میدان بهارستان
میدان بهارستان
تقاطع خیابان‌های جمهوری اسلامی و بهارستان. به نام باغ‌های مجاور آن، میدان نظامیه و نگارستان نیز خوانده می‌شد. در اواخر دورۀ قاجار، باغچه‌بندی و در آن شمشاد و سرو، کاج و بید کاشته شد. در اواخر دورۀ رضاشاه پهلوی، مجسمۀ او در آن‌جا نصب شد. در دورۀ قاجار، مراسم شترقربانی پیش از انتقال به میدان توپخانه، در روز عید قربان با دهل و نقاره و حضور خطیب و زنبورکچی‌باشی و شاطرباشی، هر سال در میدان بهارستان برگزار می‌شد. اهمیت میدان بهارستان در مجاورت آن با مجلس شورای ملی و وقایعی است که در آن‌جا رخ داده است. در ۱۲۸۵ش، نخستین جشن سالگرد مشروطیت، با حدود ۴۵ تاق نصرت از سوی انجمن‌ها و مدرسه‌های تهران با شکوه تمام برگزار شد. مهم‌ترین میتینگ‌ها و تظاهرات سیاسی در میدان بهارستان و مقابل مجلس برگزار شدند که اغلب با دخالت مأموران انتظامی به کشته و مجروح‌شدن عده‌ای منجر می‌شد. با اهمیت‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از ترور علی‌اصغر خان اتابک اعظم در ۱۳۲۵ق؛ تظاهرات کارمندان دربار محمدعلی شاه به‌سبب تعویق در پرداخت حقوق و دستمزد که با دخالت پلیس چند نفر کشته و مجروح شدند؛ به توپ بسته‌شدن مجلس در ۱۳۲۶ق؛ تظاهرات مردم ازجمله زنان علیه اولتیماتوم روسیه به دولت ایران برای اخراج مورگان شوستر امریکایی؛ تظاهرات در سال‌های پایانی دورۀ قاجار له یا علیه نظام جمهوریِ پیشنهادی رضاخان سردار سپه، تظاهرات برای اعتراض به کوپنی‌شدن نان و گران شدن خواربار در آذر ۱۳۲۱ش (دورۀ جنگ جهانی دوم) که به مجروح‌شدن عده‌ای انجامید؛ نطق مهم دکتر مصدق در آذر ۱۳۲۳ش پس از ترک مجلس در اعتراض به اعطای امتیاز استخراج نفت به دولت‌های خارجی و کشته‌شدن یک دانشجو؛ تظاهرات علیه نخست‌وزیریِ عبدالحسین هژیر در ۱۳۲۷ که به مجروح‌شدن عدۀ زیادی منجر شد؛ آبان و بهمن ۱۳۲۸ تظاهرات جبهۀ ملی برای برگزاری درست انتخابات و استیفای حقوق ملت ایران در مسئلۀ نفت؛ تظاهرات ۱۳۲۵ در اعتراض به حمله به دانشگاه تهران؛ تظاهرات بزرگ برای ملی‌شدن صنعت نفت در دی ۱۳۲۹؛ سخنرانی معروف دکتر مصدق در مورد دخالت‌های انگلستان در امور داخلی ایران در مهر ۱۳۳۰؛ تظاهرات دانشجویی در آبان همان سال به نفع مبارزات ضدامپریالیستی ملت مصر؛ و در آذر همان سال تظاهرات دانشجویان و دانش‌آموزان در اعتراض به اخراج چند دانشجو از دانشگاه تهران؛ و در اسفند همان سال پس از ترور سپهبد حاج‌علی رزم‌آرا در حمایت از آن؛ تظاهرات خونین در اعتراض به استعفای دکتر مصدق در تیر ۱۳۳۱؛ نصب صندوق رفراندوم برای انحلال مجلس در مرداد ۱۳۳۲؛ تظاهرات عظیم علیه شاه پس از شکست کودتای ۲۵ مرداد ۱۳۳۲؛ تظاهرات در آذر ۱۳۳۲ برای اعتراض به محاکمه دکتر مصدق و دیگر ملّیون و دستگیری و کشته و مجروح شدن عده‌ای؛ تظاهرات معلمان در اردیبهشت ۱۳۴۰ و کشته‌شدن دکتر خانعلی؛ ترور حسن‌علی منصور نخست‌وزیر در ۱۳۴۳.