اسوالبارد
اِسْوالْبارد (Svalbard)
(یا: اِسْوالْبار) مجمع‌الجزایری نروژی در اقیانوس شمالگان[۱]، با 2,530 نفر جمعیت (۲۰۲۳) و 62,045 کیلومتر مربع مساحت. ۴۱ درصد از جمعیت آن نروژی‌اند. جزیرۀ مهم آن اسپیتزبرگ[۲] است، که بزرگ‌ترین شهر مجمع‌الجزایر، لونگیربین[۳]، در آن قرار دارد. مجموع مساحت این مجمع‌الجزایر ۶۲هزار کیلومتر مربع است. گفته می‌شود که نخستین‌بار ویلیام بارنتس[۴] در ۱۵۹۶ به این جزیره رسید، اما شاید ایسلندی‌ها و نروژی‌ها در قرون وسطا به این جزایر رفت‌و‌آمد می‌کردند. در قرن ۱۷، بر سر مالکیت جزایر مزبور اختلاف‌هایی بین نروژ، هلند، و انگلستان بروز کرد؛ زیرا آن قرن، زمان اوج شکار نهنگ در منطقه بود. با توقف چنین فعالیتی در قرن ۱۸، کشف زغال‌سنگ بار دیگر مسئلۀ حاکمیت را زنده کرد. حاکمیت نروژ بر جزایر مزبور بر طبق پیمان صلح ۱۹۲۰ پاریس به رسمیت شناخته شد و نروژ در ۱۹۲۵ بر طبق پیمان اسوالبارد[۵] این مجمع‌الجزایر را تصاحب کرد، اما دسترسی به آن‌ها برای تحقیقات علمی و اقتصادی برای همۀ امضاکنندگانِ پیمان آزاد است. کشورهای روسیه، قزاقستان[۶]، و نروژ از این منطقه مواد معدنی استخراج می‌کنند، که مهم‌ترین آن‌ها زغال‌سنگ است؛ اگرچه فسفات، پنبۀ نسوز، سنگ آهن، مس، و سرب طبیعی نیز استخراج می‌شود. همۀ جزایر کوهستانی و پوشیده از یخ‌اند و ۶۰ درصد از مساحت این جزایر را یخچال‌های طبیعی و برف پوشانده است و وجود یخ غالباً از ورود به بلسون[۷]، بندر اصلی صدور زغال‌سنگ، جلوگیری می‌کند. وجود فسیل نخل‌ها نشان می‌دهد که این جزایر در ۴۰میلیون سال پیش در استوا واقع شده بودند. خرس قطبی، روباه، و گوزن شمالی ازجمله جانوران خشکی به‌شمار می‌روند. نروژی‌ها در این جزایر، ایستگاه‌های پژوهشی و هواشناسی دایر کرده‌اند.