نوشته شده‌اند.

کتاب‌های مصوّر. برخی از نویسندگان کودکان خردسال، که داستان‌‌ها و تصاویر با کیفیت عالی را درهم می‌آمیزند، عبارت‌اند از موریس سنداک[۵۴] (چیزهای وحشی کجا هستند[۵۵]، ۱۹۶۳) و کوئنتین بلیک[۵۶] ( آقای ماگنولیا[۵۷]، ۱۹۸۰).

ادبیات کودکان در ایران. سابقۀ ادبیات کودکان، به معنای امروزی، یعنی کتاب‌هایی که خاص کودکان (و نوجوانان) نوشته و تصویرپردازی شده باشد، به اوایل قرن حاضر می‌رسد. در ۱۳۰۸ش، جبّار باغچه‌بان مجموعه‌ای از آثار منظوم و منثور کودکانۀ ایرانی فارسی را چاپ کرد. در ۱۳۱۵ش، علی‌نقی وزیری مجموعه‌ای از داستان‌ها و شعرهای کودکانه را ترجمه، گردآوری و منتشر کرد. فضل‌الله صبحی مهتدی، در ۱۳۱۵ش، به گردآوری افسانه‌های عامیانۀ ایران پرداخت و این مجموعه‌ها در ردۀ ادبیات کودکان در ایران قرار گرفتند. از این سال به‌بعد ناشران تهرانی کتاب‌های غیرکودکانه‌ای که نامشان شبیه به نام‌های کودک‌پسند بود نیز چاپ کردند؛ مانند موش و گربه، اثر عبید زاکانی، عاق والدین، و چهل طوطی. ازجمله نخستین سازندگان شعرهای مستقل برای کودکان ایران عبارت بودند از ایرج میرزا (۱۲۵۳ـ۱۳۰۴ش)، حاجی میرزایحیی دولت‌آبادی (۱۲۷۹ـ۱۳۱۸ش)، محمدتقی بهار (۱۲۶۶ـ۱۳۳۰ش)، و پروین اعتصامی (۱۲۸۵ـ۱۳۲۰ش). صمد بهرنگی نیز داستان‌هایی برای کودکان و نوجوانان نوشته که پرآوازه‌ترین آن‌ها ماهی سیاه کوچولو است. از دهۀ ۱۳۴۰ به‌بعد، انتشار کتاب‌های کودکان در ایران افزایش یافت که غالباً ترجمۀ آثار خارجی بودند. در دهۀ ۱۳۴۰، دو مؤسسه مهم برای بهبود کیفیت ادبیات کودکان در ایران دایر شد: شورای کتاب کودک، و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. ادبیات کودکان و نوجوانان ایران پس از انقلاب اسلامی ایران نیز راه خود را ادامه داده و کتاب‌های بسیاری در این زمینه تألیف و ترجمه شده است.


  1. ↑ Goody Two Shoes
  2. ↑ Oliver Goldsmith
  3. ↑ Fairy tales
  4. ↑ Charles Perrault
  5. ↑ Hans Christian Andersen
  6. ↑ Grimm brothers
  7. ↑ Alice
  8. ↑ Lewis Carroll
  9. ↑ Beatrix Potter
  10. ↑ Charles Kingsley
  11. ↑ J M Barrie
  12. ↑ Kate Greenaway
  13. ↑ Randolph Caldecott
  14. ↑ Little Women
  15. ↑ Louisa May Alcott
  16. ↑ Robinson Crusoe
  17. ↑ Daniel Defoe
  18. ↑ Gulliver's Travels
  19. ↑ Jonathan Swift
  20. ↑ Tom Sawyer
  21. ↑ Huckleberry Finn
  22. ↑ Mark Twain
  23. ↑ Kenneth Graham
  24. ↑ The Wind in the Willows
  25. ↑ A A Milne
  26. ↑ Winnie the Pooh
  27. ↑ Laura Ingalls Wilder
  28. ↑ Little House on the Prairie
  29. ↑ E B White
  30. ↑ Stuart Little
  31. ↑ Charlotte’s Web
  32. ↑ Dr Seuss
  33. ↑ The Cat in the Hat
  34. ↑ Lucy Maud Montgomery
  35. ↑ Anne of Green Gables
  36. ↑ Roald Dahl
  37. ↑ James and the Giant Peach
  38. ↑ Judy Blume
  39. ↑ Hinton
  40. ↑ Harry Potter
  41. ↑ J K Rowling
  42. ↑ Hobbit
  43. ↑ Lord of te Rings
  44. ↑ Tolkien
  45. ↑ C S Lewis
  46. ↑ Narnia
  47. ↑ The Lion, the Witch and the Wardrobe
  48. ↑ The Eagle of the Ninth
  49. ↑ Rosemary Sutcliff
  50. ↑ Tom’s Midnight Garden
  51. ↑ Philippa Pearce
  52. ↑ The Wild Hunt of Hagworthy
  53. ↑ Penelope Lively
  54. ↑ Maurice Sendak
  55. ↑ Where the Wild Things Are
  56. ↑ Quentin Blake
  57. ↑ Mister Magnolia
برگرفته از «https://wikijoo.ir/index.php?title=ادبیات_کودکان&oldid=2010206125»